Sosyoloji toplumu, sosyal gerçekliği, sosyal olayları, sosyal grupları, gruplar içindeki insanlar arası ilişkileri, sosyal kurumları ve sistemleri araştırır.
Sosyoloji, toplumsal olayları, toplumsal gerçekliği bilimsel yöntemle inceleyen, toplumsal olaylar arasındaki nedensellik ilişkilerini araştırarak genel sonuçlar ortaya koyan pozitif bilimdir.
Sosyoloji, toplumsal olayları, toplumsal gerçekliği bilimsel yöntemle inceleyen, toplumsal olaylar arasındaki nedensellik ilişkilerini araştırarak genel sonuçlar ortaya koyan pozitif bilimdir.
Sosyolojinin konusu "toplum"dur. Toplumsal olayları bilimsel ilkelere göre sebep - sonuç ilişkisine göre inceleyerek genellemelere (toplumsal yasalara) ulaşır.
Sosyolojinin konusu "toplum"dur. Toplumsal olayları bilimsel ilkelere göre sebep - sonuç ilişkisine göre inceleyerek genellemelere (toplumsal yasalara) ulaşır.
Sosyolojinin pozitif bilim olarak kurulmasında, sanayileşmenin meydana getirdiği hızlı toplumsal değişmeler etkili olmuştur.
Sosyolojinin pozitif bilim olarak kurulmasında, sanayileşmenin meydana getirdiği hızlı toplumsal değişmeler etkili olmuştur.
* Sanayi devrimi
* Fransız ihtilali
A. Comte ve E.Durkheim sosyolojinin bilim olarak kurulmasında öncü isimlerdir.
Konusu sosyal olay ve olgulardır; bireysel problemlerle, konularla ilgilenmez.
Konusu sosyal olay ve olgulardır; bireysel problemlerle, konularla ilgilenmez.
Sosyal olayların ortak niteliklerinden hareketle genellemelere ulaşır.
Sosyal olayları çok yönlü ve çok faktörlü nedensellik ilkesine (determinizm) bağlı olarak inceler.
Sosyal olayları toplum bütünlüğü açısından bütüncül bir bakışla ele alır.
Olması gerekeni değil, var olanı olduğu gibi inceler. (Normatif değil,pozitiftir) Böylelikle değer yargılarından arınmış olarak nesnel sonuçlara ulaşır.
Olması gerekeni değil, var olanı olduğu gibi inceler. (Normatif değil,pozitiftir) Böylelikle değer yargılarından arınmış olarak nesnel sonuçlara ulaşır.
Bütün toplumlar için geçerli olabilecek evrensel ilkeler koymaz. Çünkü toplumlar birbirinden pek çok yönden farklıdırlar.
En iyi - ideal toplum modelini ortaya koymayı amaçlamaz. Çünkü bulgularını somut oluşumlara dayandırdığından pozitif bir bilimdir.
Objektiftir
Objektiftir
Pozitiftir
Genelleyicidir
Nedensellikçidir
Bütünlükçüdür
Değişim yönüyle inceler
Toplumları somut ve nesnel koşulları içinde anlamak
Toplumları somut ve nesnel koşulları içinde anlamak
Toplumsal değişmeyi, nedenleri, sonuçları ve yönü bakımından açıklamak
Toplumsal değişme süreci üzerinde etkili olma imkanı sağlamak
Toplumsal olay: Toplumsal hayatta gerçekleşen, yeri zamanı belli, somut, tekil oluşumlardır.
Toplumsal olay: Toplumsal hayatta gerçekleşen, yeri zamanı belli, somut, tekil oluşumlardır.
A. ile B.nin evlenmesi
Yalova’nın aldığı göç
Fransız devrimi … gibi
Toplumsal olgu: Aynı nitelikteki sosyal olayların, somut durumların yer ve zamandan bağımsız, soyut, genel bir ifadesidir.
Toplumsal olgu: Aynı nitelikteki sosyal olayların, somut durumların yer ve zamandan bağımsız, soyut, genel bir ifadesidir.
Evlenme
Göç
İhtilal, devrim
1. Sosyal olaylar kolektiftir. Toplumsal hayattan kaynaklanırlar.
1. Sosyal olaylar kolektiftir. Toplumsal hayattan kaynaklanırlar.
2. Sosyal olaylar birey dışı ve zorlayıcıdır. Sosyal olaylar bireysel bilincin dışındadır. Bireyler sosyal olayların etkisinden kaçamaz.
