Sh. Sodiqova

n asihat
qilish 
m uhim o ‘rin tutadi. N a sih a t - sokin, x av rix o h v aziy atd a bolani yax sh i 
y o ‘lga solish, ta ’lim berish m aq sad id a aytilgan gap, m aslahat. pand, o ‘git. 
Aynan nasihat linglash va unga rio y a etish m azk u r y o sh guruhi u ch u n
xosdir. N asihat orqali bola p six ik asig a tizim li t a ’sir k o ‘rsatilib, u nda 
m a ’lum bir faoliyat m otivlari va u stan o v k alar hosil qilinadi.
I l l

---

S h u ningdek, m ak tab g ach a y oshdagi b o lalarning axloqiy ongini shak- 
lan tirish d a 
ко 'rsatm a
berishdan ham foydalaniladi. K o ‘rsatm o q - bolaga, 
b o lalarg a o ‘m a k yo k i ibrat olishlari yoki u la rd a yangi tushuncha, b ilim
hosil q ilish m a q sad id a biror n arsag a d iq q a t-e ’tiborlarini ja lb qilishdir.
Ishontirish -
b o lalarn i axloqiy ta rb iy alash d a k atta y o rd am beradi 
(“K asai b o 'lm a s lik u ch u n o v qatlanishdan oldin q o 'ln i y u v ish k e ra k ”, 
“0 ‘rto g ‘ini u rish y o m o t r ). Ishontirish o 'z n a v b a tid a n am u n a k o ‘rsatishni 
talab etadi. 
N am una
b o laning b irin ch i signal tizim ig a faol ta ’sir k o ‘rsatib, 
hai'akatlanish u ch u n aniq tim so ln i hosil qiladi v a o ‘z nav b atid a b o iad a ax ­
loqiy ong, h is-tu y g ‘u, ishonchni tarkib toptirib, u n in g faolligini oshiradi.
II. 
A xloqiy xulq-atvorni shaklantirish uslublari. M ashq
- axloqiy xulq 
v a odatlarni tarbiyalashning eng ta ’sirli uslubidir, U nga qoidalarni m ashq 
q ild ir is h - foydali odatlarni qaytarish kiradi. E slatish, o ; rgatilgan tajribani 
yangilash, nazo rat - o ‘rgatilgan odatning to ‘g ‘ri va sam arali ekanligini 
tekshirish, o ‘z -o ‘zini nazorat qilish, bolani faollashtiruvchi shaxsiy gigi- 
ena qoidalari, ovqatlanish m adaniyati, k o 'c h ad a, m aktabgacha ta 'lim m u ­
assasasida xulq m adaniyatini egallashni m ashq qildirish bunga m isol b e la 
oladi. M ash q qildirish natijasida boiada m alaka va odatlar tarkib topadi.
M ash q u slu b in in g sam aradorligi quyidagi shart-sharoitlarni hisobga 
olishni talab qiladi: 1) m ash q lar tizim i; 2) u larn in g m azm uni; 3) m ash q n in g
tu sh u n arli b o ‘lishi; 4) hajm i; 5) tak ro rlash tezligi; 6) nazo rat v a tuzatish:
7) ta rb iy alan u v ch ilam in g individual o ‘ziga xosliklari; 8) m asbqni bajarish 
jo y i v a vaqti; 9) individual, guruhli v a ja m o a v iy m ashq shakllarini uy- 
g ‘unlashtirish; 10) m o tiv atsiy a h o sil q ilish v a ra g 'b atlan tirish . M azk u r 
o m illar o rasida m ash q n in g hajm i va s u r ’ati ham da kutiladigari natija o ‘r- 
ta sid a t o 'g ’’rid a n -to 'g 'ri alo q ad o rlik m avjud: m ashq q anchalik k o 'p va 
tez -te z bajarilsa, u n ing y o rd am id a shakllantiriladigan sifatlar shunchaiik 
te z rivojlanadi.
Talab -
tarb iy alash m aq sad id a boladan biror narsani q a t’ivat bilan 
so ‘rab tu rish b o ‘lib, ta rb iy alan u v ch ilam in g m a 'lu m bir faoliyatini 
r a g ‘batlaydi yoki b a rta ra f etishga x izm at qiladi.
T aqdim etish sh ak lig a k o 'r a