O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

Tuzuvchi : Jumaniyazova S

Tastiqlayman

Kafedra mudiri:

dots. B. Ramatov -------

--------- -------- 2012 y

“ Nemis tili” bakalavr yo`nalishi 201 -guruh talabalari uchun « TABIATSHUNOSLIKNING ZAMONAVIY KONSEpSIYASI » fani dastur bajarilishining

kalendar tematik rejasi.

№	Modul va mavzular nomlari	Mashg`u-lot turi	Bajarilishi haqida maplumot			Talaba mustaqil ishi mavzusi va mazmuni	Mustaqil ish turi	Bajarilishi haqida maplumot		O`qituv-chi imzosi
			Soat	Oy va kun	Imzo
								Soat	Oy va kun
1	Fanning nazariy mashgpulotlari mazmuni.	Mapruza	2			Tabiatshunoslikda qo`llaniladigan ilmiy uslubiyotlar.	Yozma konspekt tayyorlash	2
2	Tabiiy fanlarning rivojlanish tarixi	Amaliy	2			XXI asr axborot asri deb atalishi sabablari	Savol-javob	2
3	Dunyo va jamiyatni bilishda ilm-fan.	Mapruza	2			Koinotning tarkibi va joylanish tartibi	Yozma konspekt tayyorlash	2
4	Markaziy Osiyo olimlarining tabiiy fanlar sohasiga qopshgan hissalari.	Amaliy	2			Koinot hosil bo`lishiga oid nazariyalar	Zamonaviy dars ishlanmsini tayyorlash	2
5	Tabiyatshunoslikning fizikaviy konsepsiyasi	Mapruza	2			Quyosh sistemasi va uning tuzilishi.	Yozma konspekt tayyorlash	2
6	Qoinot va Yer haqidagi maplumotlar.	Amaliy	2			Kimyo fanini o`rganishda D.I. Mendeleev davriy sistemasining ahamiyati.	Yozma konspekt tayyorlash	2
7	Megadunyoning rang-barangligi va birligi.	Mapruza	2			Tabiatning biologik tavsifi	Savol-javob	2
8	I.V.Vernadskiyning biosfera haqida taplimoti.	Amaliy	2			Irsiyat qonunlari va gen haqida tushuncha.	Zamonaviy dars ishlanmsini tayyorlash	2
9	Tabiyatshunoslikning kimyoviy tavsifi.	Mapruza	2			Biologiya fanidagi klonlash, transgen o`simlik va hayvonlar.	Yozma konspekt tayyorlash	2
10	Yerda harot paydo boplishi va rivojlanishi	Amaliy	2			Geologik era va davrlar	Zamonaviy dars ishlanmsini tayyorlash	2
11	Biologiya fanining predmeti, tarkibi va rivojlanish bosqichlari Evolyusion taplimotning mohiyati, maqsad va vazifalari..	Mapruza	2			Biologiya fanidagi klonlash, transgen o`simlik va hayvonlar.	Yozma konspekt tayyorlash	2
12	Yer yuzi opsimlik va hayvonot olami	Amaliy	2			Kimyo fanini o`rganishda D.I. Mendeleev davriy sistemasining ahamiyati.	Yozma konspekt tayyorlash	2
13	Evolyutsion taplimotning mohiyati, maqsad va vazifalari	Mapruza	2			Quyosh sistemasi va uning tuzilishi.	Savol-javob	2
14	Organizm va atrof muhit.	Amaliy	2				Zamonaviy dars ishlanmsini tayyorlash	2
15	Hayotning paydo boplishi va rivojlanishi	Mapruza	2				Yozma konspekt tayyorlash	2
16	Genetika va gen muhandisligi.	Amaliy	2				Zamonaviy dars ishlanmsini tayyorlash	2
17	Ekologiya fanining tabiiy-ilmiy asoslari	Mapruza	2				Yozma konspekt tayyorlash	2
18	Fan-texnika inqilobi va uning tabiatga tapsiri.	Amaliy	2				Yozma konspekt tayyorlash	2
19	Insoniyat sog`lom hayot tarzi va uning zamonaviy muammolari	Mapruza	2				Zamonaviy dars ishlanmsini tayyorlash	2

MASALALAR VA MASHQLAR TOppLAMI
Ekologiya va tabiatni muhofaza qilish kursiii urganishda amaliy mashgpulotlarda beriladigan toshiriqlar.

• 
  Opzingiz yashaydigan hududdagi(mahalla, shahar, qishdoq) jologik
  muammolarni aniqlang va yozma axborot tayyorlang.
  
• 
  Opzingiz yashaydigan hududda insonning tabiiy muhitga ijobiy va salbiy
  tapsirlariga misollar keltiring, mustaqil ish yoki esse yozish.
  
