K.V.Yagnyuk (Yagnyuk, 2000c) terapevtik aralashuvning "umumiy texnikasi" tipologiyasini, ya'ni ko'pchilik maslahatchilar va psixoterapevtlarning nazariy yo'nalishidan qat'i nazar, qo'llaniladigan usullarni taklif qildi.
Texnika yoki terapevtik aralashuv - bu psixologik maslahatning oraliq va yakuniy maqsadlariga erishishga qaratilgan maslahatchi tomonidan reaktsiyaning ma'lum bir turi.
Rag'batlantirish - mijozga o'z hikoyasini aytib bermaslik, uning aytganlarini tasdiqlash va suhbatning silliq o'tishini ta'minlash uchun minimal vositadir. Uchun mukofot tan, tan va mijoz tomonidan aytilgan so'zlarni tushunish namoyish so'zlaridir.
Takrorlash - bu mijoz aytgan so'zlarning deyarli so'zma-so'z takrorlanishi yoki uning xabarining ba'zi elementlariga tanlangan urg'u. Aytilganlarni qaytarish mijozda maslahatchi u tomonidan aytilgan narsalarni tushunishga va his qilishga intilayotgani hissini yaratadi. Bundan tashqari, takrorlash mijozning xabariga e'tiborni qaratadi, ularga qo'shimcha ma'nolarni tan olish va aytilmagan narsalarni ifodalash imkonini beradi.
Savol - bu biror narsa haqida gapirishga taklif qilish, qiziqish ma'lumotlarini to'plash, mijozning tajribasini aniqlash yoki o'rganish vositasi. Psixologik maslahat bo'yicha adabiyotlarda ko'pincha yopiq va ochiq savollar ajralib turadi.
Yopiq savol - mijoz tomonidan aytilgan yoki maslahatchi tomonidan qabul qilingan aniq faktlarning aniqlanishi yoki aniqlanishi. Yopiq savol qisqa javob yoki maslahatchining taxminini tasdiqlashni taklif qiladi. Ko'pincha bunday savollarga "ha" yoki "yo'q" deb javob beriladi.
Ochiq savol - mijoz e'tiborini o'z tajribasining muayyan tomoniga qaratish, suhbatning ma'lum bir qismiga yo'nalish berish imkoniyati. Ochiq savol suhbatdoshni o'z nuqtai nazarini, vaziyatga o'z qarashlarini bildirishga undaydi. Ochiq savol tadqiqot yo'nalishini belgilaydi, ammo bu yo'nalish doirasida mijozga to'liq erkinlik beriladi. Ochiq savollar ko'pincha "nima", "nima uchun", "qanday" so'roq so'zlari bilan boshlanadi va ma'lumot to'plash uchun xizmat qiladi. Bunday savollar mijozdan batafsil javobni talab qiladi, ularga "ha" yoki "yo'q" deb javob berish qiyin.
Qisqa savol - mijozning hikoyani taqdim etishiga ta'sir qilish, suhbat mavzusini o'zgartirish yoki tushuntirish yoki tushuntirishni so'rashning eng tejamkor usuli (qisqa iboralar yoki so'roq intonatsiyasiga ega bo'lgan yagona so'zlar orqali). Bir qator hollarda, eng yaxshi vosita aniq qisqa savol bo'lib, unda suhbatning umumiy kontekstidan qandaydir tarzda tushunarli bo'lgan barcha so'zlar o'tkazib yuboriladi. "Xo'sh, nima?", "Nima uchun?", " Nima maqsadda?" mijozning hikoyasiga osongina mos tushadi, uning oqimini boshqaradi.
To'g'ri tuzilgan savollar zanjiri yordamida maslahatchi mijoz muammoli vaziyatni qanday ko'rishini tushunishi, tegishli faktlarni to'plashi, mijozning ularga nisbatan hissiy munosabatini bilishi, shuningdek, mijozni muammoning manbalarini tushunishga olib kelishi mumkin. Shu sababli, ushbu texnikani o'zlashtirish yangi boshlovchi maslahatchining eng muhim vazifalaridan biridir.
Tushuntirish - bu mijoz bayonotining kognitiv mazmunining mohiyatiga, odatda, qisqaroq va aniqroq shaklda qaytish. Aniqlashtirish maslahatchining mijozning xabarini to'g'ri tushunganligini tekshirishdan iborat, shuning uchun aniqlashtirish jarayonini tasavvurlarni yarashtirish deb atash mumkin. Aniqlashning maqsadi mijozning o'zi tomonidan o'zining ichki dunyosini, shuningdek, tashqi dunyo bilan o'zaro munosabatlarini aniqroq tushunishdir.
Dostları ilə paylaş: |
