Microsoft Word yeni vəSAİT. docx

İşgüzar ünsiyyət milli-mədəni bir spesifikliyə malikdir. Buna görə də müxtəlif 
xalqların nümayəndələrinin nitq mədəniyyətinin və həqiqi davranışının 
xüsusiyyətləri nəzərə alınmalıdır. Müəyyən bir uğur qazanmaq üçün ən azı xarici 
bir iş ortağının zehniyyəti haqqında ümumi bir fikrin olması lazımdır. Bundan 
əlavə, effektiv qarşılıqlı fəaliyyət üçün işgüzar ünsiyyət sahəsində öz milli və 
mədəni ənənələrimizdən faydalana bilmək və istifadə etmək lazımdır. 
Beynəlxalq iş etiketinin əsas xüsusiyyətlərindən biri şifahi olmayan davranış 
fərqidir. Beynəlxalq ünsiyyət praktikasında, şifahi olmayan jestlərdən diqqətlə 
istifadə etmək tələb olunur. Onlar təfsirimizə uyğun olmayan şəkildə şərh edilə bilər. 
Bu, nəinki gələn məlumatların səhv başa düşülməsinə, həm də etik qaydaların 
pozulmasına və hətta təhqir olunmasına səbəb ola bilər. 
İşgüzar ünsiyyətdə milli fərqlər. Beynəlxalq işgüzar ünsiyyətdə fərqli mədəniyyət-
lərin nümayəndələrinin nitq davranışlarının xüsusiyyətləri daha az vacib yer tutur. 
Müasir ritorikanın ən böyük mütəxəssislərindən biri olan A.K.Mixalskaya 
etnoritorika kimi bir anlayışı elmi dövriyyəyə təqdim edir. O, müxtəlif milli 
personajların qəbul və nitq davranışlarına münasibətdə həssas olmalarının üstündə 
durur. Tədqiqatçı "Ritorikanın əsasları" kitabında yazır: "Hər mədəniyyətdə nitq 
ünsiyyətinin necə baş verməsi ilə bağlı xüsusi və dəqiq fikirlər formalaşır". Hər hansı 
bir mədəniyyətə qoşulan, ona "girən" insanlar onun tərkib hissələrindən biri kimi 
olan nitq davranışının idealını və "yaxşı" nitq məhsulunun necə görünməsi barədə 
fikirləri qəbul edirlər. Nitq davranışının və nitq məhsulunun bu ideal nümunəsi əsas 
xüsusiyyətlərinə görə estetik və etik (əxlaqi) ideallar haqqında ümumi fikirlərə 
uyğundur. Bu o deməkdir ki, hər bir insanın şüurunda "nitq ünsiyyətinin müəyyən 
bir vəziyyətdə necə baş verməsi ilə bağlı müəyyən dəyərlər və gözləntilər sistemi 

---

AzTU 
“Humanitar fənlər” kafedrası 
 
 
Azərbaycan dilində işgüzar və akademik kommunikasiya 
 
100 
mövcuddur və fəaliyyət göstərir. Çox vaxt fərqli millətlərin tərəfdaşları arasındakı 
danışıqlar prosesində anlaşılmazlıq ritorik ideal ilə onun praktik həyata keçirilmə 
formaları arasındakı uyğunsuzluğu nümayiş etdirir.
Yuxarıda göstərilənləri yekunlaşdıraraq, müxtəlif millətlərin nümayəndələrinin 
həqiqi və nitq davranışlarının milli və mədəni xüsusiyyətlərini bilməyin vacibliyini 
qeyd 
etmək 
lazımdır. 
Başqalarının 
adət-ənənələrinə 
hörmət 
yalnız 
mədəniyyətlərarası əngəlləri aşmağa deyil, həm də uzun müddət hazırlanmış 
qarşılıqlı faydalı tərəfdaşlıq qurmağa kömək edəcəkdir.