Avian influenza hastaliği acil eylem plani

8.3.9.2.2. İzleme Araçları

İzleme çalışmalarında aşağıdaki bilgilere ihtiyaç duyulacaktır.

Sayım

İşletmede bulunan hayvanların sayısı, halihazırda ölmüş olan hayvanların sayısı, enfekte ya da kontamine olduğundan şüphe edilen hayvanların sayısı kaydedilir ve bu bilgiler sürekli güncel tutulur. Yine işletmedeki bütün yumurta stokları, et, et ürünleri, karkaslar, sıvı atık, gübre ve hayvan yemi ve çöplere ilişkin bilgiler kaydedilir ve bu bilgiler muhafaza edilir;

Bilgi toplama kontrol listesi

Toplanacak bilgiler ve yapılacak işlemler listelenir ve yazılı hale getirilir. Bu liste sürekli güncel tutularak tamamlanan ve yapılacak işlemler takip edilir.

Kesimhanelerin ve hayvan şatış yerlerinin izlenmesi

YHKM yetkilileri KA ve GA içinde ve çevresinde bulunan bütün kesimhanelerin ve hayvan satılan yerlerin geriye ve ileriye doğru izlenmesini sağlar,

ç) Klinik İzleme

Koruma Alanındaki ve Gözetim Alanındaki kanatlı hayvan bulunan bütün işletmeler ve hayvan sayıları belirlenir ve koruma alanındaki ticari işletmelere kontrol sıklığı 3 günü, gözetim alanındaki bütün işletmelerde ise 10 günü geçmemek kaydıyla periyodik ziyaretler yapılarak hayvanlar AI semptomları yönünden incelenir ve bulgular düzenli kayıt altına alınır.

Hayvan bakıcı ve sahiplerine bu konuda detay bilgi verilerek günlük klinik inceleme yaptırılır, en ufak şüphe ve durum değişimi halinde irtibat kurulacak kişi ve iletişim bilgileri verilir. İncelemeler bölgedeki kordonun kaldırılmasına kadar devam ettirilmelidir.

Serolojik izleme

Serolojik Gözetim mihrak izleme yoludur. Serolojik gözetimin amaçları;

Mihrak sonrası hastalıktan arilik durumuna kanıt sağlamak,

Şüpheli hastalığı test etmek,

Çok az klinik belirti gösteren türlerde AI test etmek,

Hastalık teması olan işletmelerde durum değerlendirmesi yapmak,

Düşük patojeniteli hastalıkların incelemesini yapmak,

Mihrak Sonrası Gözetim

Hastalığın takip edilmesi amacıyla hastalığın tamamıyla bertaraf edilmesini sağlamak amacıyla serolojik numune alma metodlarını kullanarak gerçekleştirilir.

Serolojik gözetime başlama, itlafı takiben ön temizlik ve dezenfeksiyondan 30 gün sonra yapılır.

1-Koruma Alanında Gözetim

Açık olmayan klinik belirtiler gösteren, hasta hayvanların bulunduğu ve hasta hayvanların tecrit edildikleri çiftlikler var ise bunlar özel olarak dikkate alınır. Bu durum aşağıdakiler içinde geçerlidir.

Ördekler ve kazlar: % 95 ve üzeri güven aralığında % 5 prevalans tespiti,

Serolojik numune alınmadan önce en az 21 gün süreyle kanatlıların karantina altında tutulduğu işletmeler: % 95 ve üzeri güven aralığında % 5 prevalans tespiti,

Numunelerin itlafı takiben yapılan temizlik ve dezenfeksiyondan 15 gün sonra alınması durumunda: % 95 ve üzeri güven aralığında % 2 prevalans tespiti,

2-Gözetim Alanında Serolojik Gözetim

Klinik belirtilerin olmadığı çiftliklerdeki ördekler ve kazlar: % 95 ve üzeri güven aralığında % 5 prevalans tespiti,

Çok aşamalı numune alma aşağıdakilerden alınması kaydıyla yeterli olacaktır.

Büyük baş hayvanlarla bulunan ördek, kaz ve diğer kanatlılarda numune alınmasında 30 gün öncesine kadar direkt olarak yakın temasın GA içindeki tüm çiftlikler;

Şayet % 2 AI prevalansının bölgenin tamamına eşit olarak dağılması durumunda sadece 1 adet enfekte olmuş işletmeyi tespit edecek yeterli sayıda çitlikten % 95 güven aralığında % 5 prevalans tespiti,

Sürülerde % 5 prevalansı tespit etmek amacıyla % 95 ve üzeri güven aralığında yeterli sayıda kanatlıdan serolojik numune alınır.

Serolojik çalışmaların detayları, bölgedeki kanatlı varlığı, laboratuvarların kapasitesi , hastalığın seyri ve diğer faktörler değerlendirilerek Avrupa Birliği ve OIE standartları temelinde Ulusal Uzman Grubu tarafından yönlendirilir.

