Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI


NIZOMIY NOMIDAGI TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI
MAXSUS SIRTQI BO’LIMI

“Himoyaga ruxsat etildi”

Sirtqi (Maxsus sirtqi) bo’limi boshlig’i
_______ N.J.Toshmanov
“___” ______ 2022 yil


Maktabgacha ta’lim fakulteti
5111800- “Maktabgacha ta’lim yo‘nalishi” 303- guruh talabasi
Erimbetova Komila Alisher qizi
“Sahnalashtirish va teatrning bolalar nutqini rivojlantirishdagi ro’li”

KURS ISHI

Ilmiy rahbar:Maktabgacha ta’lim pedagogikasi va
psixologiyasi katta o’qituvchisi I.Normatova


Toshkent-2022
Mundarija


Kirish…………………………………………………………………………...3-4
1-BOB. Maktabgacha ta’lim tashkilotida sahnalashtirish faoliyati
1.1. Maktabgacha ta’lim tashkilotida turli yosh guruhlarida sahnalashtirish faoliyatining asosiy vazifalari…………………………………………………5-12
1.2. Saxnalashtirish faoliyati jarayonida bolalarda ijodkorlikni rivojlanishining o‘ziga xosligi…………………………………………………………………13-21
2-BOB Qo‘g‘irchoq teatrining paydo bo‘lishi, tarixiy ildizlari va tarbiyaviy
ahamiyati
2.1. Qo’g’irchoq teatri personajlari yasash orqali badiiy ijodiy qobiliyatlarini shakllantirish mazmuni va qo’g’irchoq yasash usullari……………………….22-25
2.2. Teatr faoliyati orqali maktabgacha yoshdagi bolalarning izchil nutqini
rivojlantirish…………………………………………………………………26-29
Xulosa................................................................................................................30-32
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati......................................................................33

Kirish

Mavzuning dolzarbligi: Zamonaviy dunyoda, tez-tez va tez-tez jonli suhbat bolalar o'rnini kompyuter va televizor egallamoqda va bu tendentsiya doimiy ravishda o'sib bormoqda. Natijada, izchil nutqi shakllanmagan bolalar soni tobora ko'payib bormoqda. Shuning uchun ham nutqni rivojlantirish jamiyatimizda tobora dolzarb muammoga aylanib bormoqda. Maktabgacha ta'lim tashkilotimizda katta yoshdagi maktabgacha yoshdagi bolalar nutqini teatr faoliyati orqali rivojlantirish masalasini hal qilishda biz teatrning ikki turidan foydalanamiz: qo'g'irchoq va dramaturgiya.
Bizning bolalar bog'chamizdagi drama teatri bolalar uchun kattalar teatri sifatida va bolalar ishtirok etadigan teatr sifatida mavjud. Qo'shma spektakllar tez-tez ishlatiladi, unda: a) asosan bolalar jalb qilinadi va kattalar eng qiyin, sementlash rollarini bajaradilar; b) asosan kattalar o'ynaydilar, bolalar esa vaqti-vaqti bilan syujetning konturiga kiradilar.
Bolalar bog'chasidagi teatr faoliyati tashkiliy jihatdan barcha rejimlarni qamrab oladi: u sinflarga, bolalar va kattalarning birgalikdagi faoliyatiga kiradi bo'sh vaqt, bolalarning mustaqil faoliyatida amalga oshiriladi.
Ko'pincha, teatr faoliyati haqida gapirganda, biz uning eng yorqin mahsulotlarini - bayramlar va ko'ngil ochish tarkibiga kiritilishi mumkin bo'lgan dramatizatsiyalar, spektakllar, kontsertlarni nazarda tutamiz. Katta yoshdagi bolalar bilan ishlashda ularning nutqi etarlicha rivojlanmaganligi, hayotidagi voqealar haqida deyarli gaplashmasliklari, adabiy asarlarni takrorlay olmasliklari, she'riyatni yomon eslashlari bilan bog'liq muammo yuzaga keldi. "Teatr faoliyati orqali bolalarda izchil nutqni rivojlantirish" loyihasi shunday paydo bo'ldi, chunki teatrlashtirish bolalarning ijodiy rivojlanishi uchun qulay muhit hisoblanadi.
Ushbu faoliyat izchil va grammatik jihatdan to'g'ri nutqni beg'araz shaklda rivojlantirishga yordam beradi, bolalarni teatr faoliyati bilan tanishishga va ishtirok etishga olib boradi, teatr haqidagi bilimlarni umumlashtiradi va chuqurlashtiradi. Ushbu mavzu bo'yicha bolalarning so'z boyligini kengaytiradi, bilim qiziqishini shakllantiradi.
Tеatr san`ati bolalar uchun tushunarli va o‘zi ijro eta oladiganan san`at turi, chunki uning asosida o`yin yotadi. Tеatr tomoshabinga badiiy so`z, хatti-хarakat, rang, musiqa bilan ta`sir qo`rsatadi. Bolalarda yoshligidanoq tеatrga qiziqishini shakllantirish kеrak, tеatrga borish, tеatrlashtirilgan o`yinlarda, qiyin bo`lmagan spеktakllarda ishtirok etishi juda muhim. bolalarning o`yinga bo`lgan ehtiyoji juda erta namoyon bo`ladi. 2-3 yoshdanoq bolalar qiziqish bilan maymoq ayinqni, qo`rqoq qo`yonni, ayyor tulkini taqlid qilib ko`rsatadilar. Ular osonlik bilan bir obrazdan ikkichi obrazga kirishadilar. Ularning хarakatlari taqlid qilish, immitatsiya хaraktеrida, shu bilan birga juda emotsional.