Fərhadi Püstə azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ baki biznes universiteti

1-ci mərhələ: 
a) satış üçün məhsul malalana göndərilir; 
b) sifariş olunmuş işlər yerinə yetirilir; 
c) xidmətlər göstərilir. 
2-ci mərhələ: ödəyicilərin borc öhdəliklərinin fakto-
rinq təşkilatına, yəni faktorinq şöbələrinə və ya faktorinq 
şirkətlərinə satışı. 
3-cü mərhələ: müqavilədə müəyyən edilmiş müd-
dətdə borc öhdəliklərinin ödənilməsi şəklində kreditin 
alınması. 
4-cü mərhələ: müştəriyə verilmiş kreditlərin öhdə-
liklərinin ödənilməsi vasitəsilə ödəyicilər tərəfindən ödə-
nilməsi. 
Dünya təcrübəsindən faktorinqin aşağıdakı formaları 
mövcuddur: 
- konvensiya faktorinqi; 

---

259 
- konfidensial faktorinq; 
- "sakit" faktorinq; 
- ixrac faktorinqi. 
Tərəflər arasında tam xidmət haqqında razılaşma ol-
duğu halda göstərilən xidmətlər kompleks xarakter da-
şıyır. Belə kompleks xidmətlər adətən, yaxından tanınan, 
daimi müştərilərə göstərilir. Kompleks xidmətlər özündə 
aşağıdakı mühüm əməliyyatları birləşdirir: müştəri – mal-
göndərənin almalı olduğu debitor borclarının alıcılar tərə-
findən ödənilməsi riskindən müdafiə olunması, satılmış 
məhsulun və debitor borcu vəziyyətinin uçotunun təşkili, 
malgöndərənlərə pul vəsaitlərinin daxil olmasının, alıcıla-
rın borc öhdəliklərinin əvvəlcədən ödənilməsi hesabına tə-
min edilməsi. 
Adətən əvvəlcədən ödənişlər müqavilədə nəzərdə tu-
tulan hallarda və şərtlərlə icra olunur. Əvvəlcədən ödəniş-
lər borc öhdəliklərinin tam məbləğində çox nadir hallarda 
həyata keçirilir. Çünki, bu halda faktorinq təşkilatının al-
malı olduğu komisyon mükafatların ödənişi gecikdirilə bi-
lər. Ona görə də adətən əvvəlcədən ödənişlərin həcmi öh-
dəliklərin 80%-i həcmində müəyyən olunur. 
14.5. Faktorinqlə kredit arasında fərq və beynəlxalq