Мя’сум имамларын

Mündəricat

1. Məhəmməd “Nəfsİ Zəkərİyyə” nİn İnqİlabı 214

VII FƏSİL 219

IX FƏSİL 279

İMAM MƏHƏMMƏD TƏQİ ƏLEYHİSSƏLAMIN HƏYATI 279

X FƏSİL 297

İMAM ƏLİYYƏN-NƏQİ ƏLEYHİSSƏLAMIN HƏYATI 297

XI FƏSİL 321

İMAM HƏSƏN ƏSKƏRİ ƏLEYHİSSƏLAMIN HƏYATI 321

İmam Həsən Əskəri əleyhissəlamın müasiri olmuş xəlifələr 322

İmam Həsən Əskəri əleyhissəlamın dövründə siyasi-ictimai vəziyyət 325

İmam Həsən Əskəri əleyhissəlamın təhlükəsizlik təbdirləri 326

a) Filosofun səhvi 328

b) Rahibin əli açılır 329

Qasidlər və məktublar 332

Faydasız səylər 344

XII FƏSİL 346

İMAM MƏHDİ ƏLEYHİSSƏLAMIN HƏYATI 346

Sünni alimlərinin nəzərində Həzrət Məhdi əleyhissəlamın təvəllüdü 348

Həzrət Məhdi (əleyhissəlam) ilə görüş 348

Həzrət Məhdi əleyhissəlamın qeybə çəkilməsinin siyasi-ictimai səbəbləri 349

Kiçik və böyük qeyb dövrü 351

İmam Məhdi əleyhissəlamın xüsusi nümayəndələri 352

2. Məhəmməd İbn Osman İbn Səid Əmri 354

3. Əbülqasim Hüseyn İbn Ruh Nobəxti 354

4. Əbülhəsən Əlİ İbn Məhəmməd Səməri 355

İmam Məhdi əleyhissəlamın xüsusi nümayəndələrinin əsas vəzifə və fəaliyyətləri 356

1. İmam Məhdi əleyhissəlamın adını və yerini gizli saxlamaq 356

2. Vəkillərə (nümayəndələrə) rəhbərlik etmək 357

3. İmama məxsus olan şəri vergilərin toplanıb paylanması 357

4. Fiqhi sual və əqidəvi müşkülata cavab vermək 358

5. İmamın naibi olmaq haqda iddia edənlərlə mübarizə 359

Böyük qeyb dövrü 360

Həzrət Məhdi (əleyhissəlam) şiə mənbələrində 361

İmam Məhdi (əleyhissəlam) doğulmazdan qabaq onun haqqında yazılmış kitablar 362

İmam Məhdi (əleyhissəlam) sünni mənbələrində 363

“İslam dünyası əlaqələri” təşkilatının bəyanatı 365

Məhdi əleyhissəlamın atası kimdir? 366

İbn Xəldun və Məhdi (əleyhissəlam) haqqında nəql olunmuş rəvayətlər 367

Məhdi əleyhissəlamı gözləmək və Məhdilik iddiası edənlər 369

Quranda Məhdi (əleyhissəlam) hökumətinin siması 371

İmamın qeyb dövründə olmasının faydaları 373

Gizli Günəş 373

1. Dünyanın döyünən ürəyi 374

2. Allah dinini qorumaq 375

3. Ümid vermək 375

1

Mürucuz-zəhəb (Məs`udi), 21965, 2, səh. 349; Təzkirətül-xəvas, səh. 10; Nurul-əbsar... (Mö`min Şəblənci) səh. 76.

