Samarqand davlat universiteti kimyo fakulteti

GOMOGEN 
• QATTIQ MEMBRANALI GOMOGEN 
ELEKTROD DEB BIZ MEMBRANA 
SIFATIDA XONA HARORATIDAION 
O`TKAZISH HUSUSIYATIGA EGA 
BO`LGAN KRISTALL 
MODDALARNING YUPQA 
KRISTALLARINING YUPQA 
PLASTINKALARI ISHLATILUVCHI 
ELEKTRODLARDIR 
• KIMYOVIY JIHATDAN BARQAROR 
KAM ERUVCHAN MEXANIK 
JIHATDAN MUSTAHKAM BO`LISHI 
KERAK
GETROGEN
• GETROGEN QATTIQ 
MEMBRANALI 
ELEKTRODLARNI 
TAYYORLASHDA ESA UNGA 
ZARURIY MEXANIK 
MUHTAHKAMLIK 
BERADIGAN MAYDA 
DISPERS KRISTALLAR VA 
BEFARQ BOG`LOVCHI 
MATREALLAR ISHLATILADI

---

Suyuq membrana ion-selektiv elektrod
•
Ion-selektiv elektrodlarning yana bir klassi tahlil qiluvchi modda bilan
tanlab reaksiyaga kirishuvchi suyuq organik kompleks hosil qiluvchi
vositani o'z ichiga olgan hidrofobik membranadan foydalanadi. Organik
kompleks hosil qiluvchi moddalarning uch turi qo'llanilgan: kation
almashinuvchilar, anion almashinuvchilar va neytral ionoforlar
.

---

• Suyuqlikka asoslangan ion-selektiv elektrodning bir misoli, 
Ca
2+ uchun, kation almashinuvchi di-(
n -desil) fosfat bilan to'yingan
gözenekli plastik membranani ishlatadi . Bu erda
ko'rsatilganidek, membrana o'tkazmaydigan silindrsimon
trubaning uchiga joylashtiriladi va ikkita rezervuar bilan
aloqa qiladi. Tashqi rezervuarda di-( n -desil) fosfat (qizil
rangda ko'rsatilgan) di- n -oktilfenilfosfonat mavjud bo'lib, u 
g'ovakli membranaga singib ketadi. Ichki rezervuarda
Ca
2+
ning standart suvli eritmasi va Ag/AgCl mos
yozuvlar elektrodi mavjud. Kaltsiy ioni-selektiv elektrodlari
ham mavjud bo'lib, ularda di-( n-desil) fosfat polivinilxlorid
(PVX) membranasida immobilizatsiya qilinadi, bu di-( n -
desil) fosfat bo'lgan tashqi rezervuarga bo'lgan ehtiyojni
yo'q qiladi.
Suyuq membrana ion-selektiv elektrod

---

SUYUQ MEMBRANALI ELEKTROD AFZALLIKLARI
• Suyuq membranali elektrodlar
qattiq membranali elektrodlarga
qaraganda bir qator afzalliklarga
ega bular
• 1. ularning almashinish tezligi
yuqori
• 2. muvozanat tez qaror topadi
• 3. elektraktiv moddaning
konsentratsiya va tabiatini krng
oraliqda o`zgartirish mumkin

---

FERMENTLI ELEKTRODLAR
• Transduser biokimyoviy signalni elektron
signalga aylantiradi. The biosensor signali
o'lchangan analitning C 
kontsentratsiyasiga proportsionaldir yoki a 
tahlil qiluvchi moddalar guruhi. 
Biosensorlar tabiatiga ko'ra tasniflanadi
jismoniy transduser. Amperometrik
biosensorlar indikator bo'yicha oqimni
o'lchaydi biokimyoviy reaksiya
mahsulotlarining bevosita oksidlanishi
tufayli elektrod . In amperometrik
biosensorlar holatida elektroddagi
potentsial doimiy saqlanadi joriy oqim
o'lchanganda. Amperometrik biosensorlar
ishonchli, nisbatan arzon va atrof-muhit, 
klinik va sanoat uchun juda

---

FERMENTLI ELEKTRODLAR

---

TAQQOSLASH ELEKTRODI
• Taqqoslash elektrodlari. Normal vodorod elektrodidagi vodorod
yarim elementining tarkibiy qismi bo’lmish platina kukuni qatlami
erituvchining katalitik qaytarilishiga sabab bo’lishi mumkin. Bu hol
vodorod elektrodini ishlatishni ancha cheklaydi. Normal vodorod
elektrodi atsetonitril va chumoli kislotada esa uning ko’rsatishi
barqaror emas. SHunga qaramasdan, normal vodorod elektrodi hozirgi
vaqtda formamid, N-metilatsetamid, atseton, propilenkarbonat, piridin, 
N-metilpirrolidon, sulfolan, etilendiamin, tetragidrofuran, 
tetrametilguanidin singari erituvchilar muhitlarida muvaffaqiyat bilan
ishlatilmoqda. Biroq uning potentsiali suvsiz eritmalarda erituvchining
tabiatiga bog’liq ravishda keskin o’zgarishi ma’lum.

---

Indikator elektrodlari
• Indikator elektrodlari. Sanoatda ishlab chiqariladigan elektrodlar suvli
eritmalar uchun mo’ljallangan. Shuning uchun ham o’lchanadigan
potentsial asl qiymatidan farqlanadi. Taqqoslash elektrodlariga kaliy
xloridning suvdagi to’yingan eritmasi to’ldirilishi ko’zda tutilgan. Ko’plab
suvsiz erituvchilarda kaliy xloridning juda kam eriganligi va elektrod
potentsiali qiymatining kaliy xlorid kontsentratsiyasiga bog’liqligi kaliy
xloridni suvsiz eritmalarda taqqoslash elektrodi uchun elektrolit sifatida
ishlatishga imkon bermaydi. Bu maqsad uchun suvsiz erituvchilarda yaxshi
eriydigan tetraalkilammoniy tuzlari, jumladan, tetrametilammoniy yodid
singari moddalar ishlatiladi. Tetrametilammoniy yodid suvsiz erituvchilarda
boshqalaridan ko’ra ko’proq eriydi. Ayrim hollarda taqqoslash elektrodi
tekshiriladigan eritma bilan tuz ko’prigi orqali tutashtiriladi. Bunda
diffuzion potentsialning qiymati ancha kam bo’ladi. Suvsiz eritmalarda
ishlaganda hatto shisha elektrodi ham talaygina xatolarga olib kelishi
mumkin. 

---