Orucun Fayda ve Bereketi

Zorluklara Galip Gelmenin Yolları

İlahi imtihanlarda başarılı olmanın yolları birkaç maddede açıklanabilir;

1 – Sabır ve mukavemet

2 – Tarih süreci içerisinde geçmişte yaşamış kimselerin zorlukları nasıl aştıklarına teveccüh etmek.

3 – Yaşadığımız zorlukların Allah’ın bilgisi dahilinde olduğuna, haliyle her şeyin bir hesabı olduğuna teveccüh etmek. İmam Hüseyin (a.s) Kerbela’da kundaktaki bebeği kollarında oklanarak şehit düştüğünde şöyle buyurmuştu: “Bu yaşadığım zor ve çetin hadise Allah tarafından görüldüğü için artık benim için sabredilebilir bir hâl almıştır.”¹⁰⁸¹

147.
İnsanlar ve Zorluklar

 اَلَّذٖينَ اِذَا اَصَابَتْهُمْ مُصٖيبَةٌ قَالُوا اِنَّا لِلّٰهِ وَاِنَّا اِلَيْهِ رَاجِعُونَ 

“O sabredenler, kendilerine bir belâ geldiği zaman: ‘Biz Allah’ın kullarıyız ve biz O’na döneceğiz’ derler.”

Bakara, 156

İnsanlar musibetler ve zorluklar karşısında birkaç gruptan oluşur:

1 – Olumsuzluklar karşısında feryat figan eden kimseler: “Kendisine kötülük dokunduğu zaman sızlanır.”¹⁰⁸²

2 – Sabır ve tahammül gösteren kimseler: “And olsun ki sizi biraz korku ve açlıkla, bir de mallar, canlar ve ürünlerden eksilterek deneriz. Sabredenleri müjdele.”¹⁰⁸³

3 – Yaşadıkları olumsuzluklara karşı sabrın yanında şükredenler. Ziyaret-i Aşura’nın son bölümünde secdede şu cümleleri zikrederiz: “Allah’ım onların musibetine karşı bana, şükredenlerin hamdı gibi hamd etmeyi nasip eyle.”¹⁰⁸⁴

Bu davranış şekillerinin her biri, insanların musibet ve zorluklar karşısındaki marifetini göstermektedir.

148.
Öğürecek Kadar Yemek Yasak

 يَا اَيُّهَا النَّاسُ كُلُوا مِمَّا فِى الْاَرْضِ حَلَالًا طَيِّبًا وَلَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ اِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبٖينٌ 

“Ey insanlar! Yeryüzündeki şeylerin helâl ve temiz olanlarından yiyin! Şeytanın izinden yürümeyin. Çünkü o sizin için apaçık bir düşmandır.”

Bakara, 168

Genellikle Kur’an harcama izninin yanında bazı şartları da ayrıca beyan etmiştir. Örneğin;

1 – Helal ve temiz olan şeylerden istifade edilsin: “…helâl ve temiz olanlarından yiyin.”

2 – Yiyin ancak fesat çıkarmayın: “Allah’ın rızkından yiyin, için. Yalnız, yeryüzünde bozgunculuk yaparak fesat çıkarmayın”¹⁰⁸⁵

3 – Nimetlerden istifade edin ancak israf etmeyin: “…yiyin için fakat israf etmeyin, çünkü Allah müsrifleri sevmez.”¹⁰⁸⁶

4 – Hem kendiniz istifade ediniz, hem başkalarına yediriniz: “Artık ondan hem kendiniz yiyin, hem de yoksula, fakire yedirin.”¹⁰⁸⁷

149.
Kur’an’da Duanın Şartları

 وَاِذَا سَاَلَكَ عِبَادٖى عَنّٖى فَاِنّٖى قَرٖيبٌ اُجٖيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ اِذَا دَعَانِ فَلْيَسْتَجٖيبُوا لٖى وَلْيُؤْمِنُوا بٖى لَعَلَّهُمْ يَرْشُدُونَ 

“Kullarım sana Beni sorarlarsa, bilsinler ki Ben, şüphesiz onlara yakınım. Benden isteyenin, dua ettiğinde duasını kabul ederim. Artık onlar da davetimi kabul edip Bana inansınlar ki doğru yolda yürüyenlerden olsunlar.”

Bakara, 186

Kur’an’ın dua hakkında bir takım tavsiyeleri olmuştur. Şöyle ki;

1 – Dua ve talepte bulunmak, ihlasla olmalıdır: “… Siz dini Allah’a has kılarak O’na ibadet edin.”¹⁰⁸⁸

2 – Korku ve ümit birlikte olmalıdır: “Allah’a korkarak ve umutla yalvarın.”¹⁰⁸⁹

3 – Şevkle, beklentiyle ve korku ile yerine getirilmelidir: “… Korkarak ve umarak Bize yalvarıyorlardı. Bize karşı gönülden saygı duyuyorlardı.”¹⁰⁹⁰

4 - Gizlilikle ve tevazu ile yapılmalıdır: “Rabbinize alçak gönüllüce ve gizlice dua edin. Çünkü O, haddi aşanları sevmez.”¹⁰⁹¹

5 – Yalvararak sessizce yapılmalıdır: “Hani o, Rabbine gizli bir sesle yalvarmıştı.”¹⁰⁹²

150.
Farklı Düşünce ve Gruplarla Barışık Yaşamak

 يَا اَيُّهَا الَّذٖينَ اٰمَنُوا ادْخُلُوا فِى السِّلْمِ كَافَّةً وَلَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ اِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبٖينٌ 

“Ey İman edenler! Hep birden barışa girin, şeytana ayak uydurmayın, o sizin apaçık düşmanınızdır.”