2 Əli (ə)-ın atasının adının İmran və kunyəsinin Əbu Talib olması və ya müstəsna olaraq adının elə kunyəsi olması yaxud, onun Əbdümənaf olması barədə nəzər müxtəlifliyi vardır. Şiə alimləri arasında “rical” katiblərindən olan Cəmaləddin Əhməd ibn Ənbə (təv. 828 hicri) üçüncü nəzəri səhih hesab etmişdir. (“Ümdətüt-talib fi mənaqibi Ali Əbi Talib”, səh. 20-21)

1 İbn Əsir: Əl-Kamilu fit-tarix .c.2 s-58; İbn Hişam: Əs-sirətün-nəbəviyyə, Təhqiqi-Mustəfas-Siqa; Təbəri: Tarixül-üməm vəl-mülük; Darul-qamusul-hədis, c.2 səh.213; İbn Əbil-Hədid: Şərhi Nəhcül-bəlağə, c.13 səh.119.

2 Əbul-Fərəc İsfahani, Məqatilut-talibin, səh.15.

1 Nəhcül-bəlağə, 192-ci xütbə (Sübhi Salehin redaktəsi olan nüsxə).

2 Hira mağarası Peyğəmbərin (səlləllahu əleyhi və alih) orada peyğəmbərliyə seçildiyi yerdir. Bə’ziləri onu Həra kimi tələffüz edir. Lakin doğru tələffüzü Hiradır. (Mütərcimdən)

3 İbn Hişam: Sireyi Nəbəviyyə, c.1 səh.252.

1^ Səhih kitablar sünni məzhəbinin mö’təbər bildiyi altı kitabdır. O kitablar bunlardır: 1) Səhihi-Müslim. 2) Səhihi-Buxari. 3) Sünəni-Termizi. 4) Sünəni-İbn Macə. 5) Sünəni-Nəsai. 6) Sünəni-İbn Davud. (Mütərcimdən)

2 Şərhi-Nəhcül-bəlağə (İbn Əbil Hədid), səh.208.

2 Əxtəb Əl-Mənaqibi Xarəzm, səh.18.

3 “Vaqiə” surəsi, ayə 10-11.

1 “Hədid” surəsi, ayə 10.

2 Əl-İstiab fi mə’rifətil əshab, c.3 səh.28. və buna oxşar çoxlu sayda hədislər.

3 İbn Əbil Hədid, Şərhi Nəhcül-bəlağə, c.13 səh.229.

1 Tarixül-üməm vəl-mülük, c.2 səh.57.

2 Tarixül-üməm vəl-mülük, c.2 səh.212.

1 “Şüəra” surəsi, ayə 214-216.

2 Əli (ə)-ın müsəlman olduğu, həmçinin Peyğəmbər (s)-i himayət edəcəyini e`lan etdiyi vaxt yaşının neçə olduğu barədə əlavə mə`lumat almaq üçün “Şər`i Nəhcül-Bəlağə”, c. 13, səh. 234-235; “Rövzətül-kafi”, səh. 339-a müraciət edin.

1 Tarixül-üməm vəl-mülük, c.2 səh.217; Əl-Kamilu fit-tarix, c.2 səh.63; Şərhi-Nəhcül-bəlağə (İbn Əbil Hədid), c.13, səh.211.

1 “Ənfal” surəsi, ayə 30.

1 İbn Hişam, Sirətun-nəbəviyyə, c.2 səh.124-128.

2 Əl-Xisal, c.2 səh.560; Ehticaci-Təbərsi, c.1 səh.75.

3 Yəsrib şəhəri Peyğəmbərin (səlləllahu əleyhi və alih) hicrətindən sonra «Mədinətur-rəsul» adlandırıldı. Mə’nası Peyğəmbər şəhəri deməkdir. Sonralar qısa olaraq Mədinə adı ilə məşhur oldu.(Mütərcimdən)

1 Əl-Mustədrəku ələs-səhihəyn, c.3 səh.35.

2 Əl-İstiabu fi mə’rifətil-əshab, c.3 səh.35.

1 Əs-sirətün-nəbəviyyə, c.2 səh.277; Əl-Kamilu fit-tarix, c.2 səh.125.

2 Nəhcül-bəlağə, 64-cü məktub.

3 Əl-İrşad, səh.29.

