İçindekiler Nuray Alagözlü
Mayıs 2007 09.00-09.30 C Salonu
Yüklə 0,61 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 10 Mayıs 2007 10.00-10.30 A Salonu
- 10 Mayıs 2007 15.00-15.30 A Salonu
- 10 Mayıs 2007 10.00-10.30 B Salonu
- 10 Mayıs 2007 15.30-16.00 B Salonu
- 10 Mayıs 2007 17.00-17.30 B Salonu
- 11 Mayıs 2007 11.00-11.30 A Salonu
11 Mayıs 2007 09.00-09.30 C Salonu Astrid Menz & Christoph Shroeder Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul Bilgi Üniversitesi astridmenz@e-kolay.net - shroeder@bilgi.edu.tr Türkçenin Yazımına Yeni Bir Yaklaşım: Sesbilimselliğin Mitinin Sorgulanması Türkçenin yazım sistemini ve uygulamasını incelediğimizde ilginç bir zıtlık karşımıza çıkıyor: Bir yandan, Türkçe yazımın tamamen sesbilimsel olduğu ve dolayısıyla okuma yazma edinimiyle yazım kurallarının öğrenilmesini kolaylaştırdığı öne sürülüyor. Öte yandan, her tür ortamda şaşırtıcı ölçüde çok sayıda yazım hatasına rastlıyor, ancak bu olgunun ikna edici bir açıklamasıyla karşılaşamıyoruz. Sözü edilen çelişkiye bilimsel çalışmalarda şimdiye kadar değinilmemesinin Türkçenin yazımının sesbilimsel olma mitinden kaynaklandığını düşünüyoruz. Aşağıdaki varsayımlardan yola çıkarak Türkçenin yazımına yeni bir yaklaşım önermek istiyoruz:
Bu varsayımlarımızı,
yoluyla doğrulamaya çalışacağız. Kaynakça Bryant, P. & Nunes, T. 2004. Morphology and Spelling. Bryant, P. & Nunes, T. (Haz.), Handbook of Children’s Literacy, (91-118). Dordrecht: Kluwer. Durgunoğlu, A., Y. 2006. How Language Characteristics Influence Turkish Literacy Development. Malatesha, J. R. & Aaron, P.G. (Haz.), Handbook of Orthography and Literacy, ( 219-231). London: Erlbaum. Durgunoglu, A., & Oney, B. 1999. Cross-linguistic Comparison of Phonological Awareness and Word Recognition. Reading and Writing, 11, 281–299. Menz, A. 2006. Kılavuzlarda ve Kullanımda Türkçe İmla. Menz, A. & Schroeder, C. (Haz.) Türkiye’de Dil Tartışmaları, (41-71). İstanbul: Bilgi University Publications. Schroeder, C. baskıda. Orthography in German-Turkish Language Contact. Baider, F. (Haz.), Emprunts Linguistiques, Empreintes Culturelles. Métissage Orient-Occident ,(101-121). (Sémantiques) Paris: l’Harmattan.
