O. M. Mirtazaev epidemiologiyadan amaliy mashg

Salmonellyozlarga oid sanitariya epidemiologik nazorat 
Epidemiologik nazorat salmonellyozlarda ham boshqa kasalliklardagi singari
3 ta asosiy qismdan yoki bosqichdan iborat:
a) kasallanganlar haqidagi axborotlarni to’plash;
b) epidemik jarayonga diagnoz qo’yish - diagnosticheskaya podsistema;
v) boshqaruvchilik ishlarini amalga oshirish - upravlencheskaya podsistema.
a) Kasallanganlar haqidagi axborotlar quyidagilarni bajarishni taqozo qiladi.
1. Odamlar orasida (bolalar va katta yoshdagi kishilar orasida alohida),
hayvonlar.
parrandalar
orasida
salmonellyoz
kasalliklarini,
salmonella
tashuvchilikni etiologiyasiga asosan doimiy ravishda kuzatib turish, ya’ni
kasallanish darajasini aniqlab turish lozim.
2. Salmonellalarning atrof-muhit, oziq-ovqat mahsulotlarida, suvda va boshqa
ob’ektlarda tarqalganligi haqidagi ma’lumotlarni to’plash.
3. Bemorlardan, atrof muhit predmetlaridan ajratib olingan salmonellalarning
seroturlari, fagoturlari, antigenlik va biokimyoviy xossalari, antibiotiklarga
nisbatan chidamlilik xossalari haqida doimiy ma’lumotlarga ega bo’lish.
4. Aholi, hayvonlar va parrandalarning salmonellyozga qarshi immunitetlik
darajasini kuzatib turish (serokontrol).
Yuqorida ko’rsatilgan axborotlarning uzluksiz va doimiy ravishda to’planishi
uchun tibbiyot xodimlari bilan veterinariya xodimlarining o’zaro xamkorlikda
ishlashlari tavsiya etiladi.
b) Epidemik jarayonga diagnoz qo’yish uchun quyidagi ishlarni bajarish
lozim:

---

138
1. Salmonellyoz kasalliklari uchragan epidemik o’choqlarda zpidemiologik

tekshiruv o’tkazish. Bunda kasallikning etiologiyasiga e’tibor berish ahamiyatga
ega. Agar kasallikni salmonella tifimurium serologik varianti chaqirgan bo’lsa, u
holda infeksiya manbai odamlar bo’lishi, salmonellyoz antroponoz yo’l bilan
tarqalganlik ehtimoli borligini unutmaslik kerak. Agarda kasallikni zoonoz sikldagi
salmonellalar chaqirgan bo’lsa, u holda kasallikka sabab bo’lgan yuqtirish
omillarini aniqlash va bu omillarning zararlanish sabablarini aniqlash lozim
bo’ladi. Bu holda epidemik o’choqda hayvonlar, parrandalar yoki kemiruvchilar
bor-yo’qligini aniqlab, bular haqida veterinariya xizmatidagi kishilarga axborot
berish lozim.