O‘zbekiston milliy universiteti udk: 330. 34(575. 1)
Yüklə 1,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
83 XULOSA Xulosa qilib aytganda, har bir mamlakat barqaror iqtisodiy o‘sishni ta’minlashga intiladi, chunki iqtisodiy o‘sish: 1. milliy mahsulot hajmi va daromadning ko‘payishiga; 2. resurslardan samarali foydalanishga; 3. yangi-yangi ehtiyojlar va imkoniyatlarning paydo bo‘lishiga; 4. xalqaro bozorlarda mamlakat nufuzining oshishiga olib keladi va eng asosiysi aholining farovon yashashini ta’minlaydi. Bir so‘z bilan aytganda, barcha amalga oshirilayotgan iqtisodiy islohotlar faqat bitta maqsadga– aholi farovonligini oshirish, turmush tarzini yaxshilash va xalqimizni rozi qilishga yo‘naltirilgandir. Keyingi yarim asr mobaynida sayyoramizda ekologik xavf-xatarlar miqdori ortib borayotgani mutaxassis-olimlarni jiddiy tashvishga solayotir. Iqtisodiy taraqqiyot maqsadlarida energiyadan foydalanishning me’yoridan ortib ketishi muammoning asosiy sababi sifatida e’tirof etilmoqda. Yoqilg‘ining organik turlaridan foydalanuvchi elektr va issiqlik stansiyalari hamda ichki yonuv dvigatellaridan chiqayotgan zararli gazlar tufayli atrof-muhit ifloslanmoqda. Yillar davomida atmosferaga zararli moddalar qoldiqlarini katta miqdorda chiqarib yuborilishi natijasida ozon qatlamiga putur yetgan, Yerda esa global energiya tanqisligi vujudga kelmoqda. Natijada dunyo iqlimining o‘zgarishi, energiya quvvati manbalarining kamayishi butunjahon oziq-ovqat tanqisligi muammosi bilan chambarchas bog‘lanib, insoniyat oldiga ulkan muammolarni qo‘ymoqda. Bundan tashqari, dunyo aholisi sonining muttasil oshib borayotgani sababli energiyaga bo‘lgan talabni mavjud energiya tizimlari ta’minlab bera olmaydigan vaziyat yuzaga kelmoqda. Dunyoning 65dan ziyod mamlakatlari o‘z oldiga quyosh, shamol, suv energiyasidan foydalanish orqali muqobil va qayta tiklanuvchi energiya manbalaridan, shuningdek, vodorod, biogaz va boshqalardan kengroq foydalanishga qaratilgan maqsadlarni qo‘yishgan. 84 Respublikamiz hududlarida qayta tiklanuvchi energiya manbalari energiyasidan foydalanish bo‘yicha zahiralar hali to‘laligicha ishga solinmagan va ular bo‘yicha hududiy manzilli dasturlar ishlab chiqish zaruriyati mavjud. Vaholanki, yurtimizda muqobil va qayta tiklanuvchi energiya manbalaridan foydalanish imkoniyatlari katta. Aytaylik, respublikamizda yilning asosiy qismi 300 kun quyoshlidir, ekspertlarning fikriga ko‘ra uning kuvvati 50 trillion 973 million tonna shartli yoqilg‘iga teng bo‘lib, mamlakatimizda aniqlangan jami energiya zahiralariga nisbatan ancha ko‘pdir. Qolaversa, yurtimiz tabiiy sharoiti quyosh va shamol energetikasidan birgalikda foydalanish uchun qulaydir. Ayniqsa, mamlakatimizda kichik turdagi muqobil energiya manbalarini rivojlantirish uchun keng imkoniyatlar mavjud. Serquyosh o‘lkamizda ham «quyoshli uy»lar qurish, ularni quyosh nuri bilan isitish, issiq suv va fotoelektrik energiya bilan ta’minlash imkoniyati yuqori. Yurtimizda ekologik toza energiya manbalaridan foydalanishga qaratilgan innovatsiya loyihalarining ishlab chiqilishi, ularga mahalliy va xorijiy sarmoyaviy manbalarning keng jalb etilishi mazkur soha istiqbolini ta’minlashga munosib xizmat qiladi. Yuqoridagi so‘zlarni muxtasar qilgan holda, chuqur qayta o‘ylab ishlab chiqilgan takliflar quyidagilardan iborat: 1) investitsiyaviy loyihalarning jozibadorligini yanada oshirgan holda ishlab chiqish; 2) mamlakatimizga kiritilayotgan sarmoyalar tarkibida to‘g‘ridan-to‘g‘ri xorijiy investitsiyalarning salmog‘ini oshirish; 3) xususiy mulkchilik va tadbirkorlikni yanada rivojlantirish; 4) eksportga mo‘ljallangan, chuqur qayta ishlangan tovar va mahsulotlarni ishlab chiqarishni rag‘batlantirish; 5) soliq, bank-moliya tizimini chuqur qayta isloh qilish, samarasiz kredit va subsidiyalardan voz kechish; 6) mavjud resurslardan oqilona va samarali foydalanishni yo‘lga qo‘yish; 85 7) “yashil” energiyadan keng foydalanish bo‘yicha hukumat va hududiy hokimliklar qarorlarini qabul qilish; 8) aholi va davlat energiya iste’molida energiya tejamkor texnologiyalarni qo‘llash bo‘yicha taklif va tavsiyalar ishlab chiqish; 9) “yashil” uy va binolarni qurish bo‘yicha amaliy taklif va ishlanmalar ishlab chiqish; Xulosa qilib aytganda, kelajakda iqtisodiyot taraqqiyotini innovatsion texnologiyalarsiz tasavvur etib bo‘lmaydi. Bu yo‘nalishda esa muqobil energiya manbalaridan foydalanish alohida ahamiyatga ega. Demak, davlatimiz rahbarining yangi qarori asosida bu borada boshlangan ishlar miqyoslari yanada kengayadi, samaradorligi esa ortaveradi. |