H. Mesut Meral Boğaziçi Üniversitesi mesut.meral@boun.edu.tr _______________________________________________________
Türkçe’de boş öznelerin işlenmesi için eylem üstünde kişi ekleri bulunur, ancak bu durum boş nesneler için söz konusu değildir (Kornfilt, 1984; Özsoy, 1988; Öztürk, 2006; Azaryad, 1990). (1)’de geçişli bir eylemin hem özne hem de nesne üyeleri düşmüş, sadece özne için uyum eki kullanılmıştır. Boş nesnelerin sözdizimsel değişken olmalarına ilk kanıt, bazı yapılarda ‘toplayıcı okuma’nın yanısıra ‘dağıtıcı okuma’ alabilmeleridir (2). İkinci kanıt, daha önce Huang (1984)’te söz edildiği gibi boş nesnelerin eylem öbeği eksiltme yapılarında muğlak okuma alabilmeleridir. (3)’teki boş nesne hem muğlak okuma hem de kesin okuma alabilir. Bu durum boş nesnelerin değişken olduğu iddiasına başka bir kanıt oluşturmaktadır ve Japonca’da da (Otani ve Whitman, 1991) gözlemlenmiştir. Boş nesnelerin değişken durumlarına üçüncü kanıt, C koşulu etkileri göstermeleridir. C koşuluna göre üye konumundaki bir öğe tarafından bağlanan bir değişken cümleyi dilbilgisi dışı yapar (4)-(5). (4)’te üye konumunda bulunan ara söz ‘salak’ daha aşağı bir konumdaki artık adılı, (5)’te ise boş nesneyi bağlar. Bu cümlelerin dilbilgisi dışı oluşu hem artık adılın hem de boş nesnenin sözdizimsel değişken olduğunu göstermektedir. Nitekim, (6)’daki benzer bir cümle sözdizimsel değişkeni üye konumundan bağlayan bir arasöz olmadığı için dilbilgisi içidir. Bu durum boş nesnelerin aslında gizli artık adıl olduğunu ve ‘üye’ konumundaki bir boş işleyici tarafından işlendiğini göstermektedir. Sonuç olarak, üç farklı kanıtın da gösterdiği gibi tümleç yan tümcelerindeki boş nesneler aslında gizli artık adıllardır. (1) (Ben) (o-nu) döv-dü-m. (2) Hasan [bn] i azarla-yınca herkesi ağla-mağ-a başla-r. Çok kişili okuma (toplayıcı okuma):Evet Tek kişili okuma (dağıtıcı okuma): Evet (3) Alii kendinii teselli et-ti, Velii de [bn] i/j teselli et-ti. Muğlak okuma: Evet (tercih edilen), Kesin okuma: Evet (4) *[[salağ-ai] [öğretmen-inj kendisi-nii sınıfta bırak-tığ-ıj-nı] söyle-diğ-imk] öğrencii (5) *[[Salağai][ec] i yalnız bırak-ır-sa-m Ali’nin [eci] döv-eceğ-in-i] söyle-di-m. (6) [[ec] i yalnız bırak-ır-sa-m Ali’nin Ahmet’i döv-eceğ-in-i] söyle-di-m. Kaynakça Azaryad. 1990. Empty Objects in Turkish. Ms. University of Telaviv. Huang, J. 1984. On the Distribution and Reference of Empty Pronouns. LI 15, 531-574. Kornfilt, J. 1984. Case Marking, Agreement and Empty Categories in Turkish. Ph.D. Dissertation, Harvard University. Meral, H. M. 2006. Resumptive Pronouns in Turkish. Proceedings of International Conference on Turkish Linguistics , ICTL 2004. Dokuz Eylül University. Otani, K., & Whitman, J. 1991. V-raising and VP-ellipsis. LI 22, 345-358. Özsoy, A. S. 1988. Null Subject Parameter in Turkish. Boeschoten, H. & Verhoeven, L. (Haz.), Studies on Modern Turkish: Proceedings of 3rd Conference on Turkish Linguistics, (82-91). Tilburg: Tilburg University Press. Öztürk, B. 2005. Null Arguments and Case Driven Agree in Turkish. Ms. Boğaziçi University. 10 Mayıs 2007 15.00-15.30 A Salonu Necdet Osam & Ali Sıdkı Ağazade Doğu Akdeniz Üniversitesi necdet.osam@emu.edu.tr - alisidki.agazade@emu.edu.tr _______________________________________________________
