Təcrübənin qeyd forması
Təcrübənin nömrəsi
|
t0C
|
Na2S2O3 ml
1:200
|
H2SO4
ml
1:200
|
t san
|
1
|
|
5
|
5
|
|
2
|
|
5
|
5
|
|
3
|
|
5
|
5
|
|
LABORATORİYA İŞİ №3.
Maqnezium, alüminium
Maqnezium
Maqnezium nisbətən geniş yayılmış element olub, yer qabığının çəki ilə 2,1%-ni təşkil edir. o, təbiətdə aşağıdakı minerallar şəklində yayılmışdır:
MgCO3
|
maqnezit
|
MgCO3CaCO3
|
dolomit
|
MgSO4 3H2O
|
kizerit
|
KCl MgCl2 3H2O
|
kainit
|
KCl MgCl2 6H2O
|
karnalit
|
MgCl2 6H2O
|
bişofit
|
3MgO 4SiO2 H2O
|
talk
|
CaO 3MgO 4SiO2
|
asbest
|
Alınması:
Maqnezium amalqama şəklində 1808-ci ildə H.Devi tərəfindən alınmışdır. Təmiz halda maqnezium isə 1829-cu ildə Byussi tərəfincdən alınmışdır.
Hal-hazırda maqneziumu aşağıdakı üsullarla alırlar.
1. Maqneziumu elektrometallurgiya üsulu ilə susuzlaşdırılmış ərinmiş karnaliti elektroliz etməklə əldə edirlər. Elektrolitin ərimə temperaturunu azaltmaq və elektrikkeçiriciliyini artırmaq üçün ona natrium xlorid əlavə edilir. Prosess 720-7500C-də aparılır.
2. Maqneziumu termiki üsulla da alırlar. Onun karbonatlı filizlərini parçalayaraq alınmış MgO silisium, koks və ya CaC2-lə reduksiya edirlər.
MgCO3 MgO + CO2
MgO + C → Mg + CO
2(MgCO3 CaCO3) 2(MgO CaO) + 2CO2
2(MgO CaO) + Si → Ca2 SiO4 + Mg
Xassələri:
Maqnezium – gümüşü, ağ, yüngül və plastik metaldır; istiliyi və elektriki yaxşı keçirir. Havada qaldıqda səthi qoruyucu oksid təbəqəsi ilə örtülür. Maqneziumun xüsusi çəkisi 1,74 , ərimə temperaturası isə 6510C-dir.
Maqnezium aktiv metal olub, soyuq suyu çətin və qaynar suyu asanlıqla parçalayır. Bu zaman əmələ gələn maqnezium-hidroksid isti suda həll olduğundan reaksiya asan gedir
Mg + 2H2O → Mg(OH)2 + H2
Maqnezium duru xlorid və sulfat turşusunda həll olur.
Mg + 2HCl → MgCl2 + H2
Mg + H2SO4 → MgSO4 + H2
Maqnezium duru nitrat turşusunda həll olur və proses aşağıdakı şəkildə gedir.
4Mg + 10HNO3 → 4Mg(NO3)2 + N2O + 5H2O.
Lakin nitrat turşusu çox duru halda (10-15%) götürüldükdə maqnezium azotu ionuna qədər reduksiya edir.
4Mg + 10HNO3 → 4Mg(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O
Maqnezium fluorid turşusunda həll olmur, qızdırıldıqda qatı sulfat turşusunda həll olur ki, prosesin sonunda H2S adlınır.
Maqnezium oksidi çətin əriyən (30000C), ağ rəngli, toz halında maddədir. Oksidi təmiz halda maqnezitin termiki parçalanmasından alırlar.
MgCO3 → MgO + CO2
Maqnezium oksid suda pis həll olur. Hidroksidini almaq üçün onun suda həll olan duzlarına qələvi məhlulları ilə təsir edirlər. Maqnezium hidroksid orta qüvvətli əsasdır, suda pis həll olur.
MgSO4 + 2NaOH → Mg(OH)2 + Na2SO4
Maqnezium oksid və maqnezium hidroksid əsasi xassəli birləşmələr olduğundan yalnız turşularda, maqnezium hidroksid isə həm də amonium duzlarında həll olur.
MgO + H2SO4 → MgSO4 + H2O
Mg(OH)2 + 2HCl → MgCl2 +2H2O
Mg(OH)2 + 2NH4Cl → MgCl2 + 2NH3 + 2H2O
Maqnezium oksid və maqnezium xloridin qatı məhlulunu qarışdırdıqda tez bərkiyən maddə alınır. Buna maqnezial sement və ya Sorel sementi deyilir.
MgO + MgCl2 +H2O → 2Mg(OH)Cl
Sorel sementi asan cilalanan, turşu və qələvilərə davamlı olan qeyri-üzvi polimerdir.
H – O – MgO(– Mg – O –)nMgCl
Təcrübi hissə
Təcrübə 1. Maqneziumun turşularla qarşılıqlı təsiri
İki sınaq şüşəsinin birinə 3-4 ml duru xlorid turşusu, ikincisinə isə duru HNO3 töküb hər birinə maqnezium yonqarı daxil edin. Nə müşahmdə olunur? Reaksiyaların tənliyini yazın.
Təcrübə 2. MgO-ın su ilə qarşılıqlı təsiri
Sınaq şüşəsinə bir qədər MgO töküb, üzərinə su əlavə edin və qaynadın. Məhlul soyuduqdan sonra üzərinə bir neçə damcı fenolftalein əlavə edin. Nə müşmhidə olunur? Reaksiyanın tənliyini yazın.
Təcrübə 3. Maqnezium hidroksidin alınması
Sınaq şüşəsinə 2-3 ml Mg duzu məhlulu töküb, üzərinə çöküntü əmələ gələnə qədər qələvi məhlulu əlavə edin. Çöküntünün turşuda həll olmasını yoxlayıb, reaksiyanın ion və molekulyar tənliyini yazın
Alüminium
Alüminium yer qabığının çəki ilə 8,8%-ni təşkil edir. O, metallar arasında birinci, bütün elementlər arasında isə oksigen və silisiumdan sonra üçüncü yeri tutur. Mühüm mineralları aşağıdakılardır:
Dostları ilə paylaş: |