1 Əl-İrşad, səh.47.

2 Əl-Kamilu fit-tarix (İbn Əsir), c.2 səh.154.

1 Əl–Xisal, səh.560.

1 Əl-Kamilu fit-tarix, c.2 səh.154.

2 Şərhi-Nəhcül-bəlağə, c.14 səh. 250-251; Mənaqibi Xarəzmi, səh. 223.

3 Əhzab hizb sözünün cəmi olub dəstələrqruplar mə’nasını ifadə edir.

1 “Əhzab” surəsi, ayə 9-14.

1 Şərhi-Nəhcül-bəlağə (İbn Əbil Hədid), c.13 səh.284.

2 Biharul-ənvar, c.20 səh.215.

1 O vaxt ərəblərdə başlarına yağ çəkmək adət idi.

2 Əl-Məğazi, c.2 səh.471.

3 Bu hadisə müxtəlif mənbələrdə qeydə alınmışdır:

Biharül ənvar, c. 20, səh. 203-206; Xisal (təshih) səh. 560; Sirətün-nübüvvə (təhqiq), c. 3, səh. 236; Əl-kamil fit-tarix, c. 2, səh. 181; İrşad, səh. 54; Şərhi Nəhcül-Bəlağə, c. 19, səh. 62-64.

1 Biharul ənvar, c.20 səh.216.

2 Əl-Mustədrəku ələs-səhiheyn, c.3 səh.32.

1 Əl-İstiab fi mə’rifətil-əshab, c.3 səh.36.

2 Dəvə ərəblər üçün hər şey demək idi. Həm minik vasitəsi həm yemək həm də içmək idi. Bu ifadə bir nəfəri müsəlman etməyin nə qədər xeyirli olduğunu göstərir.

1 Peyğəmbərin (səlləllahu əleyhi və alih) dörd maddədən ibarət xəbərdarlığı belə idi: a) Müşriklərin sazişi ləğv olunur. b) Müşriklərin həcc mərasimində iştirak etmək hüququ yoxdur. v) O vaxtadək müşriklər arasında adət olmuş lüt şəxslərin təvaf etməsi qadağan olunur. q) Müşriklərin Məscidül-hərama girməsi qadağandır.

1 Ruhul-məani, c.1, (“Tövbə” surəsinin təfsiri).

1 Nəhcül-Bəlağə (Sübhi Saleh), Xütbə 3.

2 Nəhcül-bəlağə (Sübhi Saleh), Xütbə 74.

3 Şərhi Nəhcül-bəlağə, c.2, səh. 20.

4 Şərhi Nəhcül-bəlağə, c.2, səh. 20; Bihaul-Ənvar, c. 30, səh. 15.

1 Şərhi Nəhcül Bəlağə (İbn Əbil Hədid) c. 1, səh. 308; Biharül Ənvar, c. 29, səh. 633.

2 Nəhcül-bəlağə, 62-ci məktub (Sübhi Saleh); Əl-ğarat, c. 1, səh. 306 çox cüz`i fərqlə.

1 İbn Əbil Hədid, Şərhi Nəhcül-bəlağə, c.1, səh.307; İrşad (Şeyx Müfid) səh. 131.

1 Tarixi-Yə’qubi, c.3 səh.39.

1 Nəhcül-bəlağə (Sübhi Saleh), Xütbə 146.

2 İbn Əsir, Əl-Kamilu fit-tarix, c.3 səh.8.

3 Əl-İstiabu fi mə’rifətil-əshab, c.3, səh.39. Xəlifələrin müxtəlif zamanlarda müsəlmanların çətinliklərinin həlli üçün Əli (ə) ilə müşavirə etmələri barədə geniş mə`lumat üçün Əsgər Qaidanın “Əli ibn Əbu Talibin siyasi mövqelərinin təhlili” kitabına müraciət edə bilərsiniz.