Bu çalışmanın amacı, bahse konu daha önceki çalışmalar için 5’li Etken Varimax (Five-factor Varimax analysis) çözümleme yöntemi ile sınanarak geliştirilen, geçerliliği ve güvenirliği kanıtlanmış, 5’li Likert dereceleme sistemli (5: Kesinlikle Katılıyorum, 4: Katılıyorum, 3: Kararsızım, 2: Katılmıyorum, 1: Kesinlikle Katılmıyorum), tutum ölçeği nitelikli İngilizce sormacanın Türkçe biçiminin uygulanmasından elde edilen yanıt verilerinin, SPSS 11.0.0 sayısal işlemleme paket programı (SPSS Inch., 2001) yardımıyla, sayısal işlemlemelerden geçirerek, Kıbrıslı Türklerin Rumcaya yönelik tutumlarını saptamaktır. Daha önceki çalışmaların katılımcıları Güney Kıbrıs’taki yüksek öğretim kurumlarında öğrenim gören Kıbrıslı Rum öğrenciler olduğundan, eski ve yeni çalışmalar arasında örneklem bakımından uyum sağlamak açısından, bu çalışmanın örneklemini Kuzey Kıbrıs’taki yüksek öğretim kurumlarında öğrenim gören Kıbrıslı Türk öğrencilerden seçilerek oluşturulmuştur. Çalışmada, tutum ölçeğinden elde edilen sayısal bulgu ve yorumlara ek olarak, tutum ölçeğinin altölçekleri olan sosyal psikoloji, araçsal güdü, kökensel kimlik, araçsal ve birleşimci güdü ile araçsal güdü ve Rumcaya yönelik tutum boyutlarından oluşan toplam 5 altölçekten elde edilen sayısal bulgu ve yorumlara da yer verilmektedir. Bu çalışmanın sonuçlarının, daha önceki çalışmaların sonuçları ile ileride yapılması olası karşılaştırma çalışmalarına sağlam bir zemin hazırlayarak, uygulamalı dilbilimin dile yönelik tutum literatürüne çok değerli bir katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
Osam, N. & Ağazade, A. S. 2004b. The Status of Turkish in the Republic of Cyprus and the Attitudes of Greek Cypriots Towards Turkish Language Learning. Turkic Languages 8 (2), 271-288. Osam, N., & Ağazade, A. S. 2005. 1960 Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası Bağlamında Türkçenin Kıbrıs’taki Konumu ve Kıbrıslı Rumların Türkçeye Yönelik Tutumları. XIX. Ulusal Dilbilim Kurultayı Bildirileri. Şanlıurfa: Elif Matbaası. SPSS Inc. 2001. SPSS 11.0.0 For Windows. Chicago: Statistical Package for Social Sciences. 10 Mayıs 2007 10.00-10.30 B Salonu Eser Ördem Münih Üniversitesi
_______________________________________________________ Türkiye Türkçe’sinde Zaman ve Vakit Sözcükleri Üzerine Anlambilimsel Bir Çalışma: Bilişsel Dilbilimsel Bir Yaklaşım Bu çalışma, Türkiye Türkçesinde zaman ve vakit sözcüklerini sistematik bir şekilde bilişsel dilbilimsel teorisinin anlambilimsel boyutu ile incelemeyi hedeflemektedir. Sözcük olarak zaman anlamı ve zaman metaforları, bilişsel dilbilimde son yıllarda epeyce farklı dillerden de çalışmalarla (Grady, 1997; Lakoff & Johnson, 1999; Moore, 2000; Nunez & Rafael, 2006) ortaya kondu. Türkçede zamanı belirten birkaç sözcük olmasına rağmen bu çalışmada Arapçadan alınıp Türkiye Türkçe’sinde kullanılan sadece zaman ve vakit sözcükleri incelenecektir. Türkçe, İngilizceden farklı olarak zamanı dile getirmek için iki farklı sözcük kullanmaktadır ve bunlar Türkçede gündelik yaşamda devamlı birbirinin yerine kullanılıyor gibi görünse de Evans (2004)’ın zaman sözcüğünü 8 farklı anlamda