O`zbekiston respublikasi

Sinter (boyitilgan temir rudasi) koks va flukslar (erigan temirdan zararli birikmalarni olib tashlash uchun ishlatiladigan ohaktosh) bilan birgalikda yuqori pechlarga yuklanadi. Po'lat (cho'yan) ga ishlangan cho'yanning bir qismi suyuq holatda po'lat pechlarga kiradi. Quyma shaklida sovutilgan po'lat prokat sexiga kiradi, u erda ular o'raladi. Qurilish materiallari, azotli o'g'itlar va boshqalar asosiy ishlab chiqarish chiqindilaridan tayyorlanadi.Ya'ni ishlab chiqarish jarayonining barcha bosqichlari to'liq sikl zavodida amalga oshiriladi - rudani qazib olishdan to yakuniy mahsulot chiqarishgacha
Qora metallurgiyada toʻliq siklli kombaynlardan (yirik metallurgiya) tashqari faqat poʻlat (import qilingan choʻyan va metallolomlardan), prokat yoki ferroqotishmalar ishlab chiqaradigan qayta ishlash metallurgiya zavodlari mavjud. Oʻz ehtiyojlari uchun poʻlat, temir va poʻlat quyma ishlab chiqaradigan sobiq mashinasozlik zavodlari yongʻinlarida metallurgiya sexlari (kichik metallurgiya) mavjud.
Ilgari po‘lat marten pechlarida tayyorlanar edi, ular metallni eritish uchun koksni yoqadilar. 2000-2005 yillarda ushbu ishlab chiqarishning 60% dan ortig'i elektr pechlari va konvertorlar (to'g'ridan-to'g'ri temir rudasidan po'lat ishlab chiqariladigan pechlar) tomonidan ishlab chiqarilgan. Qora metallurgiyaning yangi tarmog'i - chang metallurgiya paydo bo'ldi.

Qora metallurgiya geografiyasi

Sanoat korxonalarini yoqilg'i va xomashyoda joylashtirishning asosiy omillari. Qayta ishlash va kichik metallurgiya iste'molchiga yo'naltirilgan (yirik mashinasozlik zavodlari), elektr pechlarida po'lat ishlab chiqarish esa iste'molchiga yo'naltirilgan.
XULOSA
Har bir sohada muammolar mavjud. Metallurgiya majmuasi ham bundan mustasno emas. Qora va rangli metallurgiyaning asosiy muammolari qatoriga quyidagilar kiradi:

• 
  yuqori energiya iste'moli;
  
• 
  ichki bozorning past sig'imi;
  
• 
  asosiy ishlab chiqarish fondlarining yuqori darajada eskirishi;
  
• 
  ma'lum turdagi xom ashyoning etishmasligi;
  
• 
  xom ashyo va ruda zahiralarini takror ishlab chiqarish jarayonini yo'q qilish;
  
• 
  texnologik qoloqlik va yangi texnologiyalarning yetarli darajada joriy etilmaganligi;
  
• 
  professional kadrlar etishmasligi.
  

Ammo bu muammolarning barchasini hal qilish mumkin. Rossiya metallurgiya mahsulotlarining jahon bozorida asosiy o'yinchi bo'lib qolmoqda. Rossiya metallurgiyasining jahon ishlab chiqarishidagi ulushi po'latning 5% dan, alyuminiyning 11%, nikelning 21% va titanning 27% dan ortig'ini tashkil qiladi. Rossiya metallurgiyasining tashqi bozordagi raqobatbardoshligining asosiy ko'rsatkichi shundaki, mamlakat eksport imkoniyatlarini saqlab qoladi va hatto kengaytiradi.
O‘zbekistonda elektr yoyli pechlarda po‘lat eritish AJ O‘zmetkombinatda boshlangan. Unda 13-fevral 1978-yilda birinchi nomerli e.p.e. pechni ishga tushurilgan. O‘sha yili dekabr oyda 2 e.p.e. pech ishga tushdi. 1979- yil sentabr oyda 3 e/p/e pech ishga tushdi. Va nihoyat 2002-yil avgust oyida AJ “O‘zmetkombinat” eng zamonaviy dunyo talablariga javob beradigan DSP100-UMZ ishga tushurildi. Pechlarni hajmi 100 t tashkil qiladi. DSP pech dunyo talablariga javob beradi, 1 sutkada 22 po‘lat eritish imkoniyatiga egadir. Pech AKOS agregati bilan birga ishlaydi va 1 yilda 550-600 ming tonna po‘lat eritish qobiliyatiga egadir. Hamma pechlarni ishga tushurilsa, kombinat 1 yilda 1,5-2 mln tonna po‘lat ishlab chiqarish O‘zbekiston talabini to‘liq bajarilsa bo‘ladi. AJ “O‘zmetkombinat” boshqa elektr yoyli pechlar Navoiy KMK (5ta pech), Olmaliq KMK (2ta pech) va bir qancha Mashinasozlik zavodlarida muayyan ishlab turibdi. 2010-2012- yilda Toshkent shahar Sergeli tumanida O‘zbekiston, Xitoy, Rossiya va AQSH qo‘shma truba ishlab chiqarish zavodida 3 elektr pechi qurilishi rejalashtirilgan va qurulyapti. Ko‘rilgan misollardan ko‘rinib turibdiki, elektr pechlarida po‘lat va ferroqotishmalar olish butun dunyo bilan ham ohangda O‘zbekistonda ham keng tarqalmoqda va bu texnologiya kelajagi porloqdir