• 
  Opzbekiston tarixi kursi bopyicha ibtidoiy jamoa tuzumida inson va
  tabiat muiosabatlari bopyina yozma axborot tayyorlang.
  
• 
  Biologiya kursi bopyncha bilimlaringiz va opz kuzatuvlaringsh asosida
  opsimlik va hayvonlarning yer-qavo va suv muhitidagi hayoti qaqida
  maplumot tayyorlab, gapirib berint.
  
• 
  Opquv qopllanma muqovasida keltirilgan haritadan ekotizimlar. aloqida
  muhofaza qilinadigan hududlarni kartaga tushiring.
  
• 
  Biologiya kursi bopyicha yashaydigan joyingizdagi opsimlik va
  hayvonlarning muqitdagi mavsumiy opzgarishlarga moslashishlari bopyicha
  yozma axborot tayyorlang.
  
• 
  populyatsiyani amaliy oprganish ahamiyatini tushushzrib bering.
  
• 
  populyatsiyadagi yillik tugpilish 1000 ta ni tashkil qiladi. Oplim 30%ni
  tashkil qiladi. Bir avlod vakillari necha yoshgacha borishi mumkin.
  
• 
  Opsimlik va hayvonlar populyatsiyalari sonining mavsumiy opzgarishi
  haqida gapirib bering.
  
• 
  Siz bilgan (yashash joyingizdaga) landshaft tasvirini bering.
  Landshaftdagi opsimlik va hayvonlarni koprsating. Landshaft sigpimi
  bopyicha fikrlaringizni keltiring.
  
• 
  Landpshft va etnos muammosi bopyicha esse tayyorlang.
  
• 
  YAshaydigan joyingazdagi landshaftlarga ijobiy va salbiy tapsirlar
  bopyicha referat tayyorlang.
  
• 
  Opzingaz yashaydigan landshaft(ekotizimdagi) ozuqa zanjirshsh tuziig.
  
• 
  Opzingiz yashavdigan hududdagi atrof-muhitni ifloslovchi manbalar
  ropyhatini tuzing. CHiqiddilarni kamaytirish chora-gadbshshari bopyicha
  takliflar kiriting.
  

Masalalar topplami

1. Agar texnologik kurilma 1 soatda 1000 litr oqova suv chikarsa va oqova suvdagi simob kontsentratsiyasi bmg/l ni tashkil qilsa texnologik qurilma 1 sutkada necha kilogram simobni chiqaradi?

Echish: Jami oqova 1000 l/soat x 24 soat/sut= 24 000 l/sut. Sutka davomida simobning chiqarilishi:

24 000 l/sut x 6mg/l= 144 000 mg/sut= 0,144 kg/sut ga gepg bopladi. 2. Diametri 100 m va chukurligi 4 m bo`lgan tindiriladshap qonuchga necha tonna chiqindi joylashtirish mumkii?

Echish: Tindiriladigan hovuz hajmi U=3,14 x 1002 x 4/4 3 I 1()0mp SHu hajmdagi suv massasi ogpirigi 31 400 m x 1 t/m! 3 I 400 t, shu hajmdagi chiqindilar massasi - 2,5 marta ortiq, yapni 78 500 g ga topgdir.
Технологик модел

1-mavzu.

Fanning nazariy mashg`ulotlari mazmuni

Mapruza mashgpuloti taplim texnologiyasining modeli

O`quv vaqti: 80 minut	Talaba soni
O`quv mashg`ulotining tuzilishi Mapruza rejasi	Hozirgi zamon tabiiy fanlar kontseptsiyasi fanining predmeti va vazifalari. Bilimlar tizimida mazkur fanning o`ziga xos o`rni. Antik davr va o`rta asrlarda tabiiy fanlar rivoji. O`rta Osiyolik alomalarning dunyo ilm fani rivojidagi o`rni.
O`quv mashg`ulotining maqsadi:Talabalarga Tabiiy fanlarning zamonaviy konsepsiyasi fanining predmeti, maqsadi va vazifasi xususida tushuncha hosil qilish.
pedagogik vazifalar: Yangi mavzu bilan tanishtirish, mavzuga oid ilmiy atamalarni ochib berish, asosiy maslalar bo`yicha tushunchalarni shakllantirish.	O`quv faoliyatining natijalari: Talabalar Tabiiy fanlarning zamonaviy konsepsiyasi fani xaqida tasavvurga ega bo`ladilar, asosiy maplumotlarni konspektlashtiradilar.
Taplim usullari	BBB – texnologiyasi, Mapruza
O`quv faoliyatini tashkil qilish shakli	Ommaviy
Taplim vositalari	Slaydlar, jadval va mavzuga oid rasmlar
Qayta aloqa usullari va vositalari	Savol - javob