anlambilimsel sınıflandırması temel alınarak bu çalışmada zaman ve vakit sözcüklerinin benzer olduğu kadar, farklı anlamlarda da kullanıldığı gösterilmiştir. Çalışma göstermiştir ki, vakit ve zaman sözcüklerindeki temel ayrım anlambilimsel olarak süreç ve matris anlamlarında ortaya çıkmaktadır. Vakit, anları da içinde barındıran ve zamanı sistematik olarak bölen bölümlerden oluşurken, zaman vakitten farklı olarak daha kapsayıcı özelliğiyle matris anlamında vakit sözcüğünden ayrılır. Diğer bir deyişle vakit sözcüğü bölümlenmiş bir zaman dilimini dile getirirken, zaman sözcüğü bu anlamda bölümlenmiş bir zaman birimini dile getirmemektedir. Zaman sözcüğü matris olarak kullanılırken, vakit sözcüğü daha çok süreç anlamında kullanılmaktadır. Kaynakça Evans, V. 2004. Structure of Time: Language, Meaning and Temporal Cognition. Amsterdam: John Benjamins Publishing Company. Grady, J. 1997. Foundations of Meaning: Primary Metaphors and Primary Scenes. Doctoral Dissertation, UC. Berkeley. Lakoff, G. & Johnson, M. 1999. Philosophy in The Flesh: The Embodied Mind And Its Challenge to Western Thought. New York: Basic Books. Moore, K. E. 2000. Spatial Experience and Temporal Metaphors in Wolof: Point of View, Conceptual Mapping and Linguistic Practice. Doctoral Dissertation, U.C. Berkeley Nunez, R.E. & Eve, S. 2006. With the Future Behind Them: Convergent Evidence from Aymara Language and Gesture in the Crosslinguistic Comparison of Spatial Construals of Time. Cognitive Science 30, 1-49.
Emrah Özcan Yıldız Teknik Üniversitesi eozcan@yildiz.edu.tr Türkçe Öğrenici Sözlüğü Türkçe öğretiminde sözlüğün yeri yadsınamaz. Özellikle de yabancı dil öğretiminde sözlük, öğrenicinin en sık başvurduğu kaynaklardan biridir. Aksan (1997)’de sözlüğün önemini vurgulamış ve günümüzdeki çalışmalardan söz etmiştir. Ancak şu anda Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kullanılmak üzere hazırlanmış bir sözlük bulunmamaktadır. Günümüzde yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanılan sözlükler, gerek TDK sözlüğü gerekse okul sözlükleri, gereksinimlere yanıt verememektedir. TDK sözlüğünün son basımındaki eksiklikler ve hatalar daha önceki kurultaylarda kimi araştırmacılar tarafından ele alınmış ve genel anlamda diğer araştırmacılar tarafından kabul görmüştür, çünkü bu sözlükler anadili konuşucuları dikkate alınarak hazırlanmıştır. Ergenç (1991)’in çalışması yabancı öğrenicilerin sesletimine yardımcı olması bakımından oldukça önemlidir, ancak sadece söyleyişi ele aldığından öğrenicilerin tüm gereksinimlerin karşılayamamaktadır. Yabancı dil olarak Türkçe öğrenicileri için bir öğrenici sözlüğünün nasıl oluşturulacağı bu bildirinin ana hedefidir. Zgusta (1971) ve Landau (1984)’de genel anlamda sözlüklerin nasıl hazırlanacağını, sözlükte olması ve olmaması gereken özelliklerin bir listeni sıralamışlardır. Hartmann (1998) ve Jackson (2002)’de sözlükbilim ve sözlük araştırması üzerine yazdıkları kitaplarda yine sözlüklerin genel niteliklerinden söz etmektedirler, ancak buna ek olarak öğreniciler için hazırlanacak sözlüklerin özelliklerinden ayrıntılı bir biçimde söz etmektedirler. Ayrıca Pujol (2006), Schmitt (2000)’de de sözcüklerin dil öğretiminde