Hukukun temel kavramlari
Sıkıyönetim ve Olağanüstü Hal Kanun Hükmünde
Yüklə 1,73 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 3.4.2. Sıkıyönetim ve Olağanüstü Hal Kanun Hükmünde
Kararnameleri Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanan bakanlar kurulu tarafından çıkarılmaktaydı. Bir yetki yasasına gereksinim yoktu. Temel hak ve özgürlüklerin tüm alanları dâhil, olağanüstü halin veya sıkıyönetimin gerektirdiği her konuda kanun hükmünde kararname çıkarılabilmekteydi. Resmi Gazete’de yayımlandıktan sonra Türkiye Büyük Millet Meclisinin onayına sunulmaktaydı. Türkiye Büyük Millet Meclisi bunları olduğu gibi, değiştirerek kabul edebileceği gibi, ret de edebilmekteydi. Bu kanun hükmünde kararnameler ancak olağanüstü hal veya sıkıyönetim süresince çıkarılabilmekteydi. Bu KHK’ler, Anayasa Mahkemesinin denetimine tabi değildi. Ancak unutmamak gerekir ki bunların Anayasa Mahkemesi denetimine tabi olmaması, anayasaya uygun olmayacakları anlamına gelmemekteydi. Anayasa bunlar Resmi Gazete’de yayımlandıkları gün Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulmasını ve Türkiye Büyük Millet Meclisi komisyonlarında ivedilikle görüşülmesini emretmişti. Yayımlandıkları gün Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulmayan kanun hükmünde kararnameler bu tarihte, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından reddedilen kanun hükmünde kararnameler, bu kararın Resmî Gazete’de yayımlandığı tarihte, yürürlükten kalkmaktaydı. Değiştirilerek kabul edilen kanun hükmünde kararnamelerin değiştirilmiş hükümleri, bu değişikliklerin Resmî Gazete’de yayımlandığı gün yürürlüğe girmekteydi (Anayasa, m. 91). 3.5. Tüzük Anayasanın (mülga/yürürlükten kalkmış) 115. maddesine göre “Bakanlar Kurulu, kanunun uygulanmasını göstermek veya emrettiği işleri belirtmek üzere, kanunlara aykırı olmamak ve Danıştayın incelemesinden geçirilmek şartıyla tüzükler çıkarabilir. Tüzükler, Cumhurbaşkanınca imzalanır ve kanunlar gibi yayımlanır.” Yukarıdaki düzenlemeden anlaşıldığı gibi, tüzükler yasaların uygulanmasını göstermek veya emrettiği işleri belirtmek üzere çıkarılmaktaydı. Tüzük çıkarılabilmesi için öncelikle bir yasanın olması, tüzüğün bu yasaya dayanması gerekmekteydi. Diğer bir anlatımla kendisine 65 dayandırılacak bir yasa yoksa tüzük de çıkarılamamaktaydı. Dolayısıyla doğrudan anayasaya dayanılarak bir tüzük çıkarılması söz konusu değildi. Yukarıdaki anayasa hükmünden de anlaşıldığı gibi tüzük çıkarmak için Danıştay’ın görüşünün alınması gerekmekteydi. Ancak Danıştay’ın görüşü bağlayıcı nitelikte değildi, istişari nitelikteydi. Bakanlar kurulu tarafından hazırlanan tüzükler, cumhurbaşkanı tarafından imzalanmakta ve Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmekteydi. Bir tüzüğün ne zaman yürürlüğe gireceğini kural olarak tüzük belirlemekteydi. Tüzükte böyle bir düzeleme yer almadığı takdirde Resmi Gazete’de yayımını izleyen günden başlayarak kırk beş gün sonra yürürlüğe girmekteydi. Tüzüklerin kanunlara aykırılığı ileri sürüldüğünde görevli yargı mercii Danıştay’dı. Geçmişte çok farklı konularda tüzük çıkarıldığı görülmektedir. Tapu Sicili Tüzüğü, Türk Bayrağı Tüzüğü, Yeraltı Suları Tüzüğü gibi. |