Microsoft Word +Islam Mezhepler Tarihi Yayin Nushasi MehmetAliBuyukkara +++
Yüklə 1,92 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
AHMEDÎLİK Mirza Gulam Ahmed Kadiyânî (1835-1908) tarafından Hindistan Pencap- Kâdiyân'da XIX. yüzyılın sonlarına doğru kurulan bir dini hareket olan Ahmedîlik, Mirzaîlik ve Kâdiyânîlik adlarıyla da anılmaktadır. Hareketin kurucusu ve bağlıları, kendileri için Ahmediyye ismini kullanmışlar, resmi makamlarca da bu isimle anılmışlardır. Ancak İslâm dünyasında tanımlan- dıkları isim, genellikle Kâdiyâniyye olmuştur. Ahmedîliğin Sosyo-Kültürel Arkaplanı Ahmedîlik 19. yüzyılın ikinci yarısında Hindistan alt kıtasında kurulmuş bir harekettir. Söz konusu zaman diliminde Hindistan, siyasi, kültürel, dini ve iktisadi açıdan oldukça çalkantılı bir bölgedir. Osmanlı İmparatorluğu’nun Batılı devletler karşısında siyasî ve iktisadi gücünü yitirmesi, İslâm coğrafyasının büyük bir kısmı için sıkıntılı bir sürecin başlangıcı oldu. İslâm topraklarının batılı devletler tarafından sömürge haline getirilmek istenmesi, buralarda siyasî ve iktisadi temelli ciddi gerilimlerin yaşanmasına yol açtı. Hindistan bu gerilimin en fazla yaşandığı bölgelerden birisiydi. Her şeyden önce bölge birçok etnik unsurun ve dinin bir arada yaşadığı çok kültürlü bir yapıya sahipti. Bu çoğulcu yapı, tarihin belirli dönemlerinde dinler ve mezhepler arasında veya farklı etnik unsurlar arasındaki çatışma- ların ana sebebiydi. Bölgede yaşanan din ve kültür eksenli sosyal değişmenin tonu, diğer bölgelerle kıyaslandığında yüksekti ve yaşanan siyasî mücadele- lerin zeminini oluşturuyordu. İslâm, Hindistan bölgesine sufiler aracılığıyla taşındı. Bu durum özünde mistik bir din anlayışını ihtiva eden Hinduizm’le İslâm arasında ve her iki dinin temsilcileri arasında bir yakınlaşmayı beraberinde getirdi. Ancak ilerleyen süreçte Müslümanlarla Hindular arasındaki yakınlaşma Müslüman sufilerin Hind mistiklerinden etkilenmelerine ve aşırı inzivacı ve zühtçü, dış dünyaya tümüyle kapalı ve hurafelerle dolu bir din anlayışını benimsemelerine sebebiyet verdi. Buna 16.. yüzyılda Ekber Şah’ın Hinduizm ile İslâm’ı da içine alacak şekilde eklektik bir din olarak “Dîn-i İlahî”yi kurma çabaları da eklenince bölgede ıslah talepleri artmaya başladı. İmam Rabbanî olarak bilinen Ahmed Serhendî (1563–1624), bu yapıya sistematik olarak karşı çıkan ilk ve en önemli kişi oldu. Onun temel gayesi, tümüyle uyuşmuş ve silikleşmiş bir sufilik anlayışının ıslahı üzerinde toplanmaktaydı. Onun bu girişimi ve çabası, kendisinden bir asır sonra Şah Veliyyullah Dihlevî (1703–1776) tarafından daha da sistematik hale getirildi. Hindistan’daki İngiliz hâkimiyeti bölgedeki ıslah çabalarını zamanla siyasî bir zemine taşıdı. İngilizlerin hâkimiyeti bölgeyi yalnızca ekonomik ve siyasî hedefler doğrultusunda sömürmekle sınırlı kalmadı; özellikle Batı’da 195 gelişen milliyetçi fikirleri de bölgeye taşıdı. Bu husus, zaten bir barut fıçısını andıran çoğulcu yapıda tansiyonu yüksek çatışmaların oluşmasına yol açtı. Öte yandan İngiliz idaresiyle birlikte Hıristiyan papazların bölgede yürüttükleri misyonerlik faaliyetleri gerilimi daha da tırmandırdı. Bu süreçte Hindular ile Hıristiyanların, zaman zaman Müslümanlara karşı işbirliği yapmaları, bölgenin yerel unsurları olan Müslümanlarla Hindular arasındaki rekabeti daha da ileri noktaya taşıdı. İngiliz sömürüsüne karşı 1857 yılında Müslümanlar tarafından başlatılan ve Sipahi Ayaklanması olarak bilinen büyük isyanın başarısızlıkla sonuçlan- ması bölgedeki kaos ve kriz ortamını daha da derinleştirdi. İngilizler, isyanın toplumda idareleri aleyhine oluşturduğu izleri silmek için Müslümanlara yüklendiler ve çok boyutlu bir sindirme ve ezme politikası uyguladılar. Yaşanan bu kaos, beklenen kurtarıcı düşüncesini Müslümanların gündemine taşıdı. Büyük Sipahi Ayaklanması hangi sebeple ortaya çıkmıştır? Yüklə 1,92 Mb. Dostları ilə paylaş:
|