O‘zbekiston milliy universiteti udk: 330. 34(575. 1)

2.2.1-rasm. 2004-2017 yillar davomida shamol energiyasi va 
gidroenergetika(kichik) texnologiyalariga kiritilgan global investitsiyalar 
mlrd. AQSh doll.
41
«Yashil iqtisodiyot»ni yaratish va rivojlantirishning jahon tajribasi 
ko‘rsatishicha, ushbu jarayon uzoq muddatli davr, katta miqdorda investitsiyalar 
talab etishi, asosiy e’tibor qayta tiklanadigan energiya manbalaridan samarali 
foydalanish, 
energiyani 
tejaydigan 
texnologiyalarni 
rivojlantirishga 
qaratilganligi bilan ajralib turadi. McKinsey Global instituti mutaxassislari 
fikricha, «Yashil iqtisodiyot»ni rivojlantirishga qaratilgan dasturlar samarasi 
tufayli jahon iqtisodiyotining energiya sig‘imkorligi 2050-yilga qadar 50%ga 
41
https://www.statista.com
 rasmiy sayti ma’lumotlari asosida muallif tomonidan tuzilgan. 
0
20
40
60
80
100
120
140
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
19.5 
28.4 
39.8 
60.9 
74.8 
79.5 
101.5 
87.2 
83.6 
86.4 
110.7 
124.7 
121.8 
107.2 
2.7 
7.5 
7.5 
6.5 
7.6 
5.2 
8.2 
7.6 
6.5 5.8 
7 
3.6 
3.9 
3.4 
Shamol
Gidroenergetika(kichik)

---

45 
qisqarishi, yaqin 20 yilda tabiiy resurslarni iste’mol qilish hajmining kamayishi 
hisobiga 0,9-1,6 trln. dollar mablag‘ tejalishi mumkin. McKinsey tadqiqotlariga 
ko‘ra 2000-2015 yillarda xom-ashyo bozorida yirik sikl o‘z nihoyasiga etgan. 
Xitoyda 2000-yillarning boshlarida ro‘y bergan jadal sanoatlashish va 
urbanizatsiya jarayonlari tabiiy resurslarga bo‘lgan talabning keskin o‘sishiga 
olib keldi. 2015-yilda jahon mis iste’molining 40%i, temir va tosh ko‘mir 
iste’molining esa 50%i Xitoy iqtisodiyoti hissasiga to‘g‘ri keldi. Xitoyning 
tabiiy resurslarga sarflagan xarajatlarining jahon yalpi ichki mahsulotidagi 
ulushi 6% dan oshib ketdi. 
Qayta tiklanadigan energiya manbalarini o‘zlashtirishga yo‘naltirilgan 
jami investitsiyalar tarkibida quyosh energiyasini o‘zlashtirish yetakchi 
mavqega ega. Jumladan, 2015-yilda quyosh energiyasini o‘zlashtirish uchun 161 
mlrd. dollar (2014-yilga nisbatan 12% ga o‘sgan) sarflangan va ushbu 
ko‘rsatkich jami investitsiyalarning 56% ini tashkil etadi. Shamol energiyasini 
o‘zlashtirish uchun esa 109,6 mlrd. doll. (jami investitsiyalarning 39%i) 
sarflangan (2.2.2-rasm).