Oğuzlar (TÜrkməNLƏR) faruq süMƏR

35. S ə ə d l ü³
İranda Halbal yörəsində yaşayırlar ..........5.000 (nəfər)
36.В u l v e r d i
Farsda oturur............................................... əhalısi təqribən 5.000 (nəfər)
37. Q a ş q a y⁴
Qaşqay da Farsda oturur .........................................12.000-15.000 (nəfər)
38. Q u r d
Bunlar Fars, Mazandaran və İraqda yaşayırlar 3.000-4.000 (nəfər)
39. А с ı r l u⁵
İsfahanın şimal qərbindəki Səravənd nahiyəsində...............6.000-ə qədər
Bu dili (türkcəni) danışan başqa oymaqlar da var. Fəqət onları bu­raya da­­xil etmək üçün əldə kifayət qədər material yoxdur. Üstəlik, mənə Av­ro­pa­da yazılan və bu oy­maqlardan bəhs edən hər hansı bir əsər məlum deyil­”¹.


2. Lady Shellin siyahısı
(XIX əsrın ortası)


Lady Shellin siyahısından da göründüyü kimi, XIX əsrın ortalarında İran­daki türk oymaqlarının mühüm bir qismi torpağa bağlanaraq köçəri hə­ya­ta vida etmişdir. Köçəri həyat tərzini davam etdirən eldaşları bunlara tat və tax­taqapu(lu?) demişlər. Orxon kitabələrində rast gəldiyimiz tat sözünün ya­ban­çı mənasını ifadə etdiyi bilinir. Tat sözü daha sonralar oğuzlar tərəfin­dən iranlıları ifadə etmək üçün iş­lədilmişdir. Səfəvi dövründə də İrandakı yerli və oturaq ünsürlərin hə­min söz ilə (yəni tat sözü ilə) ifadə edildiyi mə­lumdur. XIX əsrdə torpağa bağlanmış türk ünsürlərinə də taxtaqapu ilə bir­lik­­də tat adının verildiyi müşahidə olunur. Ancaq bu sözün oturaq türklər haq­­qın­da yay­ğın bir deyim halına gəlmədiyini söyləmək mümkündür. Tür­ki­yə­də isə tat sözünün özəlliklə kəndlilər və oy­maqlar arasında lal və kəkə­mə an­lam­ların­da işlənməkdə olduğunu bilirik².


^{1. Azərbaycan oymaqları3}