1 Məs’udi, Mürucuz-zəhəb, c.2 səh. 346.

1 Yə’qubi Osmanın ölümünü zil-həccənin on səkkizi c.2səh.165 Məs’udi isə zil-həccənin qurtarmasına üç gün qalmış bildirir.(Mürucuz-zəhəb) c.2 səh.346.

2 Yə’qubi Əli əleyhissəlamın xilafət başına gəlməsini zil-həccənin qurtarmasına bir həftə qalmış Məs’udi isə deyir ki Osman ölən kimi camaat Əli əleyhissəlama bey’ət etdi. Başqa bir yerdə isə deyir ki deyilənə görə Əli əleyhissəlamla bey’ət dörd gün sonra baş vermişdir.

3 Nəhcül-bəlağə (Sübhi Saleh), Xütbə 92.

1 Nəhcül-bəlağə (Sübhi Saleh), Xütbə 54.

2 Nəhcül-bəlağə (Sübhi Saleh), Xütbə 229.

3 Nəhcül-bəlağə, Xütbə 3 (Şiqşiqiyyə xütbəsi), (Sübhi Saleh).

1 Nakisin ərəb sözü olub «Əhdlərini sındıranlar» mə’nasını bildirir. Əli əleyhissəlama bey’ət etdikdən sonra bir dəstə bey’ətini sındırıb Əli əleyhissəlamın üstünə qoşun çəkdilər. Təlhə və Zübeyr onlara başçılıq edirdi. (Mütərcimdən)

2 «Qasitin» haqdan dönmüşlər zülmkarlar deməkdir.

3 Əmr As danışıqlardan qabaq Əbu Musa Əş’ərini görmüş onunla danışıqlar barədə söhbət etmişdir. O söhbətində bildirmişdi ki müsəlmanlar iki nəfərin - Əli və Müaviyənin üstündə bir-biri ilə müxalifət yaradıblar. Gəl sən Əli əleyhissəlamın nümayəndəsi kimi onu xilafətdən kənara qoy mən də Müaviyənin nümayəndəsi kimi onu xilafətdən kənara qoyum. Sonra müsəlmanlar yığışıb özlərinə yeni bir xəlifə tə’yin etsinlər. Əbu Musa Əş’əri Əmr Asın hiyləsinə aldanıb onunla razılaşdı. Ancaq Əmr As öz dediyinə əməl etməyib Müaviyəni xilafətdə saxladı. (Mütərcimdən)

1 Nəhcül-Bəlağə, xütbə 3.

1 Nəhcül-Bəlağə, xütbə 33.

2 Nəhcül-Bəlağə, məktub 45.

1 Nəhcül-Bəlağə, xütbə 126.

2 Nəhcül-Bəlağə, xütbə 200.

3 Tarixi Yaqubi, c. 2, s. 180.

4 Tarixi Təbəri, c. 4, səh. 53.

1

Mənaqibi-Ali-Əbutalib (İbn Şəhr Aşub) c.4 səh.28; İrşadi-Şeyx Müfid, səh.187.

1 Tarixül-xüləfa (Süyuti), səh.189.

1 Biharül-ənvar, c.43 səh.333.

2 Tarixül xüləfa. səh.190; Tarixi-Yə’qubi, c.2 səh.215; Təzkirətül-xəvas səh.196.

1 Həyatul-imamil-Həsən (əleyhissəlam), c.1 səh.302.

1 Mənaqibi-Ali-Əbutalib, c.4 səh.21.

2 Tarixi-Yə’qubi, c.2 səh.170; Əl-İmamətu vəs-siyasət, c.1 səh.67.

3 Əl-Əxbarut-təval, səh.144-145.

4 Vəq’ətu Siffeyn, səh.113.

5 Şərhi-Nəhcül-bəlağə (İbn Əbil Hədid), c.11 səh.25 (Xütbə 200).

1 Ehticac, səh.144-150.

2 Ehticac, səh.156.

3 Şərhi-Nəhcül-bəlağə (İbn Əbil-Hədid) c.5 səh.98; Əl Kamilu fit-tarix. c.3 səh.409.