3. Sosyal olaylar ölçülebilir ve sayısal verilerle ifade edilebilir; istatistikseldir.
4. Sosyal olaylar toplumdan topluma farklılık gösterirler.
4. Sosyal olaylar toplumdan topluma farklılık gösterirler.
5. Sosyal olaylar aynı toplumda zamanla değişebilirler.
6. Sosyal olaylar kuşaktan kuşağa aktarılabilir; süreklilik gösterirler.
Toplumsal değerler ve bu değerlerin önemi
Toplumsal değerler ve bu değerlerin önemi
Toplumsal gruplarda grup içi ve gruplar arası ilişkiler
Kişinin grup içindeki yeri (statüsü, mevkii) ve rolü
Toplumsal değişmeyi hızlandıran etmenler (faktörler)
Kişinin geçmiş yaşantılarının onun davranışları üzerinde etkileri
( E )
Boşanmaya yol açan belirli nedenlerin sosyolojinin ilgi alanına girebilmesi için, sadece birkaç çiftin bu nedenlerle boşanmış olması yeterli değildir. Bu nedenlerin başka birçok çifti de boşanmaya yöneltmiş olması gerekir.
Boşanmaya yol açan belirli nedenlerin sosyolojinin ilgi alanına girebilmesi için, sadece birkaç çiftin bu nedenlerle boşanmış olması yeterli değildir. Bu nedenlerin başka birçok çifti de boşanmaya yöneltmiş olması gerekir.
Bu durum dikkate alındığında, bir olgunun sosyolojinin ilgi alanı içinde yer alması aşağıdakilerden hangisine bağlıdır?
İnsan ilişkilerini olumsuz yönde etkilemesine
Toplumun gelişmesinde rol oynamasına
Toplumun genelinde gözlenmesine
Birey için önemli bir sorun olmasına
Belirli normlara dayanmasına
( C )
- Nüfus artışı, göç, kentleşme, intihar, evlenme, boşanma gibi sorunları ele alırken sosyoloji bu olguların hangi yönüyle en az ilgilenir?
- Nüfus artışı, göç, kentleşme, intihar, evlenme, boşanma gibi sorunları ele alırken sosyoloji bu olguların hangi yönüyle en az ilgilenir?
- Maden kömürünün yanması bir doğa olayıdır. Bu olayı kimya inceler. Maden kömürüyle çalışan bir termik santralin, bulunduğu yörenin yerleşim birimlerinde yapacağı değişikliklerin incelenmesi ise sosyolojinin konusudur.
- Maden kömürünün yanması bir doğa olayıdır. Bu olayı kimya inceler. Maden kömürüyle çalışan bir termik santralin, bulunduğu yörenin yerleşim birimlerinde yapacağı değişikliklerin incelenmesi ise sosyolojinin konusudur.
Bu parçaya göre, doğa olaylarının hangi yönden araştırılması sosyolojinin kapsamına girer?
Denetim altına alınma yolları
Doğada yol açtıkları değişiklikler
Sanayide kullanılabilecekleri alanlar
Ortaya çıkış koşulları
İnsanların yaşayışı üzerindeki etkileri
( E )
Toplum, kendi varlığını korumak ve sürdürmek amacıyla temel çıkarlarını gerçekleştirmek için belli bir coğrafya üzerinde belirli bir dönemde ortak ve karşılıklı bağımlılık içinde yaşayan insanlardan oluşan, göreceli bir sürekliliği bulunan ve birbirini izleyen kuşaklar yoluyla kültürel süreklilik kazanan bütündür.
Toplum, kendi varlığını korumak ve sürdürmek amacıyla temel çıkarlarını gerçekleştirmek için belli bir coğrafya üzerinde belirli bir dönemde ortak ve karşılıklı bağımlılık içinde yaşayan insanlardan oluşan, göreceli bir sürekliliği bulunan ve birbirini izleyen kuşaklar yoluyla kültürel süreklilik kazanan bütündür.
Toplumun içinde çeşitli gruplar ve grup olmayan topluluklar yer alır. Grup olmayan topluluklar ; toplumsal yığınlar ve toplumsal kategorilerdir.
Toplumun içinde çeşitli gruplar ve grup olmayan topluluklar yer alır. Grup olmayan topluluklar ; toplumsal yığınlar ve toplumsal kategorilerdir.
Sosyal Yığınlar
Sosyal Kategoriler
Sosyal yığın, fiziksel yakınlıklarına rağmen, aralarında örgütlenmiş yapısal ilişki ve etkileşimlerle birleştirici ve bütünleştirici bağlar bulunmayan insan topluluklarıdır.
