Noyob va radioaktiv metallar rudalarni qazish va qayta ishlash

QO`YIDA MUHIM TOG` JINSLARINING JADVALINI KELTIRAMIZ
. 
Nomi 
Tarkibi 
Tuzilishi va tashqi ko`rinishi 
1 
2 
3 
II ORGANIK YO`L BILAN PAYDO BO`LADIGAN JINSLAR: 
Ohak 
tosh 
(chig`anoqli 
koralli, 
zich-
zich va boshqa 
turlari 
Kaltsit. Xlor kislota-sida 
eriydi. Gil va qum 
aralashmasi bo`ladi. 
Jinsning ko`rinishi va rangi turlicha 
bo`ladi. Zich yoki kovakli, silliq va 
dag`al, to`la kristallik bo`ladi 
Bo`r 
Ohak tosh tarkibli 
Ildiz oyoqli hayvonlarning mayda 
chig`anoqlari 
va 
ohakli 
suv 
o`simliklarining 
qoldiqlaridan 
tuzilgan, oq tuproqsimon jinsdir. 
Mergel
Ohak va gil teng miq-
dorda, kslotada qayna-
gandan keyin sirlanib 
qoladi. 
Turli rangda, ba`zan juda to`q va 
olabula. Umuman ohakdan yengil 
bo`ladi. Ko`pincha tuproqsimon, 
bir xil tuzilishda va mayda dona-
chalardan tashkil topgan bo`ladi.
Opoka 
Suvli 
kremnezem 
va 
ba`zan gil 
Yengil, 
zich, 
kul 
rang 
yoki 
sarg`ish, ba`zan og`ir, qora tusdagi 
jins. 
Sinishi 
chig`anoqsimon, 
nuragan 
vaqtlarda 
juda 
ko`p 
yoriqlar paydo bo`ladi.
Fosforit
Fosfor kislotasi va ohak 
Kulrang, qo`ng`ir, yashilroq va qo-

---

(ko`pincha qum, gil 
aralashmalari) 
ra tusli turlicha shakllardagi jelvak. 
Singan bo`laklarning yuzasi gilli 
yoki dag`al qumli bo`ladi. Urgan 
vaqtda is chiqarishi xarakterlidir.
Tosh ko`mir, 
antratsit 
Karbon, kislorod, vodorod 
va aralashmalar 
Yonuvchan, qora, xira yoki chig`a-
noqsimon, tekis yoki tuproq-simon, 
yaltiroq. Sinig`i ba`zan qo`lni 
ko`ya kabi qoray-tiradi. Qattiq. 
Antratsit yarim metall sinishda 
bo`lib, qattiqlika egadir. 
Torf 
O`simlik materiallarining chala 
parchalanishidan 
hosil 
bo`lgan 
qo`ng`ir qora yonuvchi massa.