4 İmam Həsən (əleyhissəla) ona Müaviyə ilə sülh bağlamasına irad tutan bir kişiyə belə cavab verir: Mən Peyğəmbərin (səlləllahu əleyhi və alih) sülh bağladığı səbəblərə əsasən sülh bağladım. Biharül-ənvar, c.144 səh.2

1 Tarixi-Yə’qubi, c.2 səh.206

1 Biharül-ənvar, c. 44 səh.1.

1 Cəməl döyüşündə otuz mindən çox Nəhrəvan döyüşündə xəvaricdən dörd min Siffeyn döyüşündə isə iki tərəfdən yüz on mindən çox itki olmuşdur. (Tarixi-Yə’qubi, c.2 səh.172-182; Mürucuz-zəhəb, c.2səh.393).

2 Səvrətül

1Hüseyn (əleyhissəlam), səh.197-200.

¹ İslam aynası səh.250¹ İslam aynası səh.250-251

Nəhcül-bəlağə (İbn Əil Hədid c.16səh.38) Ənsabul-Əşraf səh.60

1 İmam Həsən əleyhissəlamın sülhü (Şeyx Razi), səh.102.

1 İmam Həsən əleyhissəlamın sülhü, səh.68-74.

2 Əl-İrşad, səh.189.

1 Usdul-Qabə fi mə’rifətis-səhabə, c.2, səh.13-14; Əl-kamilu fit-tarix c.3, səh.406; Biharul-ənvar, c.44, səh.21.

1 Əl-İraşd, səh.191.

2 Yə’qubi öz kitabında Səid ibn Qeysin adını qeyd etməmişdir. Lakin digər tarixçilər onun adını yazmışlar.

3 Məqatilut-talibin, səh.40.

4 Məqatitul-talibin, səh.42.

1 Tarixi-Yə’qubi, c.2 səh.205.

2 Tarixi-Təbəri, səh.92; Usdul ğabə, c.2 səh.14.

1 Biharül-ənvar, c.44 səh.147.

2 Cəlaul-uyun, c.1səh.345-346.

3 Şərhi-Nəhcül-bəlağə (İbn Əbil Hədid), c.3səh.405.

4 Əl-Kamilu fit-tarix, c.3 səh.405; Əl-İstiab, c.1səh371.

1 Biharül-ənvar, c.44 səh.10.

1 Təzkirətül-xəvas, səh.194; Usdul-ğabə, c.2 səh.12; Nurul əbsar, səh.121 və Ət-təbəqatul-kubra, c.1 səh.26; Ənsabul-əşraf, c.3 səh.42.

2 Həsən ibn Əli əleyhissəlamın sülhü, səh.278.

1 Şərhi-Nəhcül-bəlağə (İbn Əbil Hədid), c.16 səh.15; İrşad (Şeyx Müfid), səh.191.

2 Tarixül-üməmi vəl-mülük, c.6 səh.95.

3 Əl-Kamilu fit-tarix, c.3 səh.405.

1 Tarixül-üməmi vəl-mülük, c.6 səh.95.

1 Şərhi-Nəhcül-bəlağə (İbn Əbil Hədid), c.11 səh.43-45.

2 Tarixül-üməmi vəl-mülük, c.6 səh.132.

3 Əli (əleyhissəlam) və övladları, səh.207.

1 İmam Hüseyn (əleyhissəlam) yanına gələnləri İmam Həsən əleyhissəlamın yanına göndərərək bildirirdi ki indi ayağa qalxmaq vaxtı deyil. Nə qədər ki Müaviyə sağdır, inqilab heç cür baş tutmayacaq.

2 İmam Hüseyn (əleyhissəlam) inqilabının araşdırılması, səh.178-179.

1 İmam cəmiyyət gözündə, səh.121, 133, 171.

