XVI F Ə S İ L TEMPERAMENT VƏ XARAKTER
1. Temperament
Temperament psixi fəaliyyətin dinamik xarakteristikası kimi təzahür edir. «Psixi fəaliyyət» anlayışı bizə artıq molumdur. «Dina-mik xarakteristika» ifadəsinə iso ilk dəfo temperament bölməsində rast gəlirik. Tempcramentin mahiyyotini başa düşmok üçün ovvəlcə bu ifadəni aydınlaşdırmalıyıq.
447 §1. Davranışın dinamik xarakteristikası
Diferensial psixofiziologiyada insanın psixikası iki aspektdo m ə z m u n baxımından vo f о r m a 1-d i n a m i к (və ya рм\ dinamik) istiqamətdo öyronilir. Şəxsiyyətin istiqamətini, типа-sibotlorini, əxlaqi görüşlorini, motivlərini və s. tohlil edərkoıı bfc psixikanı məzmun baxımından nəzərdən keçiririk. İnsanın sosial cohotdon şortlənon mühüm xassələri ilə yanaşı dinamik xassolorı də vardır. Psixikanın formal-dinamik aspektdo təhlili төһ/ xassolorin öyroniiməsini nozərdə tutur.
Dinamik xassə nodir? Dinamika sözünü песо başa düşeh ' Dinamika yunan sözüdür. Başqa dillordə olduğu kimi, Azorbaycan dilində də aşağıdakı monada işlənir: bir şeyin horokot halı, inkısa fının, dəyişilməsinin gedişi. Biz psixi fəaliyyətin dinamik xarakteristikası deyondə, onun hərəkət halı üçün səciyyəvi olan xüsusiyyətləri nəzərdə tutacağıq.
Psixi foaliyyotin və ya davranışın dinamik xarakteristikası çoxcəhətlidir. Onun xüsusiyyotlərini təhlil etmək üçün sürət, temfl (tezlik dərəcəsi), ritm, intensivlik, plastiklik, dözümlülük vo s. kimj müxtəlif anlayışlardan istifado olunur.
Çox maraqlıdır ki, dilimizdə do psixi fəaliyyoti dinamik сәһө dən xarakterizə edən çoxlu söz və ifado vardır. Astagol, hövsolo-siz, diribaş vo s. sözlor buna misal ola bilər.
İnsanlar psixi foaliyyotin dinamik xarakteristikalanna görə bir-birlərindən fərqlənirlər. Golin, cyni şəraitdə müxtolif adamlaı т davranış və rəftarına diqqət yetirək:
Dostları ilə paylaş: |