3.4.3.2 Sonuç/Faaliyet Analizi
Projenin amacı, SGK’nın kapasitesini güçlendirerek kayıtlı istihdamı teşvik etmek, daha fazla ve daha iyi işler ve daha büyük toplumsal dayanışmayla sürdürülebilir ekonomik büyüme sağlamak için ilgili kamu kurumları ve sosyal ortaklar arasında koordinasyon sağlamaktı.
Projenin hedefi, SGK’nın, ilgili diğer kurumların, sosyal ortakların ve ilgili STK’ların kapasitelerini arttırmak, kayıtlı istihdamı teşvik etmek için bu kurum ve kuruluşlara ilgili stratejilerin hazırlanması ve uygulanması konusunda destek vermekti.
Yukarıda açıklanan sorun ve ihtiyaçlar ışığında Şartname, proje tarafından gerçekleştirilmesi gereken sekiz sonuç belirlemiştir:
Kapasite geliştirme bileşeni:
Sonuç 1: SGK, ilgili kurumlar ve sosyal ortakların kayıtlı istihdamı teşvik etme kapasiteleri gelişmiştir.
Sonuç 2: SGK personelinin ilerideki kurum içi eğitimini yürütmek üzere bir eğitici havuzu oluşturulmuştur.
Sonuç 3: SGK ve diğer ilgili bakanlıklar arasında işbirliği ve koordinasyon arttırılmıştır.
Sonuç 4: Bakanlıklar arası işbirliği için (örneğin, kayıtlı istihdam için bir izleme sistemi) modeller tespit edilmiş, geliştirilmiş ve belirlenen alanlarda ve yerlerde test edilmiştir.
Sonuç 5: Kurumlar arası kullanım için yeni bir ortak veri tabanı geliştirilmiş ve kullanılmaktadır.
Sonuç 6: Kayıtlı istihdamın ve sosyal güvenliğin önemiyle ilgili ulusal ve bölgesel düzeyde farkındalık arttırılmıştır.
Sonuç 7: Saha çalışmaları yürütülmüş, işgücü piyasası analizleri yapılmış ve belirlenen bölgeler/sektörlerde kayıtdışı istihdam yapıları tanımlanmıştır.
Sonuç 8: Hibe projeleri sonuçları, ulusal ve bölgesel düzeyde yaygınlaştırılmıştır.
-
Sonuç 1 kapsamında şu çalışmaların gerçekleştirilmesi beklenmekteydi:
-
SGK ve ilgili bakanlıkların çalışanları arasında eğitim ihtiyaçları analizi yapılması;
-
SGK bünyesindeki ilgili daireler, ilgili bakanlıklar ve sosyal ortakların yöneticilerine eğitim verilmesi;
-
AB üye ülkelerine 4 çalışma ziyareti ve 1 işbaşında eğitim düzenlenmesi.
-
Sonuç 2, kayıtlı istihdamın teşviki için ileriki eğitim ihtiyaçlarını karşılamak üzere SGK çalışanları için “Eğiticilerin Eğitimi” düzenlemeyi ve bir “eğitim ağı” oluşturmayı amaçlamıştı.
-
Sonuç 3 kayıtlı istihdamı teşvik etme üzere ilgili taraflar tarafından alınması gereken tedbirlere ilişkin öneriler ve bakanlıklar arası işbirliği ve koordinasyonla ilgili bir model içeren bir strateji belgesi geliştirmek amacıyla tematik çalışma grupları kuracaktı.
-
Sonuç 4, bakanlıklar arası işbirliği kapsamında faaliyete geçirilecek kayıtlı istihdam izleme sistemi modelleri tespit edecek ve bu modeller test edecekti. Tematik çalışma grupları tarafından geliştirilen ortak eylem modelleri gerçek koşullarda test edilecekti.
-
Sonuç 5 kurumlar arası kullanım için bir yazılım dâhil olmak üzere ortak bir veri tabanı geliştirmeyi, kurmayı, test etmeyi ve faaliyete geçirmeyi amaçlamaktaydı.
-
Sonuç 6, konferanslar düzenleyerek ve “Alo 170” hattı gibi bir dizi iletişim araçları kullanarak kayıtlı istihdamın ve soysal güvenliğin önemiyle ilgili ulusal ve bölgesel düzeyde farkındalık oluşturmayı amaçlamaktaydı.
-
Sonuç 7, 6 ilde, kayıtdışı çalışmanın ekonomik ve sosyal boyutlarını ortaya koymak üzere sanayi ve hizmet sektörleriyle ilgili saha çalışmaları ve işgücü piyasası analizleri yapmayı amaçlamaktaydı. Bu, kayıtdışı çalışmanın yaygın olduğu sektörler açısından kayıtdışı istihdam ile kayıtlı istihdam arasında cinsiyete dayalı bir kıyaslamayı da mümkün kılacaktır.
-
Sonuç 8, bir Proje Kataloğu yayınlayarak ve ulusal bir konferans düzenleyerek KİTUP hibe programı sonuçlarının yaygınlaştırılmasını amaçlamaktaydı.