Sosyal yığın, fiziksel yakınlıklarına rağmen, aralarında örgütlenmiş yapısal ilişki ve etkileşimlerle birleştirici ve bütünleştirici bağlar bulunmayan insan topluluklarıdır.
1- Sıradan kalabalıklar : çarşı pazar kalabalıkları
2- Etkin kalabalıklar : linç topluluklar
Dinleyici ve izleyiciler: konferans dinleyenler, film izleyenler
Gösteri toplulukları: sessiz yürüyüş yapanlar
Toplumsal Kategori, fiziki olarak bir arada bulunmadıkları halde benzer özellik ya da özellikler taşıdıkları için bir arada düşünülen insanlardır.
Toplumsal Kategori, fiziki olarak bir arada bulunmadıkları halde benzer özellik ya da özellikler taşıdıkları için bir arada düşünülen insanlardır.
Kitleler
Azınlıklar
Sosyal Sınıflar
Aynı dergi aboneleri
İst.’daki Rum asıllı vatandaşlar
İşçiler, iş adamları
1- Tarihi Gelişimine Göre (Durkheim,Genetik sınıflama)
2- Gelişmişlik Düzeyine Göre
3- Temel Faaliyetlere Göre
Toplumlar tarihsel süreç içinde faklı aşamalardan geçmişlerdir. Emile Durkheim tarihsel gelişimleri açısından toplumları şöyle sınıflandırmıştır:
Toplumlar tarihsel süreç içinde faklı aşamalardan geçmişlerdir. Emile Durkheim tarihsel gelişimleri açısından toplumları şöyle sınıflandırmıştır:
Klanlar
Boylar (Frartri)
Özler (aşiretler)
Kentler (siteler)
İmparatorluklar
Feodal Toplumlar
Milletler
Klanlar: Totem adını alan kutsal saydıkları bir bitki ya da hayvana tapmışlardır. Klanlarda yazılı hukuk yoktur. Toplum yaşamı totem dininin tabularıyla düzenlenmiştir.
Klanlar: Totem adını alan kutsal saydıkları bir bitki ya da hayvana tapmışlardır. Klanlarda yazılı hukuk yoktur. Toplum yaşamı totem dininin tabularıyla düzenlenmiştir.
Klanlarda endogami yasağı vardır.
Klanlarda yöneten yönetilenler ayrımı olmadığından yaygın egemenlik geçerlidir.
Klanlarda ekonomik etkinlik avcılık ve toplayıcılıktır. Bundan dolayı asalak ekonomiye sahiptir. Özel mülkiyet yoktur.
Boylar (Fratriler): Zamanla klanların birleşmesiyle yine göçebe olan boylar oluşmuştur.
Toprağa yerleşmiş ilk toplum tipi aşirettir.
Tarım ve hayvancılığın başladığı ilk toplum aşiretlerdir. Sahip olunan her şey aileye aittir.
Devlet kurumu ilk kez aşiretlerde ortaya çıkmış, yöneten ve yönetilenler ayrılmıştır. Bir şef seçilmiş ve yönetme görevi ona verilmiştir. İlk kez kölelik aşiretlerde görülmeye başlanmıştır.
Aşiretlerin birleşmesiyle kentler ortaya çıkmıştır. Kentlerde çok tanrıcılık ortaya çıkmıştır. Yazılı ilk hukuk kuralları kentlerde uygulanmıştır.
Aşiretlerin birleşmesiyle kentler ortaya çıkmıştır. Kentlerde çok tanrıcılık ortaya çıkmıştır. Yazılı ilk hukuk kuralları kentlerde uygulanmıştır.
Kentler ticaretin başladığı toplumlardır. Üretim ailelerin gereksinimlerinden fazla yapılmış ve üretilen mallar gereksinimi olan diğer kişilere satılmıştır.
İlk kez el sanatları, dokumacılık, çömlekçilik gibi meslekler ortaya çıkmış, para ilk kez kentlerde kullanılmıştır.
Bazı kentler ekonomik ve sosyal bakımdan gelişmiş ve diğer kentleri egemenlikleri altına almasıyla daha büyük toplumlar olan imparatorluklar oluşmuştur.
Bazı kentler ekonomik ve sosyal bakımdan gelişmiş ve diğer kentleri egemenlikleri altına almasıyla daha büyük toplumlar olan imparatorluklar oluşmuştur.
