Mundarija kirish I bob. Matnli masalalar yechish usullari haqida

-masala. 2 ta idishdan birinchisi sof glitserin bilan to`ldirilgan, 2-si 
esa suv bilan. 2 ta 3 l lik idish olinib o`rni almashtirib quyildi va shu jarayon yana 
1 marta takrorlandi. Shundan so`ng 1- idishdagi sof glitserin hajmi, idish 
hajmining yarmiga teng bo`ldi. Agar idishlar hajmlari yigìndisi 1- idish hajmidan 
10 marta kata bo`lsa, har bir idishning hajmini toping? 
Yechish.
Masala shartida aytilgan 2 ta idishni tasvirlab olaylik. 
1-idishdan 1-martada 3 litr glitserin olinsa 
glitsirin qoldi. 
a) 1- idishdan 3 l olinsa, 
b) 2- suvli idishdan 3l suv olinib, uning o`rniga 3 l glitsirin quyilsa , 
, 
bo`ladi. Idish tarkibidagi glitsirin 
ga teng.
2-martadan so`ng: 
a) Agar 1-idishdagi aralashmadan yana 3litr olinsa, 
, 
b) 2-idishdagi aralashmadan 1- idishga 3 l quyilsa, 
. 
Shundan so`ng, idishdagi glitsirin
ga teng bo`ldi. 

---

36 
, sababi idishlardan birinchi marotaba 3 litr suyuqliklar olingan. Shuning 
uchun idishlardagi suyuqliklar 3 litrdan ko`p. 
Javob: 1-idishning hajmi 10 litr, 2- idishning hajmi 90 litr.
-masala. Qotishmaning og`irligi 2 kg bo`lib, tarkibi kumush bilan 
misdan iborat. Undagi kumushning og`irligi mis ogìrligining 
% ini tashkil 
etadi. Qotishmada qancha kumush bor? 
Yechish. 
Butun 
qotishmaning 
og`irligi 
(2 
kg) 
mis 
ogìrligining 
tashkil qiladi. Demak, mis og`irligining 1 protsenti 
kg bo`ladi.Demak, kumushning ogìrligi mis og`irligining 
tashkil qilib,
ga teng. Mis og`irligining 1 % ini toppish o`rniga
proporsiyani tuzish mumkin. 
Javob: Kumushning og`irligi kg.
 
Qotishmadagi kumush va mislarni noma`lumlar kiritish orqali masalani 
yechimini izlaylik. 
Kumush – x
Mis – y
kg mis, 
kg kumushning og`irligi bor. 
Javob: 
kg kumushning og`irligi.