Sabah məRKƏZİ Dövlət Borcunun iqtisadi artıma və xarici investisiyalara təsirinin təhlili: Azərbaycan Nümunəsi
Yüklə 332,98 Kb.
|
1 2
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Bütün mənbələr üzrə investisiya qoyuluşları (xarici investisiyalar nəzərə alınmaqla)
- Cəm maliyyələşmə xərcləri/Büdcə xərcləri
- İstifadə olunmuş ədəbiyyat siyahısı.
Ölkə iqtisadiyyatına sərmayə qoyuluşları. (Cədvəl 1) ARDNF-in valyuta aktivləri ilə xarici dövlət borcunun müqayisəsi. (mln. $) (Cədvəl 2)
Xarici dövlət borcunun illər üzrə dəyişməsi. (Cədvəl 3)
Növbəti illər üzrə gözlənilən xarici dövlət borcu. (Cədvəl 4)
Növbəti illər üzrə gözlənilən daxili dövlət borcu. (Cədvəl 5)
Növbəti illər üzrə gözlənilən toplam dövlət borcu (Cədvəl 6)
Növbəti illər üzrə gözlənilən xarici dövlət borclarının maliyyələşmə xərcləri. (Cədvəl 7)
Növbəti illər üzrə gözlənilən daxili dövlət borclarının maliyyələşmə xərcləri (Cədvəl 8) Növbəti illər üzrə gözlənilən cəm dövlət borclarının maliyyələşmə xərcləri (Cədvəl 9)
Xarici investisiyaların neft və qeyri-neft sahələri üzrə bölgüsü. (Qrafik 1) Yaxın gələcəkdə alınması qərarlaşdırılan xarici borclar (Cədvəl 10)
N Ə T İ C Ə Resurslar məhdud olanda, onların daha da səmərəli istifadə edilməsi tələbi yaranır. Buna görə də, dövlətin investisiya qoyuluşlarına verdiyi maaliyyənin məhdudluğu aktuallıq kəsb edir. Azərbaycan yeni müstəqillik qazanan ilk dövrlərdə milli iqtisadiyyat böhran vəziyyətinə düşmüşdü. Bu zaman tək bir yol qalırdı ki, o da xarici investisiyaların ölkəyə cəlb olunması hesabına milli iqtisadiyyatı dirçəltmək idi. Bu səbəbdən, həminki vaxtda Azərbaycan, daha çox xarici sərmayələrin neft-qaz və onunla əlaqəli sektorlara yönəldilməsinə çalışırdı. Nəticə odur ki, hazırda Azərbaycanın iqtisadiyyatına milyard dollarlarla investisiyalar qoyulur. Bugünkü Azərbaycanın investisiya siyasətinin əsas xüsusiyyəti isə odur ki, iqtisadiyyatımızın neftdən aslılığı tamamilə azaldılıb. Eyni zamanda neftdən gələn gəlirlər qeyri-neft sektoruna investisiya şəklində yönləndirilir. Buna nail olmaq məqsədilə mövcud istehsal obyektlərinə innovativ investisiyalar yönəltməklə onların istehsal potensialını artırmaq və elmi texniki tərəqqinin bütün nailiyyətlərindən istifadə etməklə bir çox istehsal müəssisələri yaratmaq planlanır. İndiki durumda yaxın şərqdə gedən müharibələrdən dolayı iqtisadi əlaqələr qırılmağa doğru gedir. İran, İraq, Misir, Suriya kimi ölkələrdə vətəndaş müharibələri xidmət və istehsal infrastrukturlarını məhv etmişdir. Ticarət və nəqliyyat xətləri sıradan çıxmışdır. Qonşu Türkiyə Cumhuriyyəti bu gün ölkə daxilində və xüsusən Anadolu hissəsində qızğın şəkildə anti-terror əməliyyatları aparır. Hazırda Türkiyənin ən böyük yüngül sənaye ixracatçısı olan Rusiya ilə iqtisadi əlaqələri böhran vəziyyəti yaşayır. Vəziyyətoyerdədir ki, Rusiya, Türkiyənin bir çox mallarına qadağalar qoyub. Ölkədə baş verən terror hadisələrinin turist gəlişinin də qarşısını alacağı gözlənilir. Bütün bu hadisələrin fonunda ölkəmiz regionda sabit iqtisadi durumu olan ölkə kimi görsənir. Bu da gələcək xarici investisiyaların regionda bizim ölkəyə yatırılması ehtimalını artırır. Müstəqillik qazanandan sonra Azərbaycanda bir çox sahələrdə aparılan işlər ən əsası iqtisadi inkişafa nail olmaq məqsədli islahatların həyata keçirilməsi ehtiyac yaratmışdır ki, xarici maliyyə resursları ölkə iqtisadiyyatına cəlb edilsin. Diqqət