Sekiz sonuç, SGK ve ilgili diğer kurumların kurumsal kapasitelerini geliştirmeye odaklanmıştı; ayrıca kayıtdışı istihdamla mücadeleyle ilgili gerçeklerin farkında olma ve buna karşı daha donanımlı olma fırsatı da sağlamışlardır.
-
Kurumsal Analiz
Projeye dahil olan kurum sayısı oldukça fazladır. Hedef ve amaçların tanımı, her sonuç altındaki ayrıntılı faaliyetler, hedef grupların tanımı ve proje yönetim yapısının ayrıntıları, dahil olacak veya KİTUP teknik destek projesinden faydalanacak kurumlara dair kapsamlı bir liste sunmaktaydı.
Tüm operasyonun faydalanıcısı olarak SGK, merkez ve taşra teşkilatı personeli ile tüm proje faaliyetlerinden doğrudan yararlanmaktaydı. Projenin günlük yönetimi, Strateji Geliştirme Başkanlığı tarafından yönetilen Operasyon Koordinasyon Birimi tarafından yürütülmekteydi. Merkez teşkilatı ve il müdürlükleri bünyesindeki birimler aktif bir şekilde katılmışlar ve ilgili oldukları alana göre proje faaliyetlerine dâhil olmuşlardır.
İlgili bakanlıklar:
-
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, AB Koordinasyon Dairesi vasıtasıyla Program Otoritesi olarak görev yapmıştır. Projenin tüm sorumluluğunu alarak politika geliştirmeyle ilgili kapasite geliştirme faaliyetlerini yürütmüştür.
-
AB Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Turizm Bakanlığı ilgili proje faaliyetlerine katılmış ve Operasyon Yönlendirme Komitesi’nde temsil edilmişlerdir.
Diğer kamu kurumları:
-
Hazine Müsteşarlığı, Operasyon Yönlendirme Komitesi’nde temsil edilmiştir;
-
KOSGEB ilgili faaliyetlere katılıp Operasyon Yönlendirme Komitesi’nde de temsil edilmiştir.
Sosyal ortaklar: TİSK, TÜRK-İŞ, HAK-İŞ, DİSK ilgili proje faaliyetlerine katıldılar ve Operasyon Yönlendirme Komitesi’nde temsil edildiler.
STK’lar: TOBB ve TESK, ilgili proje faaliyetlerine katılmışlar ve Operasyon Yönlendirme Komitesi’nde temsil edilmişlerdir.
Faydalanıcı olarak SGK’nın yanı sıra, tüm bakanlıklar, diğer kamu kurumları, sosyal ortaklar, STK’lar ve yereldeki kurum ve kuruluşların, faydalanıcı ve izleme ve yönlendirme komitelerinin üyeleri olarak teknik destek projesine dâhil edildiği sonucuna varılabilir.
-
Coğrafi Yoğunlaşma
SGK tüm illeri kapsayan bir kurum olmasına rağmen, KİTUP teknik destek projesi, uygulanan faaliyetler bakımından 15 ilin “büyüme merkezleri” ve geri kalanların “artalan” olarak adlandırıldığı 43 ili kapsayan 12 NUTS II bölgesine yoğunlaştı.
KİTUP teknik destek projesi Şartnamesi, iller arasında herhangi bir öncelikten bahsetmeyerek faaliyetlerin gerçekleşeceği yerleri “NUTS II bölgeleri” olarak tanımlamıştır. Kurumların merkezi yönetim çalışanlarını hedef alan birkaç faaliyet, NUTS II bölgelerinin dışında, Ankara’da düzenlenmiştir.
-
Eğitim ihtiyaçları analizi, SGK ve ilgili bakanlıkların çalışanları arasında, esasen Ankara’da yürütülecekti. Eğitim faaliyetleri, Ankara ve NUTS II bölgelerinde gerçekleştirildi. Eğiticilerin Eğitimi Ankara’da gerçekleşecekti.
-
Bakanlıklar arası çalışma grubu çalışmaları ve ilgili işbirliği modeli geliştirme ve test etme, veri tabanı/yazılım geliştirme çalışmaları Ankara’da yapılacaktı.
-
Farkındalık faaliyetleri Ankara’da ve sonuçların tüm ülkede kullanımını hedefleyen büyüme merkezlerinde yapılacaktı. Farkındalık konferansları, sekiz farklı ilde gerçekleştirilmiştir.
-
Saha çalışmaları ve işgücü piyasası analizi, NUTS II bölgelerinin büyüme merkezleri ve artalanlarından bahsetmeksizin başlangıç aşaması sırasında tespit edilecek 6 ilde/bölgelerde yürütülecekti. Erzurum, Gaziantep, Kars, Şanlıurfa, Samsun ve Trabzon illeri seçilmiştir. Uygun illeri temsil niteliğine sahip illerin seçilmesine özen gösterilmiştir.
-
Hibe programı sonuçlarının yaygınlaştırılması faaliyeti, tüm ülkeyi kapsayan bir faaliyet olacaktı. Ulusal konferans Ankara’da düzenlendi ve materyaller (esas olarak Projeler Özeti) tüm ülkeye dağıtılacaktı.
KİTUP teknik destek projesi, faaliyetleri, 12 NUTS II bölgesindeki 43 ile eşit bir şekilde dağıtmaya çalışmıştır; ancak, faaliyetin doğası ve katılımcı taraflar nedeniyle bazı faaliyetlerin Merkezi düzeyde organize edilmesi planlandı. Ancak, tüm uygun illeri eşit bir şekilde kapsamak mümkün olmasa da eğitim faaliyetlerinin ve farkındalık konferanslarının kapsadığı alan oldukça genişti.
-
Sektörel Yoğunlaşma
Sektörel yoğunlaşma, görgül çalışmaların sanayi ve hizmet sektörleri içerisinde sektör temelli kayıtdışı çalışmanın analizine odaklanması gereken saha çalışmaları ve işgücü piyasası analizinin konusu olmalıydı. Kayıtdışı istihdamın çok daha yaygın olduğu bu sektörleri dikkate almanın çok daha önemli olduğundan da bahsedilmiştir. Ancak, Şartname, hiçbir sektörü zorunlu kılmamış ve bölgeler ve sektörlere başlangıç döneminde karar verilmesi gerektiğini belirtilmiştir.
Saha çalışması faaliyetlerinin, kayıtdışı istihdamın yaygın olduğu dört sektöre odaklanması uygun görülmüştür:
-
Ekmek, unlu mamuller ve pasta üretimi
-
Oteller ve konaklama
-
Restoranlar ve mobil yemek hizmeti faaliyetleri
-
Ulaştırma ve depolama
-
Sonuçlar
Projenin ana sonuçları, aşağıdaki şekilde özetlenebilir:
Sonuç 1 – SGK, ilgili kurumlar ve sosyal ortakların kapasitelerini geliştirme.
-
Eğitim ihtiyaçları analizi yapıldı; eğitim ihtiyaçları, başlangıç aşamasında tanımlandı ve sunuldu.
-
Liderlik bilinçlendirme eğitimi, çoğunluğu 81 ildeki bölge ofislerinden (NUTS II bölgesindeki 43 il olarak planlanmıştı) olmak üzere 144 SGK personeline (80 kişi olarak planlanmıştı) verildi.
-
39 SGK müfettiş yardımcısı, proje döngüsü yönetimi, 15 SGK çalışanı ise proje yönetimi konusunda eğitim aldı.
-
301 müfettiş, müfettişlik eğitimine katıldı.
-
12 NUTS II bölgesindeki 24 ilden ve bölge dışındaki birkaç ilden toplam 851 kişi, Bölgesel Eğitim I (438) ve II (413) eğitimi aldı. Katılımcılar, SGK, ilgili bakanlıklar ve sosyal ortakların merkezi ve yerel düzey müfettişleriydi. Eğitimde, kayıtlı istihdamın teşviki, işverenlerin ve çalışanların hakları ve görevleri, farkındalık oluşturma, ortak bir veri tabanı kullanma, teftiş veya rehberlik, kayıtlı istihdamın teşviki ile ilgili olarak Avrupa’daki iyi uygulama örnekleri ve iletişim becerileri üzerinde duruldu.
-
SGK ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı çalışanları arasından 75 kişi istatistik eğitimi aldı.
-
4 çalışma ziyareti düzenlendi:
-
SGK müfettişleri için Fransa’ya düzenlenen çalışma ziyareti (1.)
-
Uzman SGK çalışanları ve sosyal ortaklar için Almanya’ya düzenlenen çalışma ziyareti (2.)
-
SGK bölge müfettişleri için Portekiz’e düzenlenen çalışma ziyareti (3.)
-
SGK ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı çalışanları için bilişim teknolojileri konusunda Belçika’ya düzenlenen çalışma ziyareti (4.)
-
Yurt dışında işbaşı eğitim düzenlenmesi mümkün değildi. 10 stajyer için AB üye ülkelerinde 15 günlük eğitim planlanmıştı. Birkaç teşebbüste bulunuldu; ancak görevlendirilen SGK çalışanlarının yabancı dil yetersizlikleri, ev sahibi kurumlardaki idari sıkıntılar, ismi geçen ev sahibi ülkelerdeki kriz durumu gibi birkaç nedenden dolayı bütün teşebbüsler başarısızlıkla sonuçlandı. Operasyon Faydalanıcıların bu faaliyet yerine beşinci bir çalışma ziyareti düzenlenmesi talebi, Program Otoritesi ve Avrupa Birliği Delegasyonu tarafından onaylanmadı.
Sonuç 2 – Eğitici Ağı:
-
17 müfettiş ve 24 SGK bölge müdürlüğü personeli eğitici olarak eğitildi ve istenilen “eğitmen ağı” oluşturuldu. Bu ağ, SGK çalışanları için ileride kurum içi eğitimler düzenleyebilirdi. Kurumun bu eğiticileri gerçekten kullanıp kullanmadığı net değildir. Eğiticiler, proje tarafından yürütülen bölgesel eğitim faaliyetlerine katılmamışlardır.