O`quv mashg`ulotining texnologik xaritasi

Ishlash bosqichlari, vaqti	Faoliyat mazmuni
	O`qituvchining	Talabaning
1 - bosqich 1.1. O`quv xujjatlarini to`ldirish va talabalar davomatini tekshirish (5 daq). 1.2. O`quv mashgpulotiga kirish (10 daq.)	Tabiiy fanlarning zamonaviy konsepsiyasi fanining predmeti, maqsadi va vazifasi xususida tushuncha hosil qilish va maplumotlar beriladi. O`quv mashgpulotiga kirish davomida dastlab talabalarga BBB jadvali taklif etiladi va uning grafalari to`ldiriladi. Jadvalning ikkita grafasi to`ldirilganidan so`ng mapruza boshlanadi.	Tinglashadi. Aniqlashtiradilar, savollar beradilar. Mavzu bo`yicha dastlabki tushunchalarini ifodalovchi maplumotlarni BBB jadvaliga tushiradilar
2 - bosqich Asosiy 50 daq.	Tabiatshunoslik fanining predmeti, maqsadi va vazifasi. Tabiiy fanlar zamonaviy kontseptsiyasi fanining oprganish uslublari. Tabiiy fanlarning rivojlanish tarixi. Tabiatshunoslik fanining taraqqiyotida Markaziy Osiyo mutafakkir olimlarining xizmatlari.	Konspekt yozishadi, tinglashadi, Mavzu rejasi bo`yicha doskada sxema va jadvallar tuzishadi. Mavzu bo`yicha savollar beradilar.
3 - bosqich. Yakuniy natijalar 15 daq.	3.1. Mavzu bo`yicha xulosa qilish va umumlashtiruvchi fikr bildiriladi. 3.2. Talabalarga BBB jadvalini bilib oldim grafasini to`ldirish taklif etiladi va o`quv mashg`ulotining maqsadiga erishish darajasi taxlil qilinadi 3.3. Mavzu yuzasidan uyga vazifasi beriladi.	O`rganilgan mavzu bo`yicha olgan maplumotlarni BBB jadvalini yakuniy grafasiga tushiradilar.

O`quv vaqti: 80 minut	Talaba soni
O`quv mashg`ulotining tuzilishi Mapruza rejasi	1 Fanning tavsifi va uning tarkibi. Tabiiy ilmiy bilishning shakllari va uslublari. 2 Ilm-fanning rivojlanish evolyusiyasi. 3 Fanlar tizimi va ularning xususiyatlari.4 Fanning faoliyatida muammo-ilmiy taxmin va tajriba-xulosa-echim tizimining oprni. 5 Fan texnika inqilobi va uning tabiatshunoslikdagi axamiyati.6 Fan va texnikaning o`zaro aloqadorligi. 7 FTIning jamiyat hayotiga tapsiri. 8 FTIning kishilar dunyo qarashiga tapsiri. FTIning salbiy oqibatlari.
O`quv mashg`ulotining maqsadi:Talabalarga Madaniyat kontekstida ilm-fan,Ilmiy texnikaviy inqilobning ahamiyati xususida tushuncha hosil qilish.
pedagogik vazifalar: Yangi mavzu bilan tanishtirish, mavzuga oid ilmiy atamalarni ochib berish, asosiy maslalar bo`yicha tushunchalarni shakllantirish.	O`quv faoliyatining natijalari: Talabalar Madaniyat kontekstida ilm-fan,Ilmiy texnikaviy inqilobning ahamiyati xaqida tasavvurga ega bo`ladilar, asosiy maplumotlarni konspektlashtiradilar.
Taplim usullari	BBB – texnologiyasi, Mapruza
O`quv faoliyatini tashkil qilish shakli	Ommaviy
Taplim vositalari	Slaydlar, jadval va mavzuga oid rasmlar
Qayta aloqa usullari va vositalari	Savol - javob

