Reja: Don tuzilishining texnologik ahamiyati. Donning anotomik tuzilishini texnologik ahamiyati. Donning mikrotuzilishini texnologik ahamiyati. Donning biokimiyoviy xossalarini texnologik ahamiyati

Mavzu: Arpa donining anotomik tuzilishi va ishlab chiqarishdagi ahamiyati
Reja:
1.Don tuzilishining texnologik ahamiyati.
2.Donning anotomik tuzilishini texnologik ahamiyati.
3.Donning mikrotuzilishini texnologik ahamiyati.
4.Donning biokimiyoviy xossalarini texnologik ahamiyati, ularni un va yormaning sifatiga va chiqishiga ta'siri.

Don tuzilishining texnologik ahamiyati

• Don tuzilishining texnologik ahamiyati
• Don qimmatli xomashyo hisoblanadi. Un va yorma ishlab chiqarishdagi umumiy sarfning 90-95 % don zimmasiga tushadi. Shuning uchun uni yuqori samaradorlik bilan ishlatish zarur, ya'ni minemal solishtirma ishlatish sarflarida sifati yuqori bo'lgan tayyor mahsulotlarning chiqishini maksimal ta'minlash. Bunday muhim vazifani korxonalarda texnologiyaning yuksak usullarini va yuqori unumdorli jihozlarni qo'llagan holda, qayta ishlash jarayonida don xususiyatlarini boshqarish asosida amalga oshirish mumkin. Buning uchun mutaxassis korxonaga qabul qilinayotgan donning texnologik xususiyatlarini baholay olishi va xossalarini hisobga olgan holda texnologik jarayonlarning maqsadga muvofiq tartibini tanlay olishi zarur.

Hozirgi zamon ilmiy tasavvuriga ko'ra, donning xususiyatlarini baholashda quyidagilarni hisobga olish kerak: don fizik jihatdan murakkab bo'lib, strukturasi va xossalari har xil bo'lgan anatomik qismlarni (endosperm, qobiqlar va murtak) butun birlikda organiq bogTanishi natijasida hosil bo'lgan murakkab organizmdir. Ikkinchidan, don-tirik organizm bo'lib, unda kechadigan hamma jara- yonlar, tabiat bog’liq bo'lmagan holda donning biologik sistemasiga ta'sir etuvchi boshqaruvchiga bo'ysunishini hisobga olish zarur. Termodinamik nuqtai nazardan qaraganda don ichki va tashqi bogtamshlarning soni ko'p bo'lgan murakkab ochiq sistemaga o'xshaydi.

• Hozirgi zamon ilmiy tasavvuriga ko'ra, donning xususiyatlarini baholashda quyidagilarni hisobga olish kerak: don fizik jihatdan murakkab bo'lib, strukturasi va xossalari har xil bo'lgan anatomik qismlarni (endosperm, qobiqlar va murtak) butun birlikda organiq bogTanishi natijasida hosil bo'lgan murakkab organizmdir. Ikkinchidan, don-tirik organizm bo'lib, unda kechadigan hamma jara- yonlar, tabiat bog’liq bo'lmagan holda donning biologik sistemasiga ta'sir etuvchi boshqaruvchiga bo'ysunishini hisobga olish zarur. Termodinamik nuqtai nazardan qaraganda don ichki va tashqi bogtamshlarning soni ko'p bo'lgan murakkab ochiq sistemaga o'xshaydi.

Qayta ishlash uchun xom ashyo sifatidagi donni kompleks baholash uchun uning texnologik potentsiali degan tushunchani qo'llash maqsadga muvofiq. U navning biologik xususiyatlari, o'stirishning tuproq va iqlim sharoitlari, agrotexnik tadbirlar kompleksi ta'siri ostida shakllanadi. Un va yorma sanoatida bu texnologik potentsial ikkita asosiy ko'rsatkich bilan aniqlanadi:
anatomik qismlar massasining nisbati, asosan endosperm miqdori;
ishlab chiqarish jarayonida donning anatomik qismlarining alohida mahsulotlarga bo'linishining fizik imkoniyati.