Sonuç 3 – SGK ve ilgili diğer bakanlıklar arasında işbirliği ve koordinasyon:
-
İlgili bakanlıklar ve paydaş kurumları temsil eden üç çalışma grubu, yaklaşık altı aylık bir sürede kurulmuş ve faaliyete geçmiştir.
-
Bir Strateji Belgesi oluşturulmuş ve SGK’ya sunulmuştur. Belge, faydalanıcı tarafından projenin en önemli ürünü olarak tanımlanmıştır.
-
Bu sonuç altındaki çıktılara ulaşılmasında bazı sorunlar yaşanmıştır. Temmuz 2011’deki ilk toplantının ardından Çalışma Grupları’nın çalışmalarına devam etmesi konusunda gecikmeler yaşandı. Bunun nedeni, takım liderinin değişmesi sürecinin uzaması ve çıktıların sunumuyla (Çalışma Grubu raporları) ilgili zamanlamanın projenin sonuna doğru kayması ve bunun da strateji belgesinin zamanında hazırlanmasını olumsuz yönde etkilemesidir. Düzenli toplantılar, çalışma grubu başkanlarının paralel görevleri ve sorumlulukları yüzünden planlandığı gibi yapılamamıştır. Ortak bakanlıkların ve diğer kamu kurumlarının temsilcileri sürekli değiştirilirken, sosyal ortaklar her grupta aynı kişiler tarafından temsil edilmişlerdir. Bu nedenle görüşmelerin devamlılığını sağlamak zor olmuştur. Bu, çıktıların niteliğini ve zamanında sunulmasını olumsuz yönde etkileyen diğer bir unsur olmuştur.
Sonuç 4: Bakanlıklar arası işbirliği modelleri:
-
Bu sonuç altındaki çıktıların sunumu zor ve başarısız olmuştur.
-
Çalışma gruplarında “model” oluşturulacaktı. Gruplar, tercih edilen bir modelle ilgili nihai bir karar almak yerine, projenin bir hayli sonunda bitirilen Çalışma Grubu Raporları’nda tavsiyelerde bulundu. Bu tavsiyeler, teknik destek ekibi tarafından Strateji Belgesi’ne dâhil edildi.
-
Sonuç olarak teknik destek ekibi, on üç farklı üye devlete ait on dört farklı kurumlar arası işbirliği modeli içeren ve bunların Türkiye’ye transfer edilebilirliğiyle ilgili gözlemler sunan bir rapor hazırlamış ve Türkiye için en uygun modellerin seçimiyle ilgili bazı önerilerde bulunmuştur. “Kurumlar Arası İşbirliğiyle ilgili AB İyi Uygulama Raporu” Operasyon Faydalanıcısı’na sunulmuştur. “10 Adım Modeli”nden oluşan bir işbirliği senaryosu hazırlanmış ve projenin sonlarına doğru Operasyon Faydalanıcısı’na sunulmuş ve Operasyon Faydalanıcısı’ndan olumlu geri bildirim alınmıştır.
-
SGK ve paralel bir “Kayıtdışı Ekonomiyle Mücadele” projesi yürüten Maliye Bakanlığı (Gelirler İdaresi) arasında bir işbirliği modeli olarak ortak bir veri tabanı oluşturulması düşünülmüştür. Protokol hazırlanmış ve kurumlar arasında veri paylaşımının kuralları ve sistemini tespit etmek üzere ortak bir komisyon kurmayı amaçlayarak Gelirler İdaresi’ne sunulmuştur. İmzalanmadan sözel olarak anlaşmaya varılmıştır; yorumlar ya da cevaplar, SGK tarafından gösterilen bütün çabaya rağmen ancak projenin sonunda gelmiştir.
-
Bu nedenle, KİTUP teknik destek projesi, ilgili kamu kurumları arasında veri alışverişi yapacak yetkinin de düzenlenmesini gerektiren kayıtdışı istihdamla mücadele yasasının hazırlanmasını önermektedir. Modeli içeren belge, proje resmi olarak sona ermeden önce SGK’ya sunulmuştur. Proje süresince modelle ilgili hiçbir test yapılamamıştır.
Sonuç 5: Kurumlar arası kullanım için yeni bir ortak veri tabanı:
-
Gereklilik Analizi temelinde “Kurumlar arası kullanım için ortak veri tabanı” tanımlanmış ve bu aşamayı veri toplama, sistem tasarlama, kodlama, birim testi, SGK’ya sistemine yerleştirme, veri yükleme ve sistem kabul testleri gibi çalışmalar takip etmiştir.
-
Operasyonel Ortak Veri tabanı Sistemi kabul talebi onaya sunuldu ve faydalanıcı tarafından onaylandı.
-
Sistem testleri, sistemin çalıştığını ve birden fazla kurumda çalışabileceğini kanıtladı; ancak, ortak veri tabanının gerçek paylaşımı ve kullanımı, Maliye Bakanlığı Gelirler İdaresi ile kurumlar arası işbirliği için bir protokol yapılmasını gerektirecekti.
-
Milli Eğitim Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı ile iki protokol imzalanabilmiştir. 1. Protokol, bir tür Mutabakat Anlaşması’dır; 2. Protokol ise tanımlanan bilginin paylaşılabileceği (özel eğitim kurumlarında çalışan öğretmenler ve özel güvenlik firması çalışanları hakkındaki bilgileri paylaşma) ile ilgili bir anlaşmadır.
-
Ortak Veri Tabanı Sistemi Operasyon Faydalanıcısı tarafından onaylanmasına rağmen, SGK Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı, gelişim sürecinde göreceli olarak ileriki bir aşamada Operasyon Koordinasyon Birimi tarafından dâhil edilmişti. Daha sonra Başkanlık, gelişim sürecinin oldukça ilerlemiş olması gerçeği dolayısıyla tam olarak karşılanamayan isteklerde bulundu. Bazı taleplerin gerçekleştirilebilmesine rağmen, Operasyon Faydalanıcısı, Ortak Veri Tabanı Sistemi’nin asıl talepleri tam olarak karşılamadığı iddiasında bulunmaktadır. Ancak, Operasyon Faydalanıcısı ile yapılan görüşmeler esnasında sistemin kullanıldığına dair herhangi bir şey söylenmemiştir.
Sonuç 6: Kayıtlı istihdamın ve sosyal güvenliğin önemi hakkında farkındalık oluşturma.
-
Yarım gün süren proje açılış konferansı, Ankara’da 235 kişinin katılımı ile yapıldı.
-
Liderlik Farkındalık Semineri, merkezi düzey SGK çalışanlarının katılımıyla Ankara’da gerçekleştirildi.
-
8 bölgesel farkındalık konferansı, Mardin, Samsun, Gaziantep, Şanlıurfa, Denizli, Konya, Elazığ ve Manisa illerinde SGK il ve ilçe müdürlükleri, ilgili kurumlar, sosyal ortaklar, öğrenciler ve öğretim üyelerinden ve medya temsilcilerinden 950 kişinin katılımıyla gerçekleştirildi.
-
Ulusal ve yerel basında ve televizyonda 210 haber çıktı.
-
Her konferanstan önce bir tane olmak üzere toplam 8 basın konferansı yapıldı.
-
Diğer yaygınlaştırma araçları ve faaliyetleri:
-
Proje Kimliği Araçları
-
5.000 adet Proje Broşürü
-
Posterler ve Kitapçıklar: 3 poster (her birinden 1.000’er adet), Meslek Okulları için Kitapçıklar (her birinden 7.000’er adet), Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler ve sektörler için Kitapçık (her birinden 7.000’er adet), Kadın çalışanlar için Kitapçık (her birinden 7.000’er adet)
-
Proje Web sitesi (www.kit-up.net)
-
Haber bültenleri ve e-haber bültenleri
-
İlkokul çağındaki çocuklar için hikâye kitabı
-
Fotoğraflardan oluşan çizgi film videoları
-
TV spotu
-
Farklı dergilerde 3 makale
-
Promosyon araçları
-
Farkındalık faaliyetleri, ön ve nihai araştırmalar ile devamlı medya takibiyle izlenmiştir.
Sonuç 7: Saha çalışmaları:
-
Saha çalışmaları altı ilde (Erzurum, Gaziantep, Kars, Şanlıurfa, Samsun ve Trabzon) kayıtdışı istihdamın yaygın olduğu sektörlerdeki işverenlerle, kayıtlı çalışanlarla nicel yöntemler kullanılarak yapılan birebir görüşmelerle ve bahsi geçen illerdeki kanaat önderleri ve işverenlerle yapılan ayrıntılı görüşmelerle yürütüldü.
-
Araştırma Raporu hazırlandı ve sunuldu.
Sonuç 8: Hibe Projeleri Sonuçlarının Yaygınlaştırılması:
-
Uygulanan projelerin çıktıları, kazanımları ve başarılı ve en iyi hibe programı projelerinin sonuçları hakkında bilgileri içeren 1.000 adet Proje Kataloğu hazırlandı.
-
Hibe Programı Sonuçları Ulusal Konferansı, Ankara’daki üç proje arasında paylaşılan ilgili bir etkinlik olarak teknik destek projesi hibe faydalanıcıları için teknik destek ekibi tarafından organize edildi.
Sonuçların uygunluğu ile ilgili olarak sorulması gereken soru şudur: Sonuçlar, teknik destek sözleşmesinin amaçlarına ulaşılmasına yardımcı olmakta mıdır?
-
Liderlik farkındalık ve proje yönetimi eğitimleri, bölgesel eğitimler ile müfettişlere yönelik özel eğitimlere SGK, ilgili bakanlıklar ve sosyal ortakların merkez ve il düzeyindeki çalışanları (1397) katılmışlardır ve bu eğitimler farkındalık yaratmaya, yönetimin farklı düzeylerinde beceriler ve yeterlilikler oluşturmaya yardımcı olacaktır. Tüm eğitimler, müfettişler için istatistik eğitimi haricinde katılımcılar tarafından olumlu değerlendirildi.
