Паша Ибиш оьлу Сяфяров

İbiş oğlu Səfərov -Kiçik Qafqazın faydalı qazıntı yataqları 
 
 
38 
 
Dağ kəsəmən qızıl-polimetal yatağı 
 
Dağ  Kəsəmən  qızıl–polimetal  yatağı  Ağstafaçay  və  Həsənsu 
çayları  arasında  Üçgöl  dağ  silsiləsinin qərb  yamacında,  Üçgöl 
dağının  zirvəsindən (814,1 m.  ) 1,5-2,0 km.  qərb,  şimal-qərbə 
Ağstafa rayonunun Dağ Kəsəmən kəndinin kənarına kimi uzanan 
quru çay d
ərəsinin yuxarı hissəsində yerləşmişdir. Yatağın geoloji 
quruluşunda Üst Konyak-Üst Santon yaşlı andezit, andezit-bazalt 
t
ərkibli vulkanogen süxurlar iştirak edir. Bu süxurlar Üst Santon 
yaşlı  andezit-dasit və  albitofir tərkibli subvulkanlarda və  vulkan 
m
ərkəzləri ilə  yarılmışdır.  Yatağın  şərq hissəsində  Üst Konyak-
Üst Santon çöküntül
əri qeyri-uyğun olaraq Üst Santonun albitofir 
t
ərkibli litoklastik tufları ilə örtülürlər. Bu tufların əsasında bazalt 
qata b
ənzər qat qeyd olunur.  Bu qat içərisində  Alt  Santon  yaşlı 
karbonatlı  qravelitlərdən ibarət  süxur  parçaları  müşahidə  edilir. 
Dağ  Kəsəmən  yatağının  əmələ  gəlməsi çox ehtimal ki, Santon 
vulkanizminin hidrotermal f
əaliyyəti ilə əlaqədardır.  
Bundan 
əlavə Yatağın ərazisi əsasən dördüncü dövr çöküntüləri 
il
ə  örtülmüşdür.  Yataqda  aparılmış  dağ  və  buruq  qazma  işləri 
n
əticəsində  məlum  olmuşdur  ki,  yataq  ərazisi andezit-bazalt-
liparit t
ərkibli vulkanogen süxurlardan təşkil olunub. Bu süxurlar 
andezit-bazalt t
ərkibli lavalardan və  onların  piroklastlarından 
ibar
ət olub, yataq ərzisinin  əsas hissəsini təşkil  edirlər.  Az 
miqdarda is
ə  üst konyak-alt santon vulkanizminin son 
m
ərhələsinin məhsulu olan diorit-porfirit subvulkanik 
formasiyasının süxurları iştirak edirlər.  
Yatağın  strukturunda  əsas  rolu  regional  miqyaslı  dərinlik 
qırılması və tektonik pozulmalar oynayır. Filiz sahəsinin mərkəzi 
il
ə  dərinlik  qırılmasının  subparalel  istiqamətdə  Dağ  kəsəmən 
antiklinalının  oxu  keçir.  Filiz  əmələ  gəlmənin  inkişafında  ən 
böyük 
əhəmiyyəti  olan  qırılmalar  qərb və  şərq təmasında  əmələ 
g
əlmişdir.  Həmin  qırılmalar  boyunca  albitofirlərin və  andezit-
bazaltların  subvulkanları  yayılmışdır.  Andezit-bazalt və  onların 

---