Tek tanrıcılık vardır. Dine dayalı hukuk sistemi vardır. Soy (germen) ailesi ve tek eşlilik vardır. İlk endüstri imparatorluklarda başlamıştır. Mesleki işbölümü vardır. Yönetim şekli monarşidir.
Endüstrileşmeyle ortaya çıkan çağımızın toplum tipidir. Uluslar, ortak bir toprak parçası üzerinde yaşayan ortak duygu, düşünce ve kültürü paylaşan insanlardan oluşan toplumlardır.
Endüstrileşmeyle ortaya çıkan çağımızın toplum tipidir. Uluslar, ortak bir toprak parçası üzerinde yaşayan ortak duygu, düşünce ve kültürü paylaşan insanlardan oluşan toplumlardır.
Ulusların oluşumunda laiklik, demokrasi, özel mülkiyet, eşitlik kadın erkek eşitliği, özgürlük düşünceleri önemli rol oynar.
1- İlkel Toplumlar
2- Az Gelişmiş Toplumlar
3- Gelişmiş Toplumlar
1- Tarım Toplumları
2- Sanayi Toplumları
Bunlardan hangisi toplumsal olayı, hangisi tarihi – ekonomik – siyasi – hukuki – coğrafi olayları simgeler?
Tarih geçmişte olmuş bitmiş olay ve olguların meydana geldikleri ve devam ettikleri yere, zamana göre belgelere dayanarak, gerçeğe uygun açıklamasını yapan bir bilimdir.
Tarih geçmişte olmuş bitmiş olay ve olguların meydana geldikleri ve devam ettikleri yere, zamana göre belgelere dayanarak, gerçeğe uygun açıklamasını yapan bir bilimdir.
Tarih, zaman ve mekan içinde meydana gelen somut olayları yeniden meydana çıkarıp, onların yorumları ile uğraşır. Sosyoloji ise zaman ve yer içinde meydana gelen olgu ve olaylardan kader tayin edici olanları ile ilgilenir. Örneğin, Fransız İhtilali, Kurtuluş Savaşı, İstanbul’un Fethi gibi .
Doğuştan getirdiği mizacı ve buna sosyal çevrenin de etkisiyle sonradan kazanılan karakter, şahsiyet gibi tek insanın halleri psikolojinin konusudur. Şahsiyet (Kişilik) toplum içerisinde gerçekleşir. “İnsan toplumun içinde, toplum da insanın içindedir.” Bu noktada Sosyoloji ile Psikoloji sımsıkı düğümlenir. Psikoloji, Sosyolojinin, Sosyoloji Psikolojinin verilerinden yararlanır.
Doğuştan getirdiği mizacı ve buna sosyal çevrenin de etkisiyle sonradan kazanılan karakter, şahsiyet gibi tek insanın halleri psikolojinin konusudur. Şahsiyet (Kişilik) toplum içerisinde gerçekleşir. “İnsan toplumun içinde, toplum da insanın içindedir.” Bu noktada Sosyoloji ile Psikoloji sımsıkı düğümlenir. Psikoloji, Sosyolojinin, Sosyoloji Psikolojinin verilerinden yararlanır.
Sosyoloji ile Psikoloji arasındaki etkilenmeden doğan yeni bilime Sosyal Psikoloji adı verilir. Sosyal psikoloji toplumun insan davranışlarına etkisini esas konu olarak inceler. Kişiler arası etkileşimi, sosyal grup dinamikleri ve sosyal vaziyet alışlar , liderlik çatışmaları gibi çeşitli konularda araştırmalar yapmaktadır.
Sosyoloji ile Psikoloji arasındaki etkilenmeden doğan yeni bilime Sosyal Psikoloji adı verilir. Sosyal psikoloji toplumun insan davranışlarına etkisini esas konu olarak inceler. Kişiler arası etkileşimi, sosyal grup dinamikleri ve sosyal vaziyet alışlar , liderlik çatışmaları gibi çeşitli konularda araştırmalar yapmaktadır.
Sosyoloji ise sosyal ilişkilerden doğan etkileşimleri, ilişki çeşitlerini, içeriklerine göre insanları etkileme güçlerinin sosyal değerleri ve sosyal grupların amaçlarına göre ortaya çıkışlarını inceler.
Antropoloji insan türünün doğuşunu, oluşumunun özelliklerini ve kültürü konu olarak alan bir bilimdir. İlkin insanın fizik özelliklerinden çalışmalarına başlamış ve Fiziksel Antropoloji dalı doğmuş ve gelişmiştir.