-
4 farklı AB üye ülkesine yapılan çalışma ziyareti, 4 farklı grup için organize edildi: müfettişler, uzmanlar, bölge çalışanları, bilişim teknolojileri çalışanları. Her grup, ziyaret raporlarında açıklandığı gibi, ziyaretin ve diğer organizasyonların içeriğinden duydukları memnuniyeti ifade etmiştir. Katılımcılar ziyaret esnasında Avrupa Birliği düzeyinde kullanılan sosyal güvenlik uygulamaları, politikaları ve sistemlerini inceleme şansı yakaladıkları için katılımcılara bilgilerini ve düşünme şekillerini geliştirmelerine yardımcı olacaktır. Bu tür faydalar, işbaşı eğitim/staj programları şeklinde gerçekleşmiş olsaydı daha da artacaktı. Almanya’ya yapılan çalışma ziyaretinin bir diğer çıktı sağladığı öğrenilmiştir: SGK şimdilerde, Almanya’dakine benzer bir modeli (“mini iş” düzenlemesini), Türkiye’ye getirmeyi planlamaktadır. Bu tür bir modelin hazırlanması için başka (daha uzun) bir çalışma ziyareti, Eylül’ün son haftasında gerçekleştirilecektir. Bu, KİTUP projesinin yarattığı önemli bir etkisi olarak görülebilir.
-
Proje tarafından yaratılan bu kapasite, yeniden eğitimle faaliyete geçirilip desteklenirse eğitmen ağı, yerel ve bölgesel düzeyde SGK’nın kurum içi eğitim kapasitesini arttırmaya devam edecektir. Ancak, Operasyon Faydalanıcısı ile yapılan görüşmeler, bunun gerçekleşeceğine dair bir izlenim yaratmamıştır. Bu nedenle, gelecekte yürütülecek benzer faaliyetlerin, eğitilmiş eğiticilerin işlevselleştirilmesine daha fazla odaklanması gerekmektedir.
-
Çıktıların niteliği ve içeriği (Çalışma Grubu Raporları) beklenilen çıktı ile uyumlu değildi ve kurumlararası işbirliği için herhangi bir “model” sunmamıştır. Ancak, üçüncü Çalışma Grubu’nun raporunda kayıtdışı ekonomi ile mücadele eylem planına odaklanan tespitler ve öneriler, strateji belgesinin hazırlanmasında SGK tarafından önemli görüldü. Raporlara dayanan strateji belgesi, projenin bir hayli sonunda hazırlandı. Faaliyetler beklenen sonuçları doğurmasa da, tüm süreç sayesinde kazanılan deneyim, gelecekteki operasyonlar için çok yönlü işbirliği süreciyle ilgili ipuçları bularak model/strateji oluşturmada kullanılan metodoloji bakımından SGK ve diğer katılımcı kurumlar için kıymetliydi.
-
“Kurumlararası İşbirliğiyle ilgili AB İyi Uygulama Raporu” hazırlandı ve “model”in yerini almak için (faydalanıcı ve teknik destek arasındaki bir anlaşmaya göre daha sonra bundan vazgeçildi) Operasyon Faydalanıcısına sunuldu. Rapor, çeşitli AB ülkelerindeki bakanlıklararası ve kurumlararası işbirliği modellerini ayrıntılı bir şekilde sunuyor ve kullanılan modellerin sonuçlarını ve etkilerini değerlendiriyordu. Rapor, “10 Adım Modeli” olarak adlandırılan bir işbirliği senaryosunun temelini oluşturuyordu. Bahsi geçen rapor ve “10 Adım Modeli”, SGK tarafından ileride işbirliği faaliyetleri için kullanılacak ve diğer kurumlarla işbirliği önerileri için temel oluşturacak değerli bir kaynaktır.
-
Geliştirilen ve test edilen Ortak Veritabanı, ilgili SGK birimlerinin ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde gözden geçirilmesi durumunda teftiş hizmetlerini geliştirme konusunda yararlı bir araç olabilir. Veritabanının birden çok kurum tarafından kullanılması, yasal düzeyde ya da katılımcı kurumlar arasında yapılacak anlaşmalar vasıtasıyla çözülmesi gereken verilerin korunması konusunda bazı endişelere neden olmaktadır.
-
Farkındalık faaliyetleri ve geliştirilen materyaller, hedef gruplara ulaşma konusunda oldukça başarılı olmuştur. Bu, kayıtdışı ekonomiyle mücadele konusunda ilgili kurumların daha fazla politika tedbiri almasını sağlayarak kesinlikle olumlu bir etki yaratacaktır.
-
6 ilde düzenlenen saha çalışmaları, SGK ve ortaklarına, kayıtdışı ekonomi/istihdamın ekonomik ve sosyal boyutları hakkında fikir verecek ve teftişleri çok daha etkili bir şekilde planlamalarına ve uygulamalarına imkân sağlayacak iyi bir kaynak sunmuştur. Bütün bu sürece katılan merkez ve il düzeyindeki SGK çalışanları, ileride güncellenmesi ve uygun şekilde kullanılması gereken önemli bilgiler edinmişlerdir.
