Raster Desk LT 98/2000
. Raster Desk
versiyasi,
AutoCAD LT98/2000 (i)
bilan birgalikda faoliyat ko‟rsatadi va uning komplektiga kiradi.
Autodesk CAD Overlay 2000/2000i
.
Bu tizim skanerlangan rastrli
tasvirlarni
AutoCAD 2000 (i), AutoCAD Map 2000(i)
muhitida tahrirlash va
vektorlash uchun mo‟ljallangan. Ko‟rsatilgan dasturlarni kuchli gibrid (rastrli –
vektorli) tahrirchiga aylantiradi. Rastrli tasvirni vektorli formatga aylantirish,
zarurat tug‟ilganda amalga oshiriladi.
Autodesk CAD Overlay R14.01
.
Skanerlangan rastrli tasvirlarni Auto
CAD
R14, AutoCAD Map R2, R3
muhitida tahrirlash va vektorlash uchun
100
mo‟ljallangan. AutoCAD ga avtonom ustqurilma sifatida foydalaniladi yoki
Civil
Survey Complete, Terrain Modeling Suite
to‟plamlariga qo‟shiladi.
6.7. Grafikaviy ma’lumotlarni chiqarish
LIAT ning ko‟plab dasturiy to‟plamlari ishlari natijasi, tarkibida turli xil
grafikaviy materiallar (chizmalar, grafiklar, diagrammalar, kartalar va sh.o‟.) katta
qismini egallaydigan konstruktorlik va texnik hujjatlar to‟plamlari hisoblanadi.
Grafikaviy hujjatlarni qattiq, keng formatli asoslarga (qog‟oz, kalka, plenka)
chiqarish uchun plotterlardan foydalaniladi. Odatdagi printerlar faqat kichik
o‟lchamli hujjatlarni (matnli hujjatlar, kichik chizmalar, A4 va maksimum A3
formatlarida) chop etishga yaroqlidir.
Tasvirni tuzish tamoyili bo‟yicha plotterlar vektorli va rastrli turlarga
ajraladi. Vektorli plotterlarda yozuvchi elementlar (oddiy kontselyariya ruchkasini
eslatuvchi, rapidograflar, flomasterlar) asosga (qog‟ozga) nisbatan belgilangan
yo‟nalishda xarakatlanishadi va chiziqlarni chizishadi: to‟g‟ri, aylana va sh.o‟.
Rastrli plotterlarda tasvir qatorlar bo‟ylab va ketma – ket (qator ketidan qator)
shakllanadi, bunda tasvirni chiqarish yo‟nalishi doimiy va o‟zgarishsiz (odatdagi
printerlar ham rastrli qurilmalar hisoblanadi) bo‟ladi.
Vektorli plotterlarning past unumdorligi sababli (ularning dinamik tavsiflari
o‟zining chegarasiga yetdi va ularni kelajakda yaxshilash imkoniyati yo‟q hisobi),
barcha taniqli firmalar ularni chiqarishni to‟xtatishdi. Shunga qaramasdan, bu
turdagi plotterlar yuqori aniqlikdagi ishlab chiqarishlarda (ularning aniqligi rastrli
plotterlarnikidan yuqori) va turli xil sabablarga ko‟ra, ularsiz ishlash mumkin
bo‟lmagan sohalarda (masalan, tikuvchilikda) talab etilishi mumkin. Shuning
uchun ham MUTON firmasi va bir necha boshqa firmalar peroli plotterlarni
chiqarishni davom etishmoqda.
Yaqinda peroli plotterlar bazasida yangi qurilma yaratildi. Unda yozuvchi
bo‟g‟in kesuvchi asbobga (katterlarga) almashtirildi. Ulardan ko‟rsatkichlarni,
yo‟l belgilarini va sh.o‟. tayyorlashda foydalaniladi. Katterlar ishlov berish
kengligi va foydalaniladigan pichoq turi bo‟yicha farqlanishadi.
101
Katterlar tavsiflari peroli plotterlar parametrlariga yaqin, lekin aniqligi va
kesish tezligi ularga qaraganda past va foydalanilayotgan plyonka turiga bog‟liq
bo‟ladi.
Rastrli plotterlar orasida (elektro - statik, lazerli, termovoskli va issiqlik
o‟tkazishdan foydalaniladigan) eng ko‟zga tashlanarlisi chop etishning sepish
(struynoy) texnologiyasiga asoslangan qurilmadir. Bunday plotterlar printerlarga,
qator hususiyatlari bo‟yicha esa poligrafiya uskunalariga yaqinlashadi, bu esa
ulardan nafaqat LIATda, balki reklama ishida hamda kartografiya maxsulotlarini
ishlab chiqarishda foydalanish imkonini beradi. Ularda bugungi kundagi eng
yaxshi baho (ish unumdorligi) sifat nisbatlari ko‟rsatkichlari bo‟lib, bu farq kundan
kunga ortib bormoqda. Sepuvchi plotterlar LIAT uchun yangi imkoniyatlar
yaratadi, o‟ta murakkab, rangli elementlarga boy chizmalarni, kartalarni va
planlarni chiqarishda esa perolik plotterlardan ancha oldinga o‟tib ketishdi.
Bu qurilmalarning chop etish tizimlari siyoh bilan to‟ldirilgan katrijlardan
(monoxrom modellardagi 1 katrij, 4 dan 6 gacha rangli) va sepuvchi qurilmadan
iborat bo‟ladi. Sepuvchi qurilma juda mayda teshikchalardan iborat matritsa bo‟lib,
u orqali siyoh tomchilari qag‟ozga «otiladi». Sepib chob etishning ikki asosiy turi
mavjud: issitib chop etish (termopechat) va pezoelektrik chop etish. Issitib chop
etishda turli bir sepuvchi teshikchada issitish elementidan foydalaniladi, ular
siyohni qizitib, ularni tashqariga itaradigan par pufakchalari hosil qilishadi.
Pezoelektrik chop etishda pezokristaldan foydalaniladi, u elektr toki ta‟sirida o‟z
shaklini o‟zgartiradi va siyohni qog‟ozga sepadi. Birinchi usulning kamchiligi –
siyohning asosiy tomchisi bilan, uning juda mayda yo‟ldoshlari paydo bo‟lishidir,
ular yuqori aniqlik olishga (maksimum 720 dpi) imkon berishmaydi. Ikkinchi
usuldan foydalanilganda chop etuvchi qurilma aniq shakllantirilgan sovuq
tomchilardan iborat siyohni «otadi», bu yuqori sifatli tasvir (1440dpi gacha) olish
imkonini beradi. Ko‟rsatilgan texnologiyalardan oxirgisi ancha qimmat hisoblanadi
va tasvirning ko‟plab juda mayda elementlarini ko‟rsatish talab etilganda
foydalaniladi. Undan tashqari, yuqori aniqlikda chop etish (300 dpi dan katta)
hozircha juda sekin (fotoreal tasvirni sepuvchi EPSON Stuluscolor 3000 A2
102
formatli, imkoniyati 1440 dpi bo‟lgan plotterda chop etish tahminan 50 minut vaqt
talab etadi). LIAT chizmalarini chop etishga chiqarishda imkoniyatni 300 dpi dan
yuqoriga ko‟tarish chop etish sifatining sezilarli yaxshilanishiga olib kelmaydi.
Reklama ishida plakatlarni, ko‟rsatkichlarni va sh.o‟. tayyorlashda ham
imkoniyatni oshirish sezilarli natijalarga olib kelmaydi (sababi, ular asosan 1
metrdan kam bo‟lmagan masofadan qaraladi). Shuning uchun sepuvchi, keng
formatli, rangli chop etish uchun bugungi kunda optimal usul deb, isitib chop
etishni (imkoniyati 300 dpi) hisoblash mumkin.
Biroq esda tutish kerakki, yetarli darajadagi sifatda chop etish uchun
plotterda bo‟lingan katrijli sepuvchi tizim bo‟lishi kerak – faqat shunday plotterlar
to‟la rangli tasvirni berishga qodir bo‟ladi (masalan, ENCAD Novajet, CROMA,
OCE Graphics seriyasidagi plotterlar). Aralash sepish tizimiga ega plotterlar
(ENCAD Cadjet2 kabilar) chizma hujjatlarni chiqarishga mo‟ljallangan va ancha
arzondir.
Chop etishning tezligi va tannarxiga bir martalik katrijlar o‟rniga siyohni
to‟xtovsiz yetkazib berish tizimidan foydalanish katta ta‟sir ko‟rsatadi. Ular katta
hajmdagi rezervuarlardan foydalaniladi (odatda, turli bir rang uchun 500 ml
hajmdagi), ulardan bo‟yoqlar ingichka egiluvchan naycha-o‟tkazgichlarda sepish
qurilmasiga uzatiladi. Tizim tashqaridan o‟rnatiladi yoki o‟ziga o‟rnatilgan bo‟ladi
(ENCAD Novajet Pro plotterlarida). Uning qulayligi shundan iboratki, agar chop
etish vaqtida to‟rtta rangdan birining siyohi tugab qolsa, chop etishni to‟xtatmas-
dan rezervuarga Yangi siyoh quyish va brakka yo‟l qo‟ymaslik mumkin. Bundan
tashqari siyohga qilinadigan xarajatlar tahminan 2-3 baravarga kamayadi (siyoh-
ning nisbatan past bahosi va undan yuqori tejamkorlikda foydalanish hisobiga).
Sepish texnologiyalarida ishlatiladigan siyoh ikki sinfga bo‟linadi: standart
va ultrafeoletdan hamda namlikdan himoyalangan. Birinchisi atrof-muhit ta‟siriga
chidamsiz va uni albatta laminirovkalash (o‟rab muhofazalash) kerak. Ularning
ustunligi – pastroq bahosi, bo‟yoqlarning ochiqligi va sifatliligi. Ikkinchi sinf
siyohlari tarkibida eritilgan suyuq bo‟yovchilar o‟rniga suyuq muhitda mayda
zarrachalar aralashmasi sifatidagi qattiq bo‟yovchilar foydalanilganligi bilan ajralib
103
turishadi. Pigment zarrachalari oddiy bo‟yovchilarga nisbatan sekin rang berishadi,
bundan tashqari ular suv ta‟siriga, unda erimaganliklari uchun, yetarlik darajada
turg‟un hisoblanishadi.
Zamonaviy plotterlarning ko‟pchiligi qog‟ozlarni rulon (o‟ram) qilib uzatish
qurilmalariga ega. Busiz cho‟zilgan tasvirlarni chop etishning iloji yo‟q, u
ekspluatatsiya xarajatlarini kamaytirish va qurilma unimdorligini oshirish imkonini
ham beradi. Qog‟oz varaqlarini yuklashga vaqt sarflanmaydi, bu ayniqsa
qog‟ozlarni barabanli uzatish qurilmasiga ega plotterlarda ancha og‟ir (masalan,
Hewlett Packard kompaniyasining barcha plotterlarida). Avtomatlashtirilgan
pichoq zarur joylarda kesishni bajaradi.
Sepuvchi plotterning boshqa parametrlari (xotira hajmi, turli xil buyruq
tizimlarining borligi, ma‟lumotlar formatlarini avtomatik taqsimlash va sh.o‟.)
faqat LIAT to‟plamlaridagi chizmalarni chop etishda ahamiyatga ega. To‟la rangli
rastrli tasvirlarni chop etishga chiqarishda ularning ahamiyati rastrlovchilar (RIP)
bilan ishlash zarurati tufayli pasayadi. Ushbu farqlarni tushunish uchun faylni chop
etishga chiqarishning asosiy usullarini ko‟rib chiqamiz.
Dostları ilə paylaş: |