1 Əli (əleyhissəlam) və övladları, səh.298

1 İmam cəmiyyətin gözündə, səh.129-130.

1 İmam Həsən əleyhissəlamın sülhü, səh.20-21.

1 Mənaqibi-Ali-Əbutalib, c.3 səh.394.

1 Şərhi Hədidi, c. 3, səh. 249.

2 Əl-İsabətu fi təmyizis-səhabə, c.1 səh.333.

2 Dəməşq tarixi (İmam Hüseyn əleyhissəlamın həyatı bölməsi), səh.164.

3 Siffeyn döyüşü, səh.144 249 530.

4 Siffeyn döyüşü, səh.507.

5 Əl-Kamilu fit-tarix, c.3 səh.405

6 Əl-İsabə, səh.333

7 Səqifə hadisəsi Peyğəmbərin (səlləllahu əleyhi və alih) vəfatından sonra şura təşkil edib Əbu Bəkrin xəlifə tə’yin edilməsi hadisəsidir.

1 Əl-İmamətu vəs-siyasət, c.1 səh.184.

2 İxtiyaru mə’rifətir-rical, səh.48.

1 Əl-İmamətu vəs-siyasət, c.1 səh.180; Ehticac c.2 səh.161.

2 Tabein peyğəmbərin özünü görməyən lakin onun səhabələrini görmüş şəxslərə deyilir.

3 Ehticac (Təbərsi), c.2 səh.161; Əl-Qədir, c.1 səh.198.

1 Tühəfül-üqul, səh.237-239.

1 İmam Hüseyn əleyhissəlamın həyatı, c.2səh.231 (Şərhi Nəhcül Bəlağənin c. 18, səh. 409-dan nəql edərək).

1 Əl-İrşad, səh.200.

1 Əl-İrşad, səh.203.

2 Əl-Lühüf, səh.15.

1 Həmaseyi-Hüseyni, c.2.

2 Biharül-ənvar, c.44 səh.329.

1 Məqtəlül-Hüseyn, səh.85; Əl-Kamilu fit-tarix, c.4 səh.48.

2 Tarixül-üməmi vəl-mülük, c.6 səh.200.

1 Tühəfül-üqul, səh.245; Tarixül-üməmi vəl-mülük, c.5 səh.229.

1 Şərhi Nəhcül Bəlağə (İbn Əbil Hədid), səh. 53, 139-cu xütbənin şərhi, həmçinin c. 2, səh. 44-45.

1 Qamusur-rical, c.10 səh.80.

1 Mürucuz-zəhəb, c.3 səh.454.

2 Əd-dərəcatür rəfiə fi təbəqatiş-şiə, səh. 243; Şərhi Nəhcül-bəlağə, c.8, səh. 257. Mə`munun xilafəti bəhslərində qeyd olunduğu kimi ona belə fərman verməyə təşviq və təbliğ edənlər də elə “mö`təzililər” olmuşdur. Çünki onlar Bəni-Üməyyə ilə müxalif idilər və onların xilafətini qanunsuz hesab edirdilər.

3 Şərhi Nəhcül-Bəlağə, c. 1, s. 340

4 Təzkirətül-xəvass, səh.291.

1 Tətimmətül-müntəhəl-amal, səh.44.

2 Qəzqəzunə - Şam və Roma sərhədləri kənarında yer adıdır. Tərtus və Museysə də orada yerləşir.

3 Tarixi-Yə’qubi, c.2 səh160.

4 Mürucuz-zəhəb, c.3səh67.

5 Mürucuz-zəhəb, c.3.səh.68.

6 Məqtəlul-Hüseyn, c.2 səh.183.

1 Sumuvvul-mə’na fi sumuvviz-zat, səh.58.

2 Müntəhəl-amal, c.3 səh.43.

3 Məqtəlül-Hüseyn, səh.2; Əl-Kamilu fit-tarix, c.4 səh 23; İrşad (Şeyx Müfid), səh.205.

1 Əl-Lühuf, səh.11.

