Dielektrik metod tələb edir ki:
a) müəssisə miqyasında baş verən hadisə və proses-
lərə təklikdə deyil, bir – birilə qarşılıqlı əlaqədə, hərəkət-
siz yox, daima inkişafda, bir kəmiyyətdən digər kəmiyyətə
keçməkdə baxmaq lazımdır. Bu, həmin hadisə və proses-
ləri düzgün qiymətləndirməyə imkan verir və real vəziy-
yətin müəyyənləşdirməsini təmin edir;
b) istehsalın idarə edilməsi ilə əlaqədar olan bütün
məsələlər qabaqcıl müəssisə və təsərrüfatların təcrübəsinin
öyrənilməsinə, faktiki materialların hərtərəfli təhlilinə
əsaslansın və elmi-texniki tərəqqinin yeni nailiyyətlərini
özündə əks etdirsin. Bu, elm ilə istehsalın əlaqəsini, nəzə-
riyyə ilə təcrübənin vəhdətliyini təmin edir;
c) müəssisə miqyasında baş verən proses və hadisələrə
tarixi yanaşılsın, yəni hər bir proses və hadisə konkret is-
tehsal şəraitini nəzərə alınmaqla öyrənilməlidir. Belə olduq-
da mövcud maddi – enerji, əmək və maliyyə resurslarından
səmərəli istifadə etmək üçün geniş imkanlar yaranır. Əks
halda, elmi – texniki tərəqqini, əsaslı tikintini, investisiya
20
qoyuluşunu və s. planlaşdırmaq xeyli çətinləşər, istehsalın
perspektiv inkişafını müəyyənləşdirmək qeyri-mümkün olar;
d) müəssisə miqyasında bu və ya digər proses və
hadisəni öyrənərkən onlara kompleks halında yanaşılsın.
Bu, həmin proses və hadisələri dəqiq öyrənməklə yanaşı,
onları düzgün qiymətləndirməyə imkan verir, müəssisənin
istehsal-təsərrüfat fəaliyyətinin müsbət və mənfi hallarının
hansı amillər hesabına baş verdiyini aydınlaşdırmaq müm-
kün olur. Əgər belə olarsa, onda müsbət amillərin təsir da-
irəsini daha da genişləndirmək və mənfi amillərin təsirinin
qarşısını almaq üçün zəruri təşkilat-texniki tədbirləri işlə-
yib hazırlamaq xeyli asanlaşır.
e) “Müəssisənin iqtisadiyyatı” fənni ictimai istehsa-
lın ayrı-ayrı funksiyalarını öyrənən bir çox ümumi və xü-
susi iqtisad elmləri ilə, məsələn, “İqtisadi nəzəriyyə”,
“Sənayenin iqtisadiyyatı”, “Əməyin iqtisadiyyatı və sosio-
logiyası”, “İstehsalın təşkili”, “Maliyə, uçot və statistika”,
“İqtisadi kibernetika” və s. əlaqədardır. Ona görə də göstə-
rilən elmlərin inkişafı ilə əlaqədar olaraq, “Müəssisənin
iqtisadiyyatı” fənni də inkişaf edir və təkmilləşir.
“Müəssisənin iqtisadiyyatı” fənni texniki fənlərlə də
əlaqədardır. Bu əlaqə texnikanın və iqtisadiyyatın qarşılıq-
lı əlaqəsi ilə, ictimai istehsalın məhsuldar qüvvələri və is-
tehsal münasibətləri ilə şərtlənir. Odur ki, sənaye müəssi-
sələrinin texnika və texnologiyası onların iqtisadiyyatının
bütün tərəflərinə böyük təsir göstərir. Bununla yanaşı, iqti-
sadiyyat da öz növbəsində texniki tərəqqinin istiqamətlə-
rini müəyyən edir, ən yeni texnikanı və mütərəqqi texno-
logiyanı ictimai əmək məhsuldarlığını yüksəltmək baxı-
mından qiymətləndirir.
|