-
Hibe programı yaygınlaştırma konferansına katılım oldukça iyi olmuştur ve katalog, ilgili tüm paydaşlara ulaşmıştır. Bu, hibe programı uygulamasının sonuçlarını sürdürme konusunda kesinlikle olumlu bir rol oynayacaktır.
KİTUP teknik destek projesinin sonuçlarının, bazı faaliyetlerin sonuçlarının niteliği ile sınırlı olan amaçlarla uyumlu olduğu ve amaçların gerçekleştirilmesine katkıda bulunacağı ve bu katkının gerekli takip, revizyonlar, güncellemeler ve sonuçların kullanımı kararlı bir şekilde yürütülse ve sonuçlar faaliyete geçirilse kolaylıkla arttırılacağı açıktır.
Projenin etkililiği açısından, planlanan ve gerçekleşen çıktılar, sonuçlar ve etkinin kıyaslamasına bakmamız gerekecektir. İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi Operasyonel Programı’nda (2007) belirtilen göstergeler, doğrudan teknik destekle ilgili çıktı göstergelerini içermektedir:
-
2006’da belirlenen gösterge 827 iken merkezi ve yerel düzeyde eğitimlere katılan SGK çalışanlarının sayısı 1507 idi (eğiticilerin eğitimi ve çalışma ziyareti dâhil olmak üzere ve hibe faydalanıcıları tarafından sağlanan eğitimleri içermeyecek şekilde).
-
Sosyal ortaklardan Ulusal Strateji eğitimlere katılan çalışan sayısı 5 idi (kıyaslayacak bir gösterge yoktur).
Diğer gösterge, yerel ortaklıkların sayısıyla ilgilidir ancak teknik destek, proje uygulama süreci boyunca bu göstergeye herhangi bir katkı sağlamamıştır.
Sonuç göstergeleri, şikâyetlerin oranındaki düşüşle ilgili yalnızca bir gösterge içermektedir (tavsiye fişi); ancak bu kapsamda SGK’nın yıllık raporlarında hiçbir veri bulunmamaktadır.
Çıktıların niteliğiyle ilgili gözlemlere ve sonuçların uyumluluğuna bağlı olarak, projenin planlanan sonuçları elde etme konusunda eğitim, çalışma ziyaretleri, saha çalışmaları, farkındalık oluşturma ve hibe programı dağıtım faaliyetleriyle ilgili olarak özellikle etkili olduğu açıktır. Ancak, SGK ve diğer bakanlıklar arasında koordinasyon/işbirliği oluşturmayı amaçlayan faaliyetler, kayıtdışı istihdamla mücadele konusunda bakanlıklararası işbirliği ve ortak bir veri tabanının oluşturulması beklenilen katkıyı sağlamada etkili değillerdi.
Etkinlik açısından, maliyet oranlarını ve Operasyon Faydalanıcılarının ve paydaşların girdiler ve çıktılarla ilgili çabalarını değerlendirmek üzere sayısal bir veri bulunmamaktadır. Teknik destek ekibinin katılımı önemliydi ve proje sonuçları (sonuç için etkili olmayanlar dâhil olmak üzere) SGK bünyesinde ve paydaşlar arasında kapasite eksikliği dolayısıyla uluslararası ve ulusal uzmanlık olmadan gerçekleştirilemezdi.
Araçların ve faaliyetlerin “çıktılara” dönüşmesinin etkinliği hakkında yorum yapmak yararlı olacaktır.
-
Proje belgelerini hazırlama çalışmaları, ilgili paydaşlar ve sosyal ortakların katılımıyla yapılan bir çalıştayla 2007’de başlamıştır ve proje, 28 Eylül 2010’da uygulanmaya başlanmıştır. Tüm süreç boyunca bazı kabuller ve revizyonlar olsa da, uygulama, satın alma bildiriminden bir yıl sonra başladı. Bu nedenle, projenin başlangıç aşaması 6 ay sürmüştür (3 ay hazırlık ve 3 ay onay). Eğitim ihtiyaçlarında ve bilişim teknolojilerinde (ortak veri tabanı) önemli değişiklikler olmuştur. Gecikme, planlanan takvime ayak uydurmak ve çıktıların zamanında sunulmasında sıkıntılara neden olacak kadar uzundu.
-
Takım lideri, uygulama sürecinin ortasında değişti. Değişim süreci ve formalitelerin tamamlanması 6 ila 7 ay sürdü. Yeni takım lideri, görevi Kasım 2011’de devraldı ve Haziran 2012’de proje tamamlandı. Özellikle projenin sosyal güvenlik bileşeniyle ilgili çıktı olmak üzere proje çıktılarının sunumu gerçekte durma noktasına geldiği için bu, gecikmelerin bir diğer nedeniydi. Ancak, değişim olumlu karşılandı ve insan kaynağı girdisinin etkinliğini arttırarak daha iyi sonuçlar doğurdu.