2 Əl-İrşad, səh.204.

1 İmam Hüseyn əleyhissəlamın qiyamı, səh.185.

2 Aşura tarixinin araşdırması, səh.47.

1 Ənsabul-əşraf, səh.317.

2 Mürucuz-zəhəb, c.3səh.31.

3 Şərhi-Nəhcül-bəlağə (İbn Əbil Hədid), c.7 səh.159.

4 Şərhi-Nəhcül-bəlağə (İbn Əbil Hədid), c.7 səh.159.

5 “Əhzab” surəsi, ayə 33.

1 İslamın Əməvilər sülaləsinin sonunadək olan dövrü əhatə edən təhlili tarixi, səh.170.

1 Tarixül-üməmi vəl-mülük, c.7 səh.421.

2 Əl-İrşad, səh.260.

3 Tarixi-Yə’qubi, c.3 səh.49; Biharül-ənvar, c.46 səh.119; Əl-ixtisas (Şeyx Müfid), səh. 315.

4 Əl-Fəxri fil-adabis-sultaniyyəti vəd-duvəlil-İslamiyyə (İbn Təqtəqi) səh.122.

1 Həmaseyi-Hüseyni, c.1 səh.312-313.

2 Fəcrul-İslam (Əhməd Əmin), səh.284.

1 Hüseyn əleyhissəlamın inqilabının araşdırılması, səh.135-137.

2 Lühuf (Seyyid ibn Tavus), səh.29.

1 Əl-İrşad, səh.244.

1 Lühuf, səh.68.

2 Aşura tarixini araşdırılması, səh.203.

1 Bəlağatun-nisa, səh.24.

1 Bəlağatun-nisa, səh.20.

1 İslam Peyğəmbəri Məkkəni fəth etdikdən sonra Qüreyşin başçıları onların da başında Yezidin babası Əbu Süfyan olmaqla öz keçmişlərindən peşiman olub qorxurdular ki Peyğəmbər onları cəzalandıracaq. Ancaq Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih) onlara buyurdu: «Gedin siz azad olmuşsunuz!» Xanım Zeynəb (səlamullahi əleyha) yuxarıdakı ifadə ilə öz babası Peyğəmbərin Yezidin babası Əbu Süfyanı əfv etməsinə işarə edir.

1 Bəlağatun-nisa, səh.12-23.

1 İmam Hüseyn əleyhissəlamın inqilabı, səh.187-189.

1 Lühuf, səh.66.

2 “Zumər” surəsi, ayə 42.

3 Lühuf, səh.68.

1 Yeddinci fəzilət barəsində tarixçilər arasında fikir müxtəlifliyi var.

2 Bu ifadə ilə imam Səccad (əleyhissəlam) be’sətdən beş il qabaq Kə’bənin uçulub tökülməsi nəticəsində oradakı qara daşın yenidən ora qoyulması uğrunda gedən qəbilələr mübarizəsinə işarə edir. Bu böyük şərəfi hər qəbilə özünə məxsus etmək istəyirdi. Lakin nəticədə hamının razılığı ilə Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih) (hələ Peyğəmbər olmazdan beş il qabaq) bir əbanı yerə salmış və dörd qəbilənin hərəsindən bir nümayəndə əbanın dörd tərəfindən yapışmış. Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih) öz mübarək əli ilə qara daşı yerinə qoymuşdu.

1 Ola bilsin bu aşağıdakı hadisəyə işarədir: Ühüd döyüşündə Əli əleyhissəlamın qılıncı sındı və Allah tərəfindən ona «Zülfüqar» qılıncı göndərildi. Başqa bir ehtimal da budur ki Əli (əleyhissəlam) iki qılınc ilə vuruşardı.(nizənin iki olmasına istinad edərək.)

2 Həzrət Əli əleyhissəlamın iki dəfə hicrət etməsində aşağıdakı versiyalar irəli sürülmüşdür: