II FƏSİL. İSTEHSAL MƏSRƏFLƏRİN UÇOTUNUN TƏŞKİLİ
METODİKASI
2.1. Material ehtiyatlarının uçotu və onlar üzərində nəzarətin təşkili
metodikası
İstehsal olunan məhsulun (işin, xidmətin) maya dəyərinə material məsrəfləri
ən yüksək xüsusi çəkiyə malikdir. belə ki, material məsrəfləri dedikdə, məhsul
istehsalı, işlərin yerinə yetirilməsi, xidmətlərin göstərilməsi zamanı istehlak
olunmuş material ehtiyatlarının dəyəri başa düşülür. Həmin material ehtiyatlarına
xammal və əsas materitallar, köməkçi materiallar, satın alınmış məmulatlar,
yarımfabrikatlar, texnoloji məqsədlər üçün yanacaq, enerji və s. daxildir.
Material məsrəflərinə həmçinin kənar təşkilatların göstərdiyi istehsal
xarakterli xidmətlər də aid olunur.
Bununla belə, material məsrəflərinə aid edilən xammalın,materialların,
yarımfabrikatların, yanacağın, enerjinin və digər ehtiyatların heç də hamısı
istehsal olunan məhsulun (işin, xidmətin) maddi əsasını yaratmır və onlar
təyinatından asılı olaraq müxtəlif xərc maddələrində əks etdirilir. Məhsulun (işin,
xidmətin) maddi əsasını yaradan material məsrəfləri həmin məhsulun (işin,
xidmətin) maya dəyərinə müstəqim qaydada, yəni birbaşa daxil edilir. Qalan
material məsrəfləri isə məhsulun (işin, xidmətin) maya dəyərinə qeyri-müstəqim
yolla daxil olunur.
Material istehsalata daha çox mövcud normalara əməl edilməsi üzərində
nəzarəti həyata keçirməyə imkan yaradan limit-zabor vərəqələri əsasında bura-
xılır. Limitdən artıq material buraxılışı xüsusi siqnal sənədləri ilə rəsmiyyətə
salınır. Materialların limit çərçivəsində buraxılışı onların istehsalata buRaxılışının
başlıca forması olmalıdır.
Dostları ilə paylaş: |