Antropolojinin kültürle ilgilenen dalına Sosyal (Kültürel) Antropoloji denir. Kültürel Antropoloji kültürü bir bütün olarak inceler.
Antropoloji bütün kültür hayatını konu alan bir bakış açısına sahiptir. Sosyoloji ise kültüre bir sistem olarak toplum içinde, toplumun içeriklerinden biri olarak, kültürün toplum sistemleri ile etkileşimi açısından bakar. Toplum içindeki kültür sosyolojiyi ilgilendirir.
Antropoloji bütün kültür hayatını konu alan bir bakış açısına sahiptir. Sosyoloji ise kültüre bir sistem olarak toplum içinde, toplumun içeriklerinden biri olarak, kültürün toplum sistemleri ile etkileşimi açısından bakar. Toplum içindeki kültür sosyolojiyi ilgilendirir.
Hukuk normatif bir bilimdir. Norm, yani kural koyan bir bilim olarak hukuk, insanlar arası ilişkileri düzenleyen kuralları koymanın usullerini ve uygulamasını gösterir. Sosyoloji ise pozitif bir sosyal bilimdir.
Hukuk, sosyoloji ile sıkı bir ilişki içindedir. Mesela şahıs hukuku, aile hukuku, miras hukuku, borçlar hukuku, idare hukuku, anayasa hukuku vb. konular toplum olayları ile ilgili olduğundan sosyolojiyi de ilgilendirir.
Toplum değiştikçe, yeni şartlara göre hukuk kuralları da değişir. Bu değişiklik ister istemez toplumu da etkiler ve değiştirir.
Ekonomi, ihtiyaçlar ve bunların giderilmesini sağlayan temel ekonomik faaliyetler, mallar ve hizmetler gibi konuları inceler. Ekonomi, ekonomik olguların varoluş sebeplerini araştırır, aralarındaki sebep sonuç ilişkilerini açıklar.
Ekonomik olaylar aynı zamanda insanlar arasında sosyal ilişki türlerinden birini oluşturur..
Coğrafya yeryüzündeki kıta ve ülkelerin yüzey şekillerini, iklimini, tabii kaynaklarını, bu alanlarda yaşayan insanlarını, hayvanlarını ve bitki örtüsünü inceleyen bir bilimdir. Bütün bu konular sosyolojiyi de ilgilendirir.
Coğrafyanın elde ettiği bilgilerden insanlar sosyal hayatlarında yararlanmışlardır. Beşeri – Ekonomik coğrafya ile sosyolojini bazı konuları ortaktır.
Siyaset bilimi, devletin örgütlenişi, çeşitli yönetim şekillerinin karşılaştırılması, anayasa hukuku, yasama gücü, yürütme organı, uluslararası ilişkiler ve siyasi kurumlar tarihi gibi konularla ilgilenen sosyal bilimdir.
Siyaset bilimi bu konuları incelerken toplumun sosyal yapısını, inanç ve davranışlarını iyi bilmesi gerekir. Bu yönüyle siyaset bilimi sosyolojinin verilerinden yararlanır. Ayrıca, izlemesi gereken yöntem ve araştırma tekniklerini sosyolojinin verilerine dayanarak belirler ve araştırmalarda bulunur.
Yöntem takip edilen yol demektir. Bilimsel gerçeğe ulaşmak üzere izlenen sistemli ve güvenilir yola bilimsel yöntem denir.
Yöntem takip edilen yol demektir. Bilimsel gerçeğe ulaşmak üzere izlenen sistemli ve güvenilir yola bilimsel yöntem denir.
Bilimin birbirini izleyen üç amacı vardır. Bunlar, konusuna giren olguları tanımlamak, olgular arasında nedensellik ilişkileri kurmak, bu ilişkileri genelleyip yasalara ulaşmaktır.
a) Nesnellik (objektiflik): Her hangi bir araştırmada araştırmacı ele aldığı incelediği konuda olanı görmeye çalışmalıdır. O konuda olması gerekene ait değer yargılarını, beğenilerini işin içine katmaması gerekir Diğer bir ifadeyle araştırmacı, araştırmada beğensin veya beğenmesin gördüğünü ortaya koymalıdır. Olgu neyse onu saptamalıdır.
b) Doğruluk- Kesinlik: Araştırmada doğruluk, verilerin, genellemelerin, önerilerin test edilmiş olgulara, ispatlara dayalı olması, gerçekleri yansıtmasıdır.
