Oila, mahalla, maktab hamkorligi

Oilaning kommunikativ funksiyasi oila a'zolarining o‗zaro muloqot va o‗zaro tushunishga bo‗lgan ehtiyojini qondirishga xizmat qiladi.
Oilaning rekreativ funksiyasi. Nikoh-oila munosabatlari yuzaga kelgan dastlabki, ibtidoiy zamonlardan buyon unga xarakterli bo‗lgan xususiyatlardan bin, oila a'zolarining axloqiy-psixologik himoyalanishini ta'minlash, yosh bolalarga va mehnatga yaroqsiz kishilar yoki keksa qarindoshlarga moddiy-ma'naviy va jismoniy yordam ko‗rsatish kabilardan iborat bo‗lib kelgan.
Bu holat oiianing rekreativ funksiyasini tashkil qiladi. Oiianing rekreativ funksiyasi - o‗zaro jismoniy, moddiy, ma'naviy va psixologik yordam ko‗rsatish funksiyalaridan biri hisoblanadi.
Oilaning muhim bo‗lgan funksiyalaridan yana biri - bu uning reproduktiv (jamiyatning biologik uzluksizligini ta'minlash, bolalarni dunyoga keltirish) funksiyasidir. Bu funksiyaning asosiy mohiyati inson naslini davom ettirishdan iboratdir. Oilaning vazifasi faqatgina yangi avlodni dunyoga keltiribgina qolmasdan, insoniyat paydo bo‗lgan davrdan boshlab yashab kelayotgan ilmiy va madaniy yutuqlari bilan tanishtirgan holda, ularaing salomatligini saqlab turishdan ham iboratdir. Tabiatan berilgan avlod qoldirish instinkti insonda farzand ko‗rishga ularni o‗stirishga va tarbiyalashga bo‗lgan ehtiyojga aylanadi. Bu ehtiyojlarni qondirmasdan turib, kishi, odatda, o‗zini baxtiyor his eta olmaydi. Ma`lum bir davrda olimlar inson kamolotiga irsiyat, muhitning ta`sirini inkor etib, faqat tarbiyani tan oldilar. Lekin Beruniy o‗z zamondoshlari — buyuk mutafakkirlar Farobiy, ibn Sinolar kabi inson kamolotida har uchalasini ham muhim deb hisoblaydi. Abu Rayhon Beruniy nazarida inson kamolga yetishining eng muhim omillari ilm-ma`rifatli bo‗lish va yuksak axloqlilikdir. Beruniy ilmiy bilishga oid, ta`lim metodlari haqidagi qarashlari bilan ta`lim nazariyasida o‗ziga xos maktab yaratdi.2 2 Pedagоgika tarixi (I.Xоshimоv) T., 2001.76-bet.
Beruniy o‗z didaktik qarashlarida tabiat, jamiyat hodisalariga, turmush voqealariga xolisona baho berish — inson tabiatini bildiruvchi omil ekanligini ta`kidlab, kishilarni voqealarga mustaqil va ongli munosabatda bo‗lishga undaydi. Olimning ta`kidlashicha, sezgi o‗z qo‗zg‗atuvchi a`zolari orqali yuzaga keladi. Qo‗zg‗atuvchilar bir me`yorda bo‗lsa, yoqimli va zararsiz, agarda me`yordan ortiq bo‗lsa, dardli va halokatli bo‗ladi.
Yozuvni dastlabki vaqtlarda grafik jihatdangina kuzatsa, keyinchalik orfografik jihatdan ham kuzata boshlaydi.