Bakara, 208

Kur’an farklı güruhlarla barışık yaşamak hususunu ele almıştır. Şöyle ki;

1 – Diğer Müslümanlarla: “Ey İman edenler! Hep birden barışa girin…”

2 – Kitap ehliyle: “De ki: “Ey kitap ehli! Bizimle sizin aranızda ortak bir söze gelin: Yalnız Allah’a ibadet edelim. O’na hiçbir şeyi ortak koşmayalım. Allah’ı bırakıp da kimimiz kimimizi ilâh edinmesin.”¹⁰⁹³

3 – Eziyet etmeyen müşriklerle: “Allah, sizi, din konusunda sizinle savaşmamış, sizi yurtlarınızdan da çıkarmamış kimselere iyilik etmekten, onlara âdil davranmaktan men etmez. Şüphesiz Allah, âdil davrananları sever.”¹⁰⁹⁴

151.
Ümitli Olma Koşulları

 اِنَّ الَّذٖينَ اٰمَنُوا وَالَّذٖينَ هَاجَرُوا وَجَاهَدُوا فٖى سَبٖيلِ اللّٰهِ اُولٰئِكَ يَرْجُونَ رَحْمَتَ اللّٰهِ وَاللّٰهُ غَفُورٌ رَحٖيمٌ 

“İnananlar, hicret edenler ve Allah yolunda cihad edenler Allah’ın rahmetini umarlar. Allah bağışlar ve merhamet eder.”

Bakara, 218

İslam ilahi lütfa karşı ümitvar olmak ve yeise düşmemek için bir takım zemineler hazırlamıştır. Şöyle ki;

1 – Yeis ve ümitsizlik büyük günahlardandır sayılmıştır.¹⁰⁹⁵

2 – Allah şöyle buyurur: “Ben mümin kulumun zannı üzereyim... Eğer hakkımda iyi zan beslerse ben de ona iyilik veririm.”¹⁰⁹⁶

3 – Peygamberler ve melekler, müminler için dua ederler, onların bağışlanması için istiğfar ederler.¹⁰⁹⁷

4 – İlahi karşılık yapılan şeyin mislinden çok daha fazladır.¹⁰⁹⁸

5 – Tövbe yolu açıktır.¹⁰⁹⁹

6 – Müminin sıkıntıları, günahların kefareti olarak hesap edilir.¹¹⁰⁰

7 – Allah tövbeleri kabul ederek, kötülükleri güzelliklere dönüştürür.¹¹⁰¹

152.
İnsan Kalbinin Hâlleri

 لِلّٰهِ مَا فِى السَّمٰوَاتِ وَمَا فِى الْاَرْضِ وَاِنْ تُبْدُوا مَا فٖى اَنْفُسِكُمْ اَوْ تُخْفُوهُ يُحَاسِبْكُمْ بِهِ اللّٰهُ فَيَغْفِرُ لِمَنْ يَشَاءُ وَيُعَذِّبُ مَنْ يَشَاءُ وَاللّٰهُ عَلٰى كُلِّ شَیْءٍ قَدٖيرٌ 

“Göklerdeki her şey, yerdeki her şey Allah’ındır. İçinizdekini açığa vursanız da, gizleseniz de Allah sizi, onunla sorguya çeker de dilediğini bağışlar, dilediğine azap eder. Allah’ın gücü her şeye hakkıyla yeter.”

Bakara, 284

Allame Tabatabai, Tefsiru’l Mizan’da şöyle buyurur: “İnsan kalbinin haleti iki çeşittir. Kimi zaman sürekli bir akışa maruzdur. İstemeden de olsa zihnine sürekli bir şeyler gelir ve insanın bu yönde hiçbir etkisi olamaz. Bu halet insan için günah değildir. Çünkü bu duruma mani olmak elimizde değildir. Ancak insanın kötü amellerinden kaynaklanan ruh haleti ruhumuzun derinliklerinde yerleşmiş bir durumdur ve bu haletten dolayı insan sorguya çekilecektir.”

İnsanın batıni haletinden dolayı cezalandırılacağı yönündeki ayetten kastedilenin, zati olarak içsel yönü olan ve kalbin ameli sayılan günahlar olması muhtemeldir. Örneğin; kâfirlik, hakkın gizlenmesi gibi, yoksa dışsal günahların girizgahı olan niyetler değil.