c) Nedensellik
c) Nedensellik
d) Tekrar: Aynı konuda, aynı örnekler üzerinde, aynı metot ve tekniklerle, belirli bir zaman içinde benzer bulgular elde edilmelidir.
e) Basitlik ve Açıklık: Basitlik ve açıklığın temelinde, kavramların açıklanmış olması, kavramların diğer kavramlardan farklı yönlerinin ortaya konulması vardır.
e) Basitlik ve Açıklık: Basitlik ve açıklığın temelinde, kavramların açıklanmış olması, kavramların diğer kavramlardan farklı yönlerinin ortaya konulması vardır.
f) Sınırlılık: İncelenen konunun başka olaylardan onu ayırt eden özelliklerinin ortaya konmasıdır.
g) Bütünlük
h) Değişebilirlik
a) Tümevarım(endüksiyon): Tek tek olaylardan hareketle genel ilkelere ulaşma metoduna tümevarım denir. Örneklem alma, araştırmanın konusunu oluşturan bütünün tüm özelliklerini temsil edebilen bir bölümünün seçilmesidir.
b) Tümdengelim (dedüksiyon): Genel ilke ve kurallardan özel tekil durumlara ilişkin sonuçlar çıkarma metoduna tümdengelim denir. Bütün işin doğru olan kural veya ilke, o grubun sınırları içinde kalan bir parça için de doğrudur.
c) Birleştirici Metot: Birleştirici metot, bilgilerin sınıflandırılmasına ve sistemleştirilmesine hizmet eder. Sınıflandırma ve sistemleştirmenin amacı bilgiler arasındaki bağlantıyı kurmaktır.
Araştırma teknikleri, bilimsel araştırmanın yürütülmesinde araştırma planına uygun olarak bilgi-veri elde etmeye, bunlardan sonuçlar çıkarmaya yarayan uygulamalar ve araçlardır.
a) Gözlem: Toplumsal hayat içinde meydana gelen sosyal olayları bir plan dahilinde izleyip kaydederek gerçekleşir. Katılımlı ve katılımsız gözlem olarak iki türü vardır:
Katılımlı gözlemde araştırmacı sosyal ortama,gruba katılır ve o ortamın bir üyesi olarak gözlemlerini yürütür.
Katılımsız (doğal) gözlemde ise araştırmacı, dışarıdan, hiçbir etkide, müdahalede bulunmaksızın olup biteni olduğu gibi izler.
b) Görüşme: Araştırmacının, inceleme konusunun amacına uygun olarak ilgili kişilerle karşılıklı görüşmesidir. Sosyolojide, toplumsal olaylar üzerinde karşılıklı soru-cevap şeklinde konuşmadır.
b) Görüşme: Araştırmacının, inceleme konusunun amacına uygun olarak ilgili kişilerle karşılıklı görüşmesidir. Sosyolojide, toplumsal olaylar üzerinde karşılıklı soru-cevap şeklinde konuşmadır.
c) Anket: Belli bir konu hakkında belli kişilerin, grup veya topluluğun duygu ve düşüncelerini belirlemek için hazırlanmış soru formlarına anket denir. Dolaylı bir gözlemleme aracı olarak kabul edilir. Örneklem alınarak uygulanabilir. Verilen cevaplar değerlendirilip yorumlanır ve gerekli sonuçlar çıkarılır.
Örneklem, araştırmanın konusunu oluşturan bütünün tüm özelliklerini temsil edebilecek sayıda ve özelliklerde bir bölümünün seçilmesi ve araştırmanın kitleyi temsil eden bu birimi üzerinde yürütülmesidir.
Örneklem, araştırmanın konusunu oluşturan bütünün tüm özelliklerini temsil edebilecek sayıda ve özelliklerde bir bölümünün seçilmesi ve araştırmanın kitleyi temsil eden bu birimi üzerinde yürütülmesidir.
