Örnek 28 a: Morgül İşletmesi 28.08.200X tarihinde, vadesine 15 gün kalan ve borçlusu İbrahim Baktır olan 65.000 TL. nominal değerli bir senedi tahsil için A Bankasına vermiştir
Örnek 28 a: Morgül İşletmesi 28.08.200X tarihinde, vadesine 15 gün kalan ve borçlusu İbrahim Baktır olan 65.000 TL. nominal değerli bir senedi tahsil için A Bankasına vermiştir.
Örnek 28 b: Morgül İşletmesi 15.09.200X tarihinde, A Bankasından aldığı dekonttan 13.09.200X vadeli 65.000.- TL. nominal değerli senedin tahsil edildiğini ve 200.- TL. komisyon kesildikten sonra kalan tutarın işletmenin bankadaki hesabına geçirildiğini öğrenmiştir.
Alacak senetleri ciro ile devredilebilir. Ciro, senet üzerindeki hakkın üçüncü bir kişiye devredilmesidir. İşletme, elinde bulunan alacak senedini ciro etmek yoluyla mal veya hizmet satın alabilir veya bir borcunu ödeyebilir. Ciro işlemi ile senet üzerindeki haklar ciro edilen kişiye geçer. Ancak senedin borçlusu senet tutarını vadesinde ödemediği durumda, ciranta (ciro eden)nın senet tutarını senedi ciro ettiği kişiye ödeme sorumluluğu vardır(zincirleme sorumluluk).
Alacak senetleri ciro ile devredilebilir. Ciro, senet üzerindeki hakkın üçüncü bir kişiye devredilmesidir. İşletme, elinde bulunan alacak senedini ciro etmek yoluyla mal veya hizmet satın alabilir veya bir borcunu ödeyebilir. Ciro işlemi ile senet üzerindeki haklar ciro edilen kişiye geçer. Ancak senedin borçlusu senet tutarını vadesinde ödemediği durumda, ciranta (ciro eden)nın senet tutarını senedi ciro ettiği kişiye ödeme sorumluluğu vardır(zincirleme sorumluluk).
Örnek 29: Özgür İşletmesi 18.09.200X tarihinde 167 nolu fatura ile aldığı 25.000.- TL. tutarlı mal karşılığında, 17.000.- TL. nominal değerli bir alacak senedini ciro etmiş, kalanı için daha sonra ödenmesi konusunda anlaşmıştır. Ayrıca % 18 KDV’ni peşin ödemiştir.
İşletmeler vade tarihinin gelmesini beklemeden nakit gereksinimi nedeniyle portföylerinde bulunan senetleri bankaya satabilirler. Uygulamada bu işleme senedin iskonto ettirilmesi veya kırdırılması denir. Senedin ıskonto ettirilmesi ile senet üzerindeki tüm haklar bankaya geçer. Ancak senet tutarı banka tarafından tahsil edilinceye kadar işletmenin senetle ilgili sorumluluğu devam eder. Senedin borçlusu vade bitiminde borcunu ödemediği takdirde, işletme senet tutarını bankaya ödemek zorundadır.
Alacak senetlerinin üzerindeki (nominal) değere vade sonunda ulaşılır. Bu nedenle ıskonto ettirilen alacak senedi nominal değerin altında tahsil edilir. Banka, vade farkı, komisyon ve gider kestikten sonra kalan değeri işletmeye öder. Bu değere senedin peşin değeri denir.
Örnek 30 a: Erdem İşletmesi 21.10.200X tarihinde, vadesine 2 ay kalmış olan 75.000.- TL. nominal değerli bir senedi nakit gereksinimi nedeniyle C Bankasına iskonto ettirmiştir. Banka 7.000.- TL. vade farkı ve komisyon kestikten sonra kalan parayı işletmeye ödemiştir.
Örnek 30 a: Erdem İşletmesi 21.10.200X tarihinde, vadesine 2 ay kalmış olan 75.000.- TL. nominal değerli bir senedi nakit gereksinimi nedeniyle C Bankasına iskonto ettirmiştir. Banka 7.000.- TL. vade farkı ve komisyon kestikten sonra kalan parayı işletmeye ödemiştir.
Örnek 30 b: İşletme 25.12.200X tarihinde bankadan gelen dekonttan senet bedelinin tahsil edildiğini öğrenmiştir.
Alacak senetleri bir borca veya yükümlülüğe karşı garanti oluşturmak amacı ile teminat (rehin) olarak verilebilir. Teminat olarak verilen senetler teminat cirosu ile ciro edilir. Teminata verilen senetleri işletmenin senetli alacaklarını azaltmaz. Ancak bu senetlerin paraya çevrilmesi veya bir başka şekilde kullanılması teminat işleminin sona ermesine bağlıdır. Bu nedenle teminata verilen senetlerin normal alacak senetlerinden ayrı olarak kayıtlara alınması daha açıklayıcı olacaktır.
Örnek 31: Çelebi İşletmesi, 05.08.200X tarihinde Özen Kırant’dan 20.11.200X tarihinde ödenmek üzere borç olarak 150.000.- TL. almış, karşılığında; biri 30.11.200X vadeli 50.000.- TL. nominal değerli, diğeri de 15.12.200X vadeli ve 130.000.- TL. nominal değerli iki senedini teminat olarak ciro etmiştir.
Senedin borçlusu, vadesi dolan senetleri ödemediği durumda, vadeyi izleyen iki iş günü içinde protesto edilirler.
Senedin borçlusu, vadesi dolan senetleri ödemediği durumda, vadeyi izleyen iki iş günü içinde protesto edilirler.
Protesto edilen senet, portföydeki diğer senetlerden farklı bir hukuki kimlik kazandığından, ayrıca bir yardımcı hesap olan Protestolu Senetler Hesabı’nda izlenir.
Protesto işleminden sonra, senet tutarının tahsil edilme olasılığı vardır. Protestoya rağmen tahsil edilemeyen senetler için yasal yoldan takibi yapılır. Bu durumdaki senetler 128- Şüpheli Ticari Alacaklar Hesabı’na alınır.
Örnek 32 a: İkbal İşletmesi 16.08.200X tarihinde borçlusu Kemal Deniz olan ve vadesi 14.08.200X tarihinde sona eren 35.000.-TL. nominal değerli senedi protesto ettirmiş ve protesto ücreti olarak 125.-TL. ödemiştir.
Örnek 32 a: İkbal İşletmesi 16.08.200X tarihinde borçlusu Kemal Deniz olan ve vadesi 14.08.200X tarihinde sona eren 35.000.-TL. nominal değerli senedi protesto ettirmiş ve protesto ücreti olarak 125.-TL. ödemiştir.
Örnek 32 b: İkbal İşletmesi 20.08.200X tarihinde, daha önce protesto edilen 14.08.1999 vadeli senedi protesto gideri ile birlikte borçlusu Kemal Deniz’ den tahsil etmiştir.
Senedin vadesi dolduğunda, senedi ödeyecek kişi veya işletmenin (borçlunun), vade uzatma önerisinde bulunmasıyla, eski senedin yerine yeni senet düzenlenmesi işlemi, Yenilenen Senetler yardımcı hesabında izlenir.