nasıl kullanıldığı tartışılmakta, sözlük kullanımına değinmektedirler. Tüm bu araştırmalar ışığında Özcan (2006)’da genel sözlüğün ve öğrenici sözlüğünün nitelikleri listelenmiş, bu bilgiler doğrultusunda sözcüksel bir veritabanı tasarlanmıştır ve böyle bir veritabanının elektronik ortamda nasıl bir sözlük biçiminde görüntülebileceğini de açıklamıştır. Özcan (2006)’da yer alan özellikler ayrıca Püsküllüoğlu (2004, 2005), Demiray (1994), TDK (2005), Dil Derneği (2005)’deki sözlük özellikleriyle karşılaştırılarak kuramsal bilgilerin uygulayımda nasıl yer aldıklarına dikkat çekilmiştir. Böylece zaten kullanılmakta olan sözlük biçimleri de göz önüne alınmıştır. Kaynakça Aksan, D. 1997. Türklerde Sözlükçülük, Bugün Türkiye’de Sözlük. XI. Dilbilim Kurultayı Bildirileri, (231-236). Ankara: ODTÜ. Ergenç, İ. 1991. Türkçenin Söyleyiş Sözlüğü Üzerine. Dilbilim Araştırmaları, 5-10. Hartmann, R.K.K. 1983. Lexicography: Principles and Practice. London: Academic Press. Landau, S. I. 1984. Dictionaries – The Art and Craft of Lexicography. New York: The Scribner Press. Jackson, H. 2002. Lexicography: An Introduction. London: Routledge. Özcan, E. 2006. Başlangıç Düzeyi Yabancı Dil olarak Türkçe Öğretimi için Sözlükçe Çalışması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi. Pujol, D., Corrius M. & Masnou J. 2006. Print Deferred Bilingualised Dictionaries and their Implications for Effective Language Learning: A New Approach to Pedagogical Lexicography. International Journal of Lexicography, 19 (2), 1-9. Püsküllüoğlu, A. 2002. Öz Türkçe Sözlük. Ankara: Arkadaş Yayınevi. (Genişletilmiş 13. Baskı). Püsküllüoğlu, A. 2004. Türkçe Sözlük-Türkiye Türkçesinin En Büyük Sözlüğü. İstanbul: Doğan Kitapçılık. (Genişletilmiş 5. Baskı). Püsküllüoğlu, A. 2005. Arkadaş Türkçe Sözlük. Ankara: Arkadaş Yayınevi. Schmitt, N. 2000. Vocabulary in Language Teaching. Cambridge: Cambridge University Press.
Zgusta, L. Černỳ V., Heřmanová-Novotná, Z., Heroldová, D., Hřebíček, L., Kalousková, J., Miltner ,V., Minn Latt, Y., Motalová, L., Petráček, K., Růžička, K. F., Vasiljev, I., Zima, P. & Zvelebil, K. 1971. Manual of Lexicography. Prague: Academia Publishing House of the Czechoslovak Academy of Sciences. 10 Mayıs 2007 17.00-17.30 B Salonu Şükriye Ruhi Orta Doğu Teknik Üniversitesi sukruh@metu.edu.tr - sukriyeruhi@gmail.com İncelik Kuramında Gelişmeler ve Kavramsal Sorunlar İncelik kuramının yapıtaşlarını oluşturan kavramlar ile kültüre bağımlı ya da kültürden bağımsız olarak türetilmiş olan terimlerle ilgili tartışmalar (örneğin, Ruhi & Işık-Güler, 2007; Strecker, 1993), incelik kuramına yeni yaklaşımların gerekliliğini göstermektedir. Bu bildiride, Brown ve Levinson (1978/1987)’dan başlayarak incelik kuramında incelik (nezaket, kibarlık), ilişkiye yönelik eylem (İng. relational work), yüze yönelik eylem (İng. facework) ve yüz (İng. face) terimlerinin akademik söylem içindeki kullanımları üzerine anlambilimsel bir karşılaştırma sunulup incelik kuramının kavramsal sorunları üzerinde durulacaktır. İncelik kuramındaki normatif yaklaşımlardan (örneğin, Brown ve Levinson, 1978/1987) uzaklaşma ile birlikte, bir paradigma değişikliğinden söz edilebilir. Bu değişim, incelik’in