Anket sorularının objektif olması gerekir. Gerek sorularda, gerekse uygulamada yönlendirici olmaktan uzak durulmalıdır.
d) Monografi: Sınırları belirlenmiş bir toplumsal birimin derinlemesine araştırılmasına monografi denir. Köye yol yapıldıktan sonra, köy hayatının her yönüyle derinlemesine incelenmesi monografiye girer. İlk monografi çalışmalarını Fransız Le Play başlatmış, "işçi aileleri" üzerinde ilk kez monografi çalışmaları yapmıştır.
d) Monografi: Sınırları belirlenmiş bir toplumsal birimin derinlemesine araştırılmasına monografi denir. Köye yol yapıldıktan sonra, köy hayatının her yönüyle derinlemesine incelenmesi monografiye girer. İlk monografi çalışmalarını Fransız Le Play başlatmış, "işçi aileleri" üzerinde ilk kez monografi çalışmaları yapmıştır.
e) Olay incelemesi (Tarihi İnceleme ): Toplumsal yaşantıda belirleyici bir etkide bulunan bir toplumsal olayın incelenmesi esasına dayanır. Örneğin, geçmiş dönemde yapılan bir ihtilâlin toplumsal yaşantıyı ne yönde etkilediğinin belirlenmesi gibi .
f-Sosyometri: Küçük gruplarda grup üyeleri arasında sosyal ilişkilerdeki yakınlaşma ve uzaklaşma derecelerini (sevgi, arkadaşlık, dostluk, düşmanlık vb.) belirlemeyi amaçlayan tekniktir. ( Moreno)
f-Sosyometri: Küçük gruplarda grup üyeleri arasında sosyal ilişkilerdeki yakınlaşma ve uzaklaşma derecelerini (sevgi, arkadaşlık, dostluk, düşmanlık vb.) belirlemeyi amaçlayan tekniktir. ( Moreno)
g-İstatistik: Sayılarla ifade edilebilen verilerin elde edilmesinde, sınıflandırılmasında ve yorumlandırılmasında kullanılan araştırma tekniğine istatistik denir.
(- Korelasyon, regresyon )
Astronomi, Halley Kuyruklu Yıldızı’nın tekrar ne zaman Dünya’nın yakınından geçeceğini ve hangi bölge veya bölgelerinden görülebileceğini kesine yakın bir doğrulukla söyleyebilmektedir. Benzer bir şekilde, fizik de suya batırılacak bir cismin, özgül ağırlığına göre suyun üzerinde mi yüzeceğini, yoksa suya mı batacağını, kesin bir şekilde bize söyleyebilir. Oysa hiç kimse, ne İkinci Dünya Savaşı’nın çıkacağını ne de Berlin Duvarı’nın yıkılacağını, bu toplumsal olayların ortaya çıkmasından kısa bir süre öncesine kadar bile söylemek imkânına sahip olmamıştır.
Astronomi, Halley Kuyruklu Yıldızı’nın tekrar ne zaman Dünya’nın yakınından geçeceğini ve hangi bölge veya bölgelerinden görülebileceğini kesine yakın bir doğrulukla söyleyebilmektedir. Benzer bir şekilde, fizik de suya batırılacak bir cismin, özgül ağırlığına göre suyun üzerinde mi yüzeceğini, yoksa suya mı batacağını, kesin bir şekilde bize söyleyebilir. Oysa hiç kimse, ne İkinci Dünya Savaşı’nın çıkacağını ne de Berlin Duvarı’nın yıkılacağını, bu toplumsal olayların ortaya çıkmasından kısa bir süre öncesine kadar bile söylemek imkânına sahip olmamıştır.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisi vurgulanmaktadır?
Bu parçada aşağıdakilerden hangisi vurgulanmaktadır?
Sınır Tanımaz Doktorlar Örgütü’nün açıklamalarına göre, ilaç araştırmaları, genelde, büyük ilaç firmaları tarafından finanse edilmektedir. Finansal kaynakların çoğu, az sayıda kişinin kullanacağı ilaçlarla ilgili araş-tırmalar yerine, satışı fazla olan ilaçlarla ilgili araştırmalara ayrılmaktadır. Her ne kadar bu ilaçlar da insanlar için yararlı olsa da etik açıdan rahatsız edici bir durum söz konusudur.
Sınır Tanımaz Doktorlar Örgütü’nün açıklamalarına göre, ilaç araştırmaları, genelde, büyük ilaç firmaları tarafından finanse edilmektedir. Finansal kaynakların çoğu, az sayıda kişinin kullanacağı ilaçlarla ilgili araş-tırmalar yerine, satışı fazla olan ilaçlarla ilgili araştırmalara ayrılmaktadır. Her ne kadar bu ilaçlar da insanlar için yararlı olsa da etik açıdan rahatsız edici bir durum söz konusudur.
Parçada sözü edilen rahatsız edici durum aşağıdakilerden hangisidir?
Parçada sözü edilen rahatsız edici durum aşağıdakilerden hangisidir?