çəkən məsələlərdən biri də bu məqsədli vəsaitlərin, əsasən də ölkə iqtisadiyyatında real olaraq öz tətbiqini tapan xarici borc mənbələrinin həcminin ildən-ilə artmasıdır. Ölkəmiz bu resurslardan səmərəlişəkildə istifadə edir. Aldığı xarici borcların qaytarılmasının vaxtı-vaxtında həyata keçirilməsi ölkəmizin, respublikamızın dayanıqlı sosial-iqtisadi inkişafının, bütünlükdə milli iqtisadi təhlükəsizliyinin təmin olunmasına potensial imkanların ortaya çıxarılmasına, onların reallaşmasına əlverişli şəraiti meydana gətirən cəhətlərdəndir. Bu mənada xarici borc ehtiyyatlarının ölkənin sosial-iqtisadi inkişafına istiqamətləndirilməsi və bu istiqamətdə imkanlardan lazımi dərəcədə yararlanmaq bazar iqtisadiyyatı şəraitində inkişafın əsas cəhətlərindəndir. İstifadə olunmuş ədəbiyyat siyahısı. 1. Azərbaycan Respublikasının “Dövlət borcu haqqında” qanunu,Bakı, 2007 2.Azərbaycan Respublikasında daxili və xarici dövlət borcunun idarə olunmasına dair həm orta həm də uzun müddət üçün hazırlanmış Strategiya 3.Atakişiyev M.C. Abbasov H.M. Abbasova N.H. Mikro və Makroiqtisadiyyat. Bakı., Azərnəşr, 2010., 508s. 4.Əliyev A.Ə. Azərbaycan iqtisadi siyasəti: Azərbaycanın xarici ticarət-iqtisadi əlaqələri. Bakı., 2003., 304 s 5.Əzizova G.A. Dövlətin sərmayə-innovasiya startegiyaları/ Dərs vəsaiti. Bakı 2012. - 214 səh. 6.Ə.H.Ələkbərov, M.Ə.Vəliyev, S.M.Məmmədov. Beynəlxalq iqtisadi münasibətlər. Bakı, 2010, 659 s 7.Kərimova T.İ. İqtisadiyyatın sərmayə potensialı: Formalaşması və istifadə qaydaları. Bakı-2008 252s. 8.Məmmədli O.Q. Cavadov N.Ə. Cavadzadə X.N. Sosial-iqtisadi statistika I hissə. Bakı, MBM, 2014., 400s. 9.Dünya İnvestisiya Hesabatı 2014. 10.Dünya İnvestisiya Hesabatı 2015. 11.Vəliyev D.Ə. Azərbaycanın qlobal iqtisadiyyata inteqrasiyası/ Bakı-2008. 428s. 12.Vəliyev Z.E. Dövlət Büdcəsi- Məlumat-sorğu kitabı/ Bakı-2006. 200s. 13.Asiya İnkişaf Bankının illik hesabatı-2018 14.Fransa İnkişaf Agentliyinin illik hesabatı-2017 15.PhD.Bulut.C.A. PhD.Osman N.A. Süleymanov E.R. Azərbaycan iqtisadiyyatı/ Bakı-2009. 225s. 16.https://www.afd.fr/en/rechercher?query=azerbaijan 17.https://banco.az/az/news/azerbaycanin-xarici-dovlet-borcu-azalib 18.https://azertag.az/xeber/DOVLAT_BORCU_HAQQINDA_AZARBAYCAN_RESPUBLIKASININ_QANUNU-384593 19.https://www.imf.org/en/News/Articles/2019/04/26/na042919-cca-5-things-to-know-economic-outlook 20.https://www.imf.org/en/Publications/REO/MECA/Issues/2018/10/02/mreo1018 21.http://www.doingbusiness.org/en/data/exploreeconomies/azerbaijan#DB_pi 22.http://www.taxes.gov.az/modul.php?name=pages&page=230 23.http://maliyye.gov.az/static/12/dovlet-borcu 24.http://maliyye.gov.az/static/11/dovlet-budcesi 25.https://www.stat.gov.az/source/finance/ 26.https://economy.gov.az/article/invest/21333 27.https://economy.gov.az/article/main-economic-gosrt%C9%99ricil%C9%99r/21259 28.https://azertag.az/xeber/Gurcustanin_xarici_dovlet_borcu_2018_ci_ilde_5_milyard_434_milyon_dollar_teskil_edib-1236678 29.https://azertag.az/xeber/Azerbaycan_Gurcustana_investisiya_yatiran0_olkeler_sirasinda_liderdir-1256666 30.https://azvision.az/news/168131/-ermenistanin-xarici-borcu-7-milyard-dollara-catib--.html 31.https://static.president.az/media/W1siZiIsIjIwMTgvMDgvMjcvMjI0ODFuN2NnYl9fRE9WTEVUX19CT1JDVV9TVFJBVEVRX1lBXy5wZGYiXV0?sha=67f1b296c90ca1f2 Yüklə 332,98 Kb. Dostları ilə paylaş:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1 2