-
Proje, yalnızca bir aylık bir uzatma aldı ve süre, projenin amaçlarını gerçekleştirme konusunda temel teşkil eden Sonuç 3, 4 ve 5 kapsamındaki çıktıları tam olarak sonuçlandırmak için yeterli olmadı.
-
Sosyal ortakların ve ortak bakanlıkların çalışanlarının katılımı, ele alınacak konunun ayrıntılı ve zaman gerektiren çalışmalar olması dolayısıyla kısaltılamayan uzun programlar nedeniyle sorunlu oldu.
-
Operasyon Koordinasyon Birimi de, teknik desteğe paralel olarak hibe program projelerinin koordinasyonundan ve izlenmesinden sorumluydu. Ancak, Operasyon Koordinasyon Birimi ve Teknik Destek Ekibi ile Program Otoritesi arasındaki yakın işbirliği, esneklik ve uygulama esnasında ortaya çıkan ihtiyaçlara cevap verebilme becerisi sağladı.
-
Ortak bakanlıkların, özellikle Maliye Bakanlığı (Gelirler İdaresi), aktif koordinasyon ve işbirliğini gerektiren faaliyetlerin sunumu, ilgili kurumlarda üst kademelerdeki sorumlu personelin gayretlerine rağmen oldukça zor olmuştur. Temsilciler, işbirliği yapmaya ve toplantılara katılmaya istekliydiler; ancak iş protokol imzalamaya geldiğinde mevzuatın buna izin vermediği bahane edildi. Paydaşlar, Yönlendirme Komitesi, Sektörel Komite gibi kurumlar arası yapılarda yeterince yer almakla birlikte Şartname’de öngörülen proje faaliyetlerine de katıldılar. Ancak, Operasyon Faydalanıcısı’nın başarılı müdahaleler yapmak için iyi bir araç olarak kurumlararası koordinasyon ve işbirliğini kullanmak gerektiğine dair inancının yok olduğu gözlemlendi.
Dış yardımdan sonra çıktıların (proje sonuçlarının) sürdürülebilirliği sağlanabilir ancak bunun için Operasyon Faydalanıcısı, ortak bakanlıklar ve kurumlar eksik kalmış çıktıları tamamlamalı ve gerekli izlemeyi, revizyonu, güncellemeyi ve çıktıların kullanımını kararlı bir şekilde yürütmeli ve uygulamaya sokmalıdır. .
-
Eğitici ağı, kayıtdışı istihdam konusunda işverenleri ve çalışanları hedef alan kurum içi eğitimlerde, diğer eğitimlerde ve seminerlerde aktif bir şekilde kullanılacaktır. Eğitmenlerin becerileri ve yeterlilikleri, periyodik eğitim faaliyetleriyle güçlendirilmek zorundadır.
-
Sunulan Strateji Belgesi, geliştirilecek ve içselleştirilecektir.
-
Kurumlar arası işbirliğiyle ilgili önerilen model(ler) üzerinde çalışılacak ve Türkiye koşullarına uyarlanacaktır. Ilgili mevzuatta talep edilen değişikliklere başlanacaktır.
-
Ortak Veritabanı, ilgili birimlerin ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde gözden geçirilecek ve yürürlüğe konulacaktır.
-
Proje tarafından geliştirilen farkındalık ve iletişim materyalleri çoğaltılacak ve kayıtdışı istihdamla mücadele için gerekli bilinç düzeyini yakalamak için periyodik olarak kullanılacaktır.
Yatay konularla ilgili olarak, KİTUP Teknik Destek Projesi’nde yatay konulara doğrudan değinen bir faaliyet yoktur. Ancak, Sonuç 7 kapsamındaki saha çalışmaları, aşağıdakilere olanak sağlayan ampirik bir araştırma yürütmek üzere formüle edilmiştir:
-
Diğerlerinin yanı sıra yoksulluk gibi bazı göstergeler açısından kayıtlı ve kayıtdışı istihdamla ilgili toplumsal cinsiyet temelli karşılaştırmalar;
-
Kayıtdışı istihdamın oldukça yaygın olduğu sektörlerde kadınların kayıtdışı istihdamıyla ilgili görüş.
İyi yönetişim konusuyla ilgili olarak:
-
Kayıtdışı istihdamla mücadele için uygulanabilir ve sürdürülebilir bir stratejinin benimsenmesi;
-
Kayıtdışı istihdam ve kayıtdışı ekonomiyi teftiş etmek için nesnel ve şeffaf bir şekilde oluşturulmuş model ve veri tabanı;
-
Teftiş görevini nesnel ve şeffaf bir şekilde yürütebilecek iyi eğitimli teftiş çalışanları;
-
İşverenler ve çalışanlarla iyi iletişim kurma becerisine sahip iyi eğitimli merkez ve bölge çalışanları.
Bunlar, KİTUP için iyi yönetimin unsurları olarak görülebilir ve kararlı bir şekilde uygulanırsa projenin etkisini doğrudan etkileyeceklerdir.
-
Dostları ilə paylaş: |