A) Bilimsel araştırmadan ticari yarar beklenmesi
B) Bilimsel çalışmalara finansal kaynak ayrılması
C) Bilimsel çalışmaların uzman olmayan kişilerce yürütülmesi
D) Bilimsel araştırma sonuçlarının gündelik yaşama uygulanmaması
E) Bilimsel araştırmaların gizlilik içinde yürütülmesi
( A ) [ ÖSS - 2007]
Bir ülkede traktör satışlarında artış olmuş. Bu durum ilk bakışta refah düzeyinde yükselme olarak algılanmış. Oysa öyle olmadığı, yapılan bir araştırmayla anlaşılmış. Köylü eski traktörünü ucuz fiyata peşin parayla satıyor, aldığı paranın bir kısmıyla borçlarını ödüyor, kalan parasını ilk ödeme olarak verip uzun vadeli traktör alıyor.
Bir ülkede traktör satışlarında artış olmuş. Bu durum ilk bakışta refah düzeyinde yükselme olarak algılanmış. Oysa öyle olmadığı, yapılan bir araştırmayla anlaşılmış. Köylü eski traktörünü ucuz fiyata peşin parayla satıyor, aldığı paranın bir kısmıyla borçlarını ödüyor, kalan parasını ilk ödeme olarak verip uzun vadeli traktör alıyor.
Bu parçada sözü edilen durum, sosyolojik incelemelerde düşülebilecek hatalardan hangisine örnektir?
Bu parçada sözü edilen durum, sosyolojik incelemelerde düşülebilecek hatalardan hangisine örnektir?
A) Eksik veriyle sonuç çıkarmak
B) Araştırma konusunu belirlerken duygusal davranmak
C) Hipotez kurmadan araştırma yapmak
D) Öznel yargılardan arınmamış olmak
E) Araştırma konusuna uygun olmayan bir yöntem kullanmak
( A ) [ 2007 / ÖSS ]
Bir sosyolog, sosyolojinin bulgularını kullanan bir toplumda bireylerin toplumsal olayları açıklarken akıl dışı düşüncelere ve duygulara kapılmayacağını öne sürmektedir.
Bir sosyolog, sosyolojinin bulgularını kullanan bir toplumda bireylerin toplumsal olayları açıklarken akıl dışı düşüncelere ve duygulara kapılmayacağını öne sürmektedir.
Sosyolojinin aşağıdaki özelliklerinden hangisi, sosyologun bu görüşünü destekler?
A) Ele alınabilecek olaylar arasında seçme yapması
A) Ele alınabilecek olaylar arasında seçme yapması
B) Olayların genel özellikleriyle ilgilenmesi
C) Olgu ve olaylara nesnel bakmayı sağlaması
D) Olayları gerçekleştiği koşullar içinde ele alması
E) Olayları geçmişteki bağlarıyla incelemesi
( C ) [ 2006 / ÖSS ]
Kentteki insan davranışları üzerinde araştırma yapan bir sosyologun, tüm bireylere ulaşıp onlarla konuşması mümkün değildir. Bu nedenle, araştırma kapsamına giren bireylerin tümü üzerinde değil, bunlardan belli bir yöntemle seçilen bir kısmı üzerinde inceleme yapılır.
Kentteki insan davranışları üzerinde araştırma yapan bir sosyologun, tüm bireylere ulaşıp onlarla konuşması mümkün değildir. Bu nedenle, araştırma kapsamına giren bireylerin tümü üzerinde değil, bunlardan belli bir yöntemle seçilen bir kısmı üzerinde inceleme yapılır.
Bu parçada, araştırma ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisinin gerekliliği üzerinde durulmaktadır?
A) Genellemelere varma
A) Genellemelere varma
B) Verileri analiz etme
C) Varsayım (hipotez) oluşturma
D) Örneklem alma
E) Problemi tanımlama
( D ) [ 1994/ÖYS ]
Bir araştırmacı,piyasaya yeni sürülen bir mal hakkındaki tüketici düşüncelerini öğrenmek amacıyla bir soru formu hazırlamış ve soru formunu malı kullanan tüketicilere göndererek okuyup cevaplamalarını istemiştir.
Bir araştırmacı,piyasaya yeni sürülen bir mal hakkındaki tüketici düşüncelerini öğrenmek amacıyla bir soru formu hazırlamış ve soru formunu malı kullanan tüketicilere göndererek okuyup cevaplamalarını istemiştir.
Bu araştırmada hangi veri toplama tekniği kullanılmıştır?
