Mezolit (o’rta tosh) davri

1598746

1.Qadimgi Sug'd (Sug'diyona) davlati va uning hududi. Qadimgi Sug'd arxeoiogik va yozma manbalarda Sugdiyona Urta Osiyodagi kadimiy, tarixiy, madaniy viloyat xisoblanadi. Ilk marta axamoniylar sulolasi vakillarining koyatosh xotirot bitiklarida Sugudi shaklida kad.eron saltanatiga tobe kil n gan satrapliklardan biri mamlakatning nomi sifatida kayd etil gan. Sugdiyona 3 ta tarixiy geografik xududni birlashtirgan: Samarkand Sugdi, Buxoro Sugdi va Kesh Naxshab Sugdi. Xar 3 kismi uzaro tabiiy geografik uzaro

tabiiy chegaraga xali ega edi. Buyuk Ipak yulinnng markaziy tarmokdari Sugdiyona orkali utgan. Natijada Sugdiyona xaikaro savdo munosabatlarida muxim urin tutadi. Buyuk ipak yuli builab savdogarlaming kishlokdari, shaxarlarida esa uning maxallalari paydo bulgan. Sugd tili xaikaro til rolini ui nagan. Bu xol xitoy sayyoxlari tomonidan notugri tasvir uygotgan. Sugdiyona mil.aw.6-2 asrlarda avval axamoniylarga, sungra makedoniyalik Aleksandr tuz gan saltanatga, uning davomchisi Salavka davlatiga, YUnon-Baktriya tobe bulgan. Mil.avv. 2-1 aerlardan boshlab Sugdiyona uz musta uilliginn tiklashga kirishgan. Uning markaziy va maxalliy tangalari zarb kilina bo shla gan. Sugdiyona a sta sekin xar uch kiem chegaralarini uz atrofiga yiga boshlagan va konfederativ davlat uyushmasiga aylanib borgan.Mi. I ming у ill i kn ing 1 chi yarmida Sugdiyona kushonlar, xioniylar, abdaltar, kidarlar ta'sir i da bulgan. Arab istilosining boshlangich davridan to Sugd podshosi Turgar davri oxirigacha Sugdiyona uzining konfederativ xususiyatini saklashga xarakat kilgan. Turgardan keyin Sugdiyonada ixshidlar siyosiy xokimiyat tugab mam-t xalifatik tarkibiga kirgan

2. XV1-XIX asrning birinchi yarmida Qoraqalpoqlar. 1924 yi!i milliy davlat chegaralanishi natijasida Urta Osiyo kartasida ittifokdagi respublikalar bilan birga muxtor, ya"ni avtonom tuzilmalar xam paydo buadi.Ular orasida Korakalpogiston (avtonom) viloyati xam bor eli. Uning tarkibiga volostlarga bulinadigan Turtkul. CHimboy, Xujayli, fCungirot okrutlari kirdi. 1925-yi] 12-13 fevrat kunlari Turtkulcia bulib utgan Sovetlarning 1 ta'sis kurultoyi Korakalpogiston muxtor viloyatining Kozogiston ASSR tarkibida tuzilganim konun yuli bilan rasmiylashtirdi va davlat xokimiyati ni ng raxbar organini - Korakadsh^ston muxtor viloyati Ijroiya Komitetini sayladi.Muxtoriyatning vakolatli va ijroiya organlari viloyatning^A beshkaruv soxdlarida xujatik va madaniy xayotida xokimiyat vayulatiga ega edi.Korakatpogiston muxtor viloyati Ijroiya Kshileti Kozogiston ASSR Markaziy Ijroiya Komiteti Prezksh^ida иг vakil i ga ega bulib, viloyat uchun muxim masalazaming xammasi bevosita Butunrossiya Markaziy Ijroiya Kamiteti Prezidiurnida xal kilinar edi.Korakalpogistonda yaiiydigan asosiy ellatlar kbrakalpoklar (38,5), o'zbeklar {28,7%), kozoklar (22,6%) bulib, ruslar 1% dan xam kamrokni tashkil etardi (shaxar axolisini xisobga olmaganda)