kültürel ve bilisşel bir algılayış olduğunun öne sürülmesine yol açmış ve beraberinde kendi kuramsal sorunlarını getirmiştir. Bazı dilbilimciler evrensel bir incelik kuramından söz edilemeyeceğini öne sürerken (örneğin, Watts, 2003), bazı dilbilimciler inceliğin çok dar bir davranış yelpazesini kapsadığını öne sürerek bu kavram yerine, örneğin, ilişki düzenlemesi (İng. rapport management) kavramını önermişlerdir (bkz., Spencer-Oatey, 2005). Söz konusu farklı yaklaşımlar, yukarıda sözü edilen kavramların kuramsal ve uygulamalı araştırmalarda çokanlamlılık sergilemesine yol açmıştır. Bildiride, kavramsal çokanlamlılığın özellikle benlik sunumunun (İng. self-presentation) ve iletişim değişkenlerinin bazı yönlerine ağırlık verilmesi ile ilişkili olduğu; buna bağlı olarak da, kültüre bağımlı kavramlar ile kültürden bağımsız kavramların iç içe geçtiği gösterilecektir. Söz konusu kavramları birbirinden ayırıp, incelik kuramının betimleme ve açıklama gücünü geliştirebilmek için kültürler ve dillerde benlik kavramlarının ve bunların iletişime yansıyış biçimlerini araştırmanın gerekliliği üzerinde durulacaktır (bkz., Givón, 2005; Wierzbicka, 2005). Buna bağlı olarak bildiride, incelikle ilintili görülen davranış, düşünüş, algılayış ve kültürel anahtar sözcüklerin araştırılmasıyla (bkz. örneğin, Choi & Choi, 2001; Lakoff, 2004; Ruhi, 2006), inceliğin evrensel bileşkelerinin daha iyi anlaşılabileceği düşüncesine yer verilecektir. İncelik kuramının yapıtaşlarını oluşturan kavramların bu türden disiplinlerarası çalışmalar yoluyla kuramlarda yerlerini almaları gerektiği görüşü vurgulanıp, bu görüşe koşut bir araştırma yöntemi önerilecektir.
Brown, P. & Levinson, S. C. 1978/1987. Politeness. Some Universals in Language Usage. Cambridge: Cambridge University Press. Choi, S. C. & Choi, S.H. 2001. Cheong: The Socioemotional Grammar Of Koreans. International Journal of Group Tensions, 30 (1), 69-80. Givón, T. 2005. Context as Other Minds: The Pragmatics of Sociality, Cognition and Communication. Philadelphia: John Benjamins. Lakoff, T. R. 2004. The Politics of Nice: From George W. Bush To Martha Stewart. Paper Presented at the International Conference on Language, Politeness and Gender: The Pragmatic Roots, University of Helsinki, September 2-5, 2004. Ruhi, Ş. 2006. Kültür Araştırmalarında Dilbilimin Yeri: Kültürel Anahtar Sözcük Bakış Açısı. Kocaman, A. (Haz.), Dilbilim: Temel Kavramlar, Sorunlar, Tartışmalar, (89-100). Ankara: Dil Derneği. Ruhi, Ş. & Işık-Güler, H. 2007. Conceptualising Face and Relational Work in (Im)Politeness: Revelations From Politeness Lexemes and Idioms in Turkish. Journal of Pragmatics 39, 681–711. Spencer-Oatey, H. 2005. (Im)Politeness, Face And Perceptions of Rapport: Unpacking Their Bases and Interrelationships. Journal of Politeness Research: Language, Behavior and Culture 1, 95–20. Strecker, I. 1993. Cultural Variations in the Concept of ‘Face’. Multilingua 12, 119–141. Watts, R. J. 2003. Politeness. Cambridge: Cambridge University Press. Wierzbicka, A. 2005. Empirical Universals of Language as a Basis For The Study of Other Human Universals and as a Tool for Exploring Cross-Cultural Differences. Ethos 33 (2), 256-291.