O`quv mashg`ulotining texnologik xaritasi

Ishlash bosqichlari, vaqti	Faoliyat mazmuni
	O`qituvchining	Talabaning
1 - bosqich 1.1. O`quv xujjatlarini to`ldirish va talabalar davomatini tekshirish (5 daq). 1.2. O`quv mashgpulotiga kirish (10 daq.)	Madaniyat kontekstida ilm-fan,Ilmiy texnikaviy inqilobning ahamiyati xususida tushuncha hosil qilish va maplumotlar beriladi. O`quv mashgpulotiga kirish davomida dastlab talabalarga BBB jadvali taklif etiladi va uning grafalari to`ldiriladi. Jadvalning ikkita grafasi to`ldirilganidan so`ng mapruza boshlanadi.	Tinglashadi. Aniqlashtiradilar, savollar beradilar. Mavzu bo`yicha dastlabki tushunchalarini ifodalovchi maplumotlarni BBB jadvaliga tushiradilar
2 - bosqich Asosiy 50 daq.	1.Madaniyat kontekstida ilm-fan 2). Ilmiy texnikaviy inqilobning ahamiyati. 3). Tabiatshunoslik fanining qisqacha rivojlanish tarixi va uning ilmiy uslubiyotlari.	Konspekt yozishadi, tinglashadi, Mavzu rejasi bo`yicha doskada sxema va jadvallar tuzishadi. Mavzu bo`yicha savollar beradilar.
3 - bosqich. Yakuniy natijalar 15 daq.	3.1. Mavzu bo`yicha xulosa qilish va umumlashtiruvchi fikr bildiriladi. 3.2. Talabalarga BBB jadvalini bilib oldim grafasini to`ldirish taklif etiladi va o`quv mashg`ulotining maqsadiga erishish darajasi taxlil qilinadi 3.3. Mavzu yuzasidan uyga vazifasi beriladi.	O`rganilgan mavzu bo`yicha olgan maplumotlarni BBB jadvalini yakuniy grafasiga tushiradilar.

3-mavzu. Tabiyatshunoslikning fizikaviy konsepsiyasi

Mapruza mashg`ulotning texnologik modeli

O`quv vaqti: 80 minut	Talaba soni
O`quv mashg`ulotining tuzilishi Mapruza rejasi	1Fizika fanining shakllanishida naturfalsafaning roli. 2Atrof-muhit va tabiatni bilishda fizika fanining roli. 3 I. Nptonning mexanik qonunlari. 4 Zamon, fazo, nisbiylik tushunchalarinig fizikaviy va falsafiy talqini.5 Fizik xodisalar va ularning tavsifi. 6 Boshqa tabiiy fanlar (Kimyo, geologiya, biologiya va x.k.) ning rivojlanishida fizikaning roli.
O`quv mashg`ulotining maqsadi:Talabalarga Tabiyatshunoslikning fizikaviy konsepsiyasi xususida tushuncha hosil qilish.
pedagogik vazifalar: Yangi mavzu bilan tanishtirish, mavzuga oid ilmiy atamalarni ochib berish, asosiy maslalar bo`yicha tushunchalarni shakllantirish.	O`quv faoliyatining natijalari: Talabalar tabiatshunoslikni fizika fani bilan bogploqligi xaqida tasavvurga ega bo`ladilar, asosiy maplumotlarni konspektlashtiradilar.
Taplim usullari	BBB – texnologiyasi, Mapruza
O`quv faoliyatini tashkil qilish shakli	Ommaviy
Taplim vositalari	Slaydlar, jadval va mavzuga oid rasmlar
Qayta aloqa usullari va vositalari	Savol - javob

O`quv mashg`ulotining texnologik xaritasi

Ishlash bosqichlari, vaqti	Faoliyat mazmuni
	O`qituvchining	Talabaning
1 - bosqich 1.1. O`quv xujjatlarini to`ldirish va talabalar davomatini tekshirish (5 daq). 1.2. O`quv mashgpulotiga kirish (10 daq.)	Tabiyatshunoslikning fizikaviy konsepsiyasi xususida tushuncha hosil qilish va maplumotlar beriladi. O`quv mashgpulotiga kirish davomida dastlab talabalarga BBB jadvali taklif etiladi va uning grafalari to`ldiriladi. Jadvalning ikkita grafasi to`ldirilganidan so`ng mapruza boshlanadi.	Tinglashadi. Aniqlashtiradilar, savollar beradilar. Mavzu bo`yicha dastlabki tushunchalarini ifodalovchi maplumotlarni BBB jadvaliga tushiradilar
2 - bosqich Asosiy 50 daq.	1.Fanlarning bilish evolutsiyasi. 2.Klassik fizika. Hozirgi zamon fizikasi. Kvant-mexanikasi.	Konspekt yozishadi, tinglashadi, Mavzu rejasi bo`yicha doskada sxema va jadvallar tuzishadi. Mavzu bo`yicha savollar beradilar.
3 - bosqich. Yakuniy natijalar 15 daq.	3.1. Mavzu bo`yicha xulosa qilish va umumlashtiruvchi fikr bildiriladi. 3.2. Talabalarga BBB jadvalini bilib oldim grafasini to`ldirish taklif etiladi va o`quv mashg`ulotining maqsadiga erishish darajasi taxlil qilinadi 3.3. Mavzu yuzasidan uyga vazifasi beriladi.	O`rganilgan mavzu bo`yicha olgan maplumotlarni BBB jadvalini yakuniy grafasiga tushiradilar.