Sərbəst iş Kafedra: Biznes və iqtisadiyyat İxtisas: Maliyyə Tələbə: Yusifova Sevda Qrup: 528 ml1

Pul tədavülünün təşkili prinsipləri və quruluşu
Pul tədavülünün düzgün təşkili sonrakı əsas prinsiplərə əməl olunmasını tələb edir:

• 
  bütün təsərrüfat subyektləri və idarələr onlara məxsus olan pulları banklarda onlar üçün açılmış hesablarda saxlamalı və pul hesab­laş­ma­larını müəyyən məbləğin standart hesablaşma sənədləri əsasında he­sabdan hesaba köçürülməsi vasitəsilə aparmalıdırlar;
  
• 
  pul ödəmələri bank vasitəsilə nağdsız hesablaşmaların standart for­ma­larından istifadə etməklə yerinə yetirilməli, ödənişlərin vaxtında və tam ödənilməsi üçün məsuliyyəti mal alanlar və müvafiq iş və xid­mətlərdən istifadə edənlər daşımalıdırlar;
  
• 
  hesablardan pul vəsaitlərinin xərclənməsi müəssisə və təsərrüfat təşkilatlarının qərarı üzrə onların fəaliyyəti maraqlarından irəli gələrək həyata keçirilməlidir;
  
• 
  təsərrüfat dövriyyəsində iştirak edən bütün təşkilatlar nağd pulu (limitlə müəyyən edilmiş məbləğ istisna olmaqla) kommersiya bank­la­rında saxlamalı və limitdən artıq bütün nağd pul qalığı müvafiq banklara təhvil verilməlidir;
  
• 
  ölkənin ərazisində xarici valyutanın tədavülü qadağandır.
  

Yuxarıda sadalanan prinsiplərə əməl olunması milli valyutanın alı­cılıq qabiliyyətinin, bütövlükdə pul tədavülünün sabitliyi və çevikliyinin təmin edilməsi üçün müstəsna əhəmiyyət kəsb edir.
Əvvəldə qeyd etdiyimiz kimi, pul tədavülü nağd və nağdsız pul tə­davülünə bölünür.
Pul tədavülünün təşkili prinsipləri və quruluşu
Nağd pullar əhalinin əllərində yerləşir və pərakəndə mal dövriyyəsinə, həmçinin şəxsi ödəniş-hesablaşma əməliyyatlarına xid­mət edir. Beləliklə, nağd pul natura (metal və kağız pullar) şəklində əl­dən-ələ keçir.
Sikkə pullar xırda pullar kimi, eləcə də kassa aparatlarında və avtomatlarda istifadə olunması üçün çox rahatdır. Nağd pulların tə­davülü prosesi, onların buraxılışı və tədavüldən geri götürülməsinin müəyyən edilməsi, proqnoz planlaşdırmanın obyekti vəzifəsini yerinə yetirir, onun təşkili pul tədavülünün sabitliyini, çevikliyini, faydalılığını təmin etmək məqsədini güdür.
Nağd-pul tədavülü dövriyyədə bütöv nağd pul kütləsinin (bank­notların və metal sikkələrin) müəyyən dövr ərzində hərəkəti ilə sə­сiy­yələnir.
Nağd pullar tədavül sferasında 2 funksiyanı: tədavül vasitəsi və tədiyyə vasitəsi funksiyalarını yerinə yetirir.
Nağd puldan əmtəə və xid­mətlərin ödənilməsi, onların hərəkəti ilə bilavasitə bağlı olmayan hesab­laşmaların aparılması üçün (məsələn, əməkhaqqının, yardımların, mü­kafatların, təqaüdlərin, pensiyaların, satın alınmış qiymətli kağızların və onlar üzrə gəlirlərin ödənilməsi üzrə hesablaşmalarda və s.) istifadə edilir.