N- DÖNGÜSÜ
Atmoserde bulunan azot gazının sürekli olarak canlı ve cansız var-
lıklar arasında yer değiştirmesi ve kullanılmasıdır.
Azot; canlılar için önemli bir elementtir. Çünkü aminoasitlerin,pro-
teinlerin ve nükleik asitlerin yapısına katılırlar.
Atmosferin %78’i azot gazından oluşmasına rağmen bitkiler, hay-
vanlar ve insanlar havadaki serbest azotu doğrudan kullanamazlar.
Bitkiler, azotu topraktan; hayvanlar ise bitkisel besinlerden alırlar.
Havadaki azot, şimşek ve yıldırım sonucunda azotlu bileşiklere
dönüşerek toprağın yapısına geçer. Toprağın yapısındaki azotlu
bileşikler besinlerin yapısına, besin zinciri ile de tüketicilerin yapısına
geçer.
Canlılar tarafından azotun kullanılabilir azotlu bileşiklere dönüştü-
rülmesine azot fiksasyonu (azotun tespit edilmesi) denir.
Azotun fikse edilmesinde, azot gazı, amonyak (NH
3
) veya amon-
yum iyonuna (NH
+4
) dönüştürülür. Bu dönüşüm farklı yollarla gerçek
leşir. Bunlar;
1. Atmosferdeki serbest azotun yıldırım, şimşek gibi olaylarla fiksas-
yona uğramasıdır. Buna abiyotik fiksasyon denir.
2. Bunun dışında baklagillerin kökünde yaşayan bakteriler ve bazı
mikroorganizmalar havanın serbest azotunu fikse eder. Buna biyotik
Dostları ilə paylaş: