Referat Mövzu: Elektron Marketinq Plan: Elektron marketinqin fəaliyyət sahələri

2. Elektron ticarətin aparılması.
Hal-hazırda şirkətlər bütün növ elektron ticarəti ilə məşğul olurlar. Bu bölmədə biz ilk növbədə diaqram 14.3-də göstərilən elektron marketoloqlarm müxtəlif tiplərini müzakirə edəcəyik. Daha sonra isə biz, şirkətlərin online marketinqindən necə istifadə etdildərmi araşdıracağıq.
Click-Only CIick-and-Mortar elektron marketoloqlarına qarşı.
İnternet meydana gəldikdən sonra elektron marketoloqların yeni növləri “click-only" (məsələn, click only.com ) əmələ gəlmişdir. Onların hamısı bütün satışlanm online vasitəsilə həyata keçirirlər. Bundan əlavə, əksər ənənəvi brick-and-mortar şirkətləri indi öz fəaliyyətlərinə elektron marketinq əməliyyatlanm əlavə etmiş və click-and-mortar adlı rəqiblərə çevrilmişlər.

Click-Only Şirkətləri Click only şirkətlərinin müxtəlif forma və ölçüləri vardır. Bura ən son ahcıya məhsullan və xidmətləri Internet vasitəsilə satan elektron tacirlər və “.com” daxildir. Əo məhşur elektron tacirlərə misal kimi “Amazon.com”, “Expedia” və “Wine.com” göstərmək olar. Click only qmpuna həmçinin axtarış vasitələri və “Google”, “Yahoo”, “Excite” kimi portallar da daxildir. Bu portallar ilk əvvəl axtanş elektron səhifələri kimi tanmsa da sonra onlar öz fəaliyyətlərinə xəbərlər, hava, bazar məlumatlan, əyləncə, dükan vitrinləri və s. xidmətlər əlavə etdilər.

Brick-and-Mortar (brick only) marketoloqları

Cilck-only marketoloqları

Click-and-mortar marketoloqları

İstehlakçı

Satıcı

Brick-and-Mortar dükan kanalları


Satıcı

Elektron ticarət kanalları


İstehlakçı



Brick-and-Mortar dükan kanalları






İstehlakçı

Satıcı



Elektron ticarət kanalları

"AOL", "CompuServe” və “Earthlink” kimi İnternet xiciməthrinin provayderləri (İPS) də ödəniş yolu ilə Internet və elektron məktub əlaqələri təmin edən click only şirkətlsrinə aiddir, Alver üçün yaradılan elektron səhifələr (məsələn, “eBay” hərrac səhfəsi) öz səhifələrindəki ticarətə görə ödəlik götürürlər. Bəzi geniş tərkibə malik elektron səhifələr (məsələn, “New York Times”, www.nytimes.com , “ESPN.com”, “Encyclopedia Britarınica Qoiine”) maliyyə, tədqiqat və digər məlumatları təmin edir. Nəhayət, bəzi elektron səhifələr istifadəçiləri Internet kommunikasiyalarını və ticarəti asanlaşdıran kompüter proqramları və avadanlıqlar ilə təmin edir. Aktiv reklamlar nümayiş etdirən click only elektron biznesinin sayı 1990-cı ilin sonundan “.com qızıl xəstəliyi”-dən sonra astronomik səviyyəyə çatmışdır. Bu vaxt tamahkar sərmayədarlar “.com”-dakı bazar qiymətlərini sürətlə artırdılar. Buna baxmayaraq 2000-ci ilin sonunda sərmayə azğmlığı sona çatdı və nəticədə bəzi tamahkar “.com”-lar süqut etdi. Hətta, bəzi güclü və cəlb edici elektron səhifələr, o cümlədən “eToys”, “Pets.com”, '‘Furniture.com”, “Mothernature.com”, “Garden.com”, “Living.com”, “ValueAmerica.com” iflasa uğradı. Bu böhrandan sağ çıxmış elktron səhifələr (məsələn, “Amazon.com”, “Priceline.com”) öz bazarlarının tənəzzülünün şahidi oldular. Mütəxəssislərdən biri belə deyir: "titrək yeni ideyalar ilə vızıldayan istehlakçılar üçün tərtib olunmuş elektron səhifələr indi gecə yansı dükanlara banzəyirlər.”24 Minlərlə “.com”-ların iflasa uğramasının bir çox səbəbləri var idi. Bəziləri araşdırmalarını və planlaşdırmam düzgün aparmadıqları üçün süqut etmişdir. Çox vaxt onların əsas məqsədi bazarm qızğın vaxtında ilkin ictimai təklifləri (İİT) təmin etməkdən ibarət idi. Bəziləri öz güclərinə çox güvənirdi və güclü marketinq strategiyaları əvəzinə aktiv reklamlardan istifadə edirdüər. Sərmayədarların pullan ilə güclənən “.com”-lar brənd yaratmaq və öz elektron səhifələrinə müştəri cəlb etmək mçün əllərindəki maliyyə vasitələrini kütləvi marketinqə xərcləməklə israf edirdilər. Məsələn, 1999-cü üin 4-cü rübündə elektron tacirlər öz satışlarınm orta hesabla 109 % -i marketinq və reklamlara sərf etmişdilər.25 “.com”-lar müştərilərinin etibanm qazanmaq və onların öz satışlanm təkrar etməsi üçün şərait yaratmaq əvəzinə, yeni müştəriləri əldə etməyə çox güc sərf edirdüər. Mütəxəssislərdən biri “.com”-ların süqut etmə sabəbini belə izah edir: “onlar çirkli biznes modeli kimi süqut etdi. Amma, bu heç də İnternetin müştəriləri məmnun və məftun etmək üçün kifayət qədər güclü olmadığı demək deyıldır. Online-da heyvanlar üçün ərzaq məhsullan satan və hal-hazırda süqut etmiş “Pets.com” öz bazarlarım qavraya bilməyən və nəticədə iflasa uğrayan şirkətlərə ən yaxşı nümunədir:

