O`zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalar vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi

O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI SAMARQAND FILIALI
"Kompyuter injiniring" fakulteti

“ Raqamli qurilmalarni loyihalash ” fanidan

Mavzu:Shifrator va deshifrator qurilmasini loyixalashtirish va ish tartibini o’rganish

Bajardi: Umurzoqov O. Tekshirdi: Narkulov A. S

SAMARQAND-2023

Mavzu: Shifrator va deshifrator qurilmasini loyixalashtirish va ish tartibini o’rganish

Shifrator (CD- coder) - kirish yo'lidagi birlik signalni n razryadli ikkilik kodga aylantiradigan EHM ning aniq uzelidir.
Boshqacha qilib aytganda shifritor 10- lik kodni 2-lik kodga aylantirib berish uchun xizmat qiladigan operatsion elementdir. Shuning uchun shifratorlar raqamli texnikaning va EHM larning kiritish qurilmalarida o’nlik kodlarni ikkilik kodlarga o’zgartirishda keng qo'llaniladi.
Shifratorning kirish va chiqish yo'llari soni m=2ⁿ munosabat bilan belgilanadi.
Shifrator m ta kirish va n ta chiqishga ega bo'lib, kirishlardan biriga berilgan signalni chiqishda n – razryadli parallel kodga o'zgartiradi. Agar shifrator n ta chiqishga ega bo'lsa, u holda uning kirishlari soni 2ⁿ dan kam bo'lmasligi kerak.
Agar m=2ⁿ munosabat bajarilsa shifrator to'liq, agar m<2ⁿ bo'lsa, u to'liq emas
deb ataladi.

“10 dan 4 ga” o'zgartiruvchi shifratorning shartli belgilanishi

“10 dan 4 ga” shifratorning haqiyqiylik jadvali

(to'liq emas)

Q₀  х₁  х₃  х₅  х₇  х₉
Q₁  х₂  х₃  х₆  х₇
Q₂  х₄  х₅  х₆  х₇
Q₃  х₈  х₉