Statik massivlar

Ikki o’lchamli massiv.

Nomlar fazosi.

Nomlar fazosi dastur ichida identifikatorlar to’qnashuvining (konfliktini) oldini olish uchun mo’ljallangan.

Masalan. Dasturda sum() funksiyasi e’lon qilingan. Boshqa ishlab chiqaruvchining kutubxonasidan foydalanish zarurati paydo bo’ldi. Bu bibliotekada ham sum() nomi bilan funksiya e’lon qilingan. Kutubxona ulanganda nomlar to’qnashuvi yuzaga keladi.

Nomlar fazosi va identifikatorlar o’rtasiga :: belgisi qo’yiladi.

Masalan.: std::cout<<“matematika”;

Dinamik massivlar

Ushbu bo‘limda quyidagilarga e`tibor berish kerak bo‘ladi: ya`ni ikki o‘lchovli massiv satrlari soni (m), ustunlari soni n, hamda elementlari soni larni e’tiborga olish lozim. Agar masalalarda satrlar va ustunlar soni aniq ko‘rsatilmagan bo‘lsa, ularni 2 dan 10 gacha bo‘lgan oraliqda o‘zgartirish tavsiya etiladi. Matritsaning boshlang‘ich qiymati 1- va 2-indekslari 1 bo‘lgan elementida joylashadi. Matritsaga kiritish va chiqarish satrlar bo‘yicha amalga oshiriladi. m o‘lchamli kvadrat matritsa 2 o‘lchovli massiv hisoblanadi. Matritsalarni tashkil eish va ularning elementlarini chiqarish. Matritsalarni tashkil etish masalalaridagi natijaviy matritsa o‘lchami 10X10 dan oshmaydi.


Dinamik massivlar bilan ishlash.
Statik massivlarning kamchiliklari shundaki, ularning o`lchamlari oldindan ma`lum bo`lishi kerak, bundan tashqari bu o`lchamlar berilganlarga ajratilgan xotira segmentining o`lchami bilan chegaralangan . Ikkinchi tomondan, yetarlicha kata o`lchamdagi massiv e`lon qilinib, konkret masala yechilishida ajratilgan xotira to`liq ishlatilmasligi mumkin. Bu kamchiliklar dinamik massivlardan foydalanish orqali bartaraf etiladi, chunki ular programma ishlashi jarayonida kerak bo`lgan o`lchamdagi massivlarni yaratish va zarurat qolmaganda yo`qotish imkoniyatini beradi.
Dinamik massivlarga xotira ajratish uchun malloc(), calloc() funksiyalaridan yoki neu operatoridan foydalanish mumkin. Dinamik obyektga ajratilgan xotirani bo`shatish uchun delete operatori ishlatiladi
Yuqorida qayd qilingan funksiyalar <> kutubxonasida joylashgan.
Malloc() funksiyasining sintaksisi
Void * malloc(size_t size);
Ko`rinishida bo`lib , u hotiraning uyum qismidan size bayt o`lchamdagi uzluksiz sohani ajratadi. Agar xotira ajratish
muvaffaqiyatli bo`lsa, malloc() funksiyasi ajratilgan sohaning boshlanish adresini qaytaradi. Talab qilingan xotirani ajratish muvaffaqiyatli bo`lsa , funksiya NULL qiymatni qaytaradi.
Sintaksisdan ko`rinib turibdiki, funksiya void turidagi qiymat qaytaradi.
Amalda esa konkret turdagi obyekt uchun xotira ajratish zarur bo`ladi. Buning uchun void konkret turga keltirish texnologiyasidan foydalaniladi. Masalan , butun turdagi uzunligi 3 ga teng massivga joy ajratishni quyidagicha amalga oshirish mumkin:
Int * pint=(int*)malloc(3*sizeof(int));
Calloc() funksiyasi malloc funksiyasidan farqli ravishda massiv uchun joy ajratishdan tashqari massiv elementlarini 0 qiymati bilan initsializatsiya qiladi.
Bu funksiya sintaksisi .
Void * calloc(size_t num, size_ t size);
Ko`rinishida bo`lib , num parametri ajratilgan sohada nechta element borligini, size xar bir element o`lchamini bildiradi.
Free() xotirani bo`shatish funksiyasi o`chiriladigan xotira bo`lagiga ko`rsatkich bo`lgan yagona parametrga ega bo`ladi:
Void free(void* block);
Free() funksiyasi parametrining void turida bo`lishi ixtiyoriy turdagi xotira bo`lagini ochirish imkonini beradi .
Quyidagi programmada 10 ta butun sondan iborat dinamik massiv yaratish, unga qiymat berish va o`chirish amallari bajarilgan.
#include #include int main()
{
int * pvector;
if ((pvector=(int*)malloc(10*sizeof(int)))==NULL) {
Cout<<”xotira yetarli emas!!!”;
Return 1;
}
// ajratilgan xotira soxasini to`ldirish
For (int i=0; i<10; i++) *(pvektor+i)=I;
// vector elementlarini hop etish
For (int i=0; i<10; i++) cout<<*(pvector+i)<// ajratilgan xotira bo`lagini qaytarish (o`chirish)
Free(pvector);
Return 0;
}
new operatori yordamida ,massivga hotira ajratishda obyrkt turidan keyin kvadrat qavs ichida obyektlar soni ko`rsatiladi.
Masalan , butun turdagi 10 ta sondan iborat massivga joy ajratish uchun pVector=new int[10];
ifodasi yozilishi kerak. Bunga qarama – qarshi ravishda , bu usulda ajratilgan xotirani bo`shatish uchun delete [] pVector;
ko`rsatmasini berish kerak bo`ladi;
Ikki o`lchamli dinamik massivni hosil qilish uchun int **a; ko`rinishidagi <> ishlatiladi.
Boshqa massiv satrlari soniga qarab ko`rsatkichlar massiviga dinamik xotiradan joy ajratish kerak:
A=new int *[m] // bu yerda m massiv satrlar soni
Keyin , xar bir satr uchun takrorlash operatori yordamida xotira ajratish va ularning boshlang`ich adreslarini a massiv elementlariga joylashtirish zarur bo`ladi:
For (int i=0; iShuni qayd etish kerakki , dinamik massivning har bir satri xotiraning turli joylarida joylashishi mumkin.
Ikki o`lchamli massivni o`chirishda oldin massivning har bir elementi (satri), so`ngra massivning o`zi yo`qotiladi.
For (i=0; i