Mustafa Sarı Harran Üniversitesi msari68@harran.edu.tr Eski Anadolu Türkçesinden Osmanlıcaya Zamir Kökenli 1. Teklik Şahıs Ekinde Görülen Değişmeler Bu çalışmada, Yüz Hadis Yüz Hikâye adlı yazmanın Eski Anadolu Türkçesi döneminde kopyalanan H.846 (1442) tarihli nüshası ile Osmanlı Türkçesi döneminde kopyalanan H.1062 (1651/52) tarihli nüshasında, zamir kökenli 1. teklik şahıs ekinde ortaya çıkan değişmeler incelenecektir Geniş zaman, geniş zamanın olumsuzu, öğrenilen geçmiş zaman, ek-fiilin geniş/şimdiki zamanı 1. teklik şahıs çekiminde görülen biçimsel değişmeler karşılaştırmalı biçimde verilecektir. Çalışmada öncelikle, söz konusu zaman ve kiplerin 1. teklik şahıs çekiminin Türkçenin tarihi dönemlerinde nasıl kullanıldığı incelenecek, daha sonra Eski Anadolu Türkçesinden Osmanlıcaya geçiş sürecinde görülen değişim örneklerle incelenecektir. Eski Türkçede ben ança ter men “Ben şöyle derim” (Tonyukuk yazıtı) örneğinde olduğu gibi açıkça yazılan zamir, 1. teklik şahıs ekinin yerini tutmaktaydı. Bu ek Eski Anadolu Türkçesinde –vAn, –vAm, –vAnIn, –In, –Am gibi beş farklı biçimde kullanılmıştır. Ekin ilk üçü, Eski Türkçedeki zamir biçimine daha yakındır. b>v değişimi ile ben kelimesi ven biçimini almıştır. Kelime ekleştiği için de ünlü uyumuna bağlanmıştır. Bu biçimler, Eski Anadolu Türkçesinin başlarında daha çok kullanılmıştır. Giderek azalan bu biçimler yerine hem Eski Anadolu Türkçesinde hem de Osmanlı Türkçesinde –Am ve –In biçimleri yaygınlık kazanmıştır. Yüz Hadis Yüz Hikâye’nin incelediğimiz iki nüsha da bu iki biçim görülmektedir. (İlk cümleler Eski Anadolu Türkçesine ait kopyadan, ikinci cümleler Osmanlı Türkçesine ait kopyadan alınmıştır.) Evvel namāza kasd (7) idicek, tamām abdest alurın. Namāz kılacaġum yire gelürin, bir dem otururın … (67b-6) Evvel namāza kasd idicek, tamām abdest aluram. Namāz (8) kılacak yere gelürem, bir dem otururam (159a-7) Yüz Hadis Yüz Hikâye üzerinde yaptığımız taramalar, Eski Anadolu Türkçesinde Osmanlıcaya geçişte, ek-fiilin geniş/şimdiki zamanı 1. teklik şahıs çekiminde değişiklerin ortaya çıktığını göstermiştir. H.846 (1442) tarihli nüshada, Ek-fiilin geniş zamanı 1. teklik şahsı –In ve –vAn eki ile çekimlenmişken, H.1062 (1651) tarihli nüshada bu eklerin yerine –Am biçimi kullanılmıştır. Bu durum Türkiye Türkçesinde –İm biçiminin habercisidir. Örnek: (İlk cümleler Eski Anadolu Türkçesine ait kopyadan, ikinci cümleler Osmanlı Türkçesine ait kopyadan alınmıştır.) Aydur: İñen hoşnūzven. (66b-6) Eyitdi: hoşnūdum. (157b-2) Aydur: İblis oġlanlarındanvan. (108b-5) Ol eyitdi: İbls oġlanlarındanam. (231a-12) Yüklə 0,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|