Fəaliyyətə başladığı ük gündən “Pets.com” elektron səhifəsi qiymətlərin çox aşağı olması və aktiv reklamlar ilə online-da uğur qazanmaq istəyirdi. Nəticə isə şirkət üçün fəlakətli oldu. Belə ki, şirkət 61.8 milyon doUarlıq satışmda 5.8 milyon dollar zərər etmişdi. Şirkət mal almaq üçün 13.8 milyon dollar pul xərcləsə də cəmi 5.8 milyon dollarhq satış həyata keçirə bilmişdi. Beləliklə, “Pets.com” təchizatçılara (məsələn, it yeməkləri satan “Purina”, mallarm daşmmasını təmin edən “United Parcel Service”) ödədiyi hər bir dolların əvəzində müştərilərdən cəmi 43 sent toplaya bilmişdi. Bundan əlavə, 1999-cu ilin yaz fəslinin əvvəlində “Pets.com” yeni brənd yaratmaq və heyvan saxlayanları tovlayaraq özünə cəlb etmək məqsədilə marketinq və reklamlara 21 milyon dollar pul xərcləmişdi. Onun brənd kampaniyasında “Sock Puppet” kimi məhşur olan qara xallı ağ it xarakterindən geniş şəkildə istifadə olunurdu. Hətta, Nyu- Yorkdakı Macy-in Şükranlıq Günü keçirilən nümayişdə “Sock PuppetM-ın şəkli 36 futluq nəhəng şarın üzərində həkk olunmuşdu. “Super Bowl-ı təsvir edən sehirli nəğmə reklamı şirkətə 2 milyon dollara başa gəlmişdi. İlk əvvəl sərməyadarlar “Pets.com”-un “ərazi zəbt” etmə strategiyasım ələ keçirdilər. Bu strategiya ilkin gəlirlər əldə etmək və daha sonra gələcəkdə gəlir qazanmağm yollarım müəyyənləşdirməkdən ibarət idi. Amma, 570000 müştərini özünə cəlb etməsinə baxmayaraq, “Pets.com” heç vaxt yüksək daşıma xərcləri ilə aşağı həcmli biznes qurmaqla pul qazanmağm yolunu müəyyən edə bUmədi. Onun raallarının qiymətləri 1999-cu üin fevralından başlayaraq 14 dollardan 2000-ci ilin sonuna qədər 22 sentə düşdü. 2001-ci ilin əvvəlində bir zamanlar özünə xeyli arxayın olan bu elektron tacir “Sock Puppeti”-i ləğv etdi və tədricən öz elektron qapılarını bağladı.

Bütün bunlarla yanaşı, bir çox click only. com-lar hələ də öz fəaliyyətini davam edir və daha da inkişaf edirlər. Həmin böhrandan sağ çıxan elektron səhifələrin 50 %-i keçən ilin sonuna qədər uğurla fəaiiyyət göstərmişdi. Buna baxmayaraq, “Amazon.com” kimi Interaet nəhəngləri də daxil olmaqla bir çox “.com”-lar hələ də səmərəli biznes qurmaq mövqeyinə malik deyil. Elektron ticarət ilə məşğul olan şirkətlər sərməyadarlara, onların son nəticədə hansı yolla gəlir əldə, edəcəklərini izah etməlidir. Onlar gəlir və mənfəətlərinin modelini müəyyən etməlidirlər. 14.1 cədvəlində “.com”-ların müxtəlif mənbələrdən gəlir əldə etmə yollan göstərilmişdir.