Hastalık etkeni olarak virüsün H tipinin bilindiği eradikasyon programları sırasında veya antijen olarak homolog virüsün kullanılması ile enfeksiyonun varlığı için, serolojik izleme hemaglutinasyon inhibisyon testleri kullanılarak yapılabilir. Eğer hemaglutinin alt tipi bilinmiyorsa, AI A virüsleri ile enfeksiyon için kanıt, ortak antijen gruplarına uygulanan antikorların belirlenmesiyle elde edilebilir.

Bu amaç için, AGID veya ELISA testi kullanılabilir (ELISA konakçı belirleme testidir dolayısıyla ilgili konakçı immüno globulinleri belirlendiğinden problem, olabilmektedir.) Su kuşları AGID testinde nadiren pozitif sonuç verirler ve suşlar bilinmedikçe, H5 ve H7 suşları açısından antikorların varlığı için bu tür kuşları incelemek muhtemelen faydalı olacaktır.

Kan örnekleri, eğer sürü büyüklüğü 20’den daha az ise bütün kanatlıdan , daha büyük sürülerde ise en az 20 kanatlıdan alınmalıdır (Bu sürü büyüklüğüne bağlı olmaksızın, sürünün % 25 veya daha fazlası pozitif ise en azından bir pozitif serumu belirlemenin % 90 olasılığını verecektir). Kanın pıhtılaşması sağlanıp test için serum ayrılmalıdır.

Bireysel serum numuneleri, standart hemaglutinasyon inhibisyon testlerinde influenza virüsünün hemaglutinin antijenini inhibe etme özelliği için test edilmelidir.

HI testleri için 4 HAU yada 8 HAU antijen kullanılabilir

Gözetim bölgesindeki kordonun kaldırılmasından önce AI’nın varlığını tespit amacıyla sentinel (duyarlı gözcü) hayvanlarla yapılacak çalışmada aşağıdaki kurallar uygulanır.

1) Kümeslere konulacak sentinel (duyarlı gözcü) kanatlılar aşağıdaki özelliklere sahip olmalıdırlar;

a) AI’ya karşı duyarlı olmalı ve daha önce bu amaçla kullanılmamış olmalı,

b) AI’ya karşı aşılanmamış olmalı,

c) Tesislere ve kuruluşlara yerleştirilmelerinden önce 14 gün içinde AI’ya karşı

yapılan testlerde serumları negatif bulunmuş olmalı,

ç) En az üç haftalık olmalı,

d) Tanımlama amaçlı kanat, bacak işareti veya diğer çıkarılamaz kimlik işareti ile

tanımlanmalıdır.

2) Dezenfeksiyondan sonra 5 gün içerisinde sonra hastalık görülen işletmeler ile mihrakı çevreleyen yarıçapı 10 km olan gözetim bölgesinde yer alan hastalık bulaşma riski nedeniyle itlaf uygulanan işletmelerin tamamına, bedelleri işletme sahibi tarafından karşılanmak üzeresentinel (duyarlı gözcü) kanatlılar yerleştirilmelidir.

3) Sentinel (duyarlı gözcü) kanatlılar kümeste serbest dolaşıma sahip olacak, kümesin geniş bir yüzeyi ile temas edecek ve kümese eşit olarak dağıtılacaktır.

4) Tesislere ve kuruluşlara yerleştirilecek sentinel (duyarlı gözcü) kanatlıların sayısı, tesisin düzenli stoklama yoğunluğunun en az % 1’ne tekabül etmeli ve eşit olarak dağıtılmalıdır.

5) Sentinel (duyarlı gözcü) kanatlılar, en az haftada bir defa RV tarafından klinik bir muayeneden geçirilmelidir.

6) Sentinel (duyarlı gözcü) kanatlılar, tesislerde ve kuruluşlarda en az 21 gün kalmalıdır. 7) Sentinel hayvanlar 21 gün süre ile işletmede izlenecek ve klinik muayeneden geçirilecek, ölen ya da hastalanan tüm hayvanlar laboratuvarda incelenecektir.

8) Süre sonunda hayvanlardan kan ve dışkı numuneleri alınarak tavuk vebası yönünden analizleri yapılacaktır.

9) AI virüsünü ve bu virüse karşı oluşmuş spesifik antikorları % 95 güven aralığında ve % 5 prevalans da belirlemek amacıyla, sentinel (duyarlı gözcü) kanatlılardan alınacak kan ve dışkı numunesi veya trakeal sıvap sayısı hesaplanmalıdır.

Hastalıktan Arilik deklerasyonu için yapılacak klinik, virolojik ve serolojik çalışmanın detayları Ulusal Uzman Grubunca Ek 25’de yer alan AI izleme ve surveylans ilkelerine göre belirlenir.