ATIKSULARIN UZAKLAŞTIRILMASI DERSİ I. VİZE SORULARI
Adı soyadı: (31.03.2008)
No:
Atık su uzaklaştırma sistemine alınan evsel atık suların ve yağış sularının genel özelliklerini açıklayınız. (20 puan)
Çevre sağlığı tesislerinde birleşik veya ayrık sistem kanalizasyon sistemi seçilebilir. Genel olarak ayrık sistemin tercih edildiği durumları açıklayınız. (20 puan)
Aşağıda verilen iki kanal şebeke şekli hangi tip yerleşim alanlarında uygulanır? Her iki kanal tipinin özelliklerini karşılaştırınız. (25 puan)
Şekil-1 Şekil-2
Aşağıda boy kesiti verilen caddede A ve B noktaları arasından geçen atık su kanalının eğim ve boy kesitini belirleyiniz. (Hmaks = 5 m, Hmin = 2 m, D = 30 cm) (35 puan)
Sınav süresi: 80 dakika Başarılar
Arş. Gör. Dr. A.Dilek Atasoy
CEVAP ANAHTARI
Evsel atık sular, şehir içme suyu şebekesi ile evlere verilen temiz suların çeşitli şekillerde kullanıldıktan sonra aldıkları şekildir. Bol miktarda organik madde, sabun, deterjan ve diğer mutfak artıkları içerir. Bu suların içindeki maddeler zamanla ayrışacak niteliktedir. Ayrışma sonucunda H2S, NH3, CO2 ve CH4 gazları ortaya çıkar. Bu sular hastalık yapan bakterilere de sahip olduğundan, bekletilmeden ve tekniğine uygun şekilde arıtıldıktan sonra uzaklaştırılmalıdır. Yağış suları ise, binaların çatılarından, caddelerden, bahçe ve parklardan gelen yağmur sularıdır. Bu sular toz, toprak, kum ve çakıl gibi inorganik maddelerle, yaprak, süprüntü ve çöp artıkları gibi organik maddeleri ihtiva ederler. Sokakları temiz olmayan yerleşim merkezlerinde ilk düşen yağmurlardan sonra oluşan yağış suları alıcı sular için tehlikeli olabilir.
Kullanılmış su kanallarının bir noktada toplanma mecburiyetinin olması ve yağmur suyu kanallarının çeşitli noktalardan deşarj imkanlarının bulunması halinde, kullanılmış suların terfi edilmesi gerektiğinde, düz arazilerde kanalların derinde olması ve kazı maliyetinin artması halinde, kullanılmış su kanallarının yağmur suyu kanallarından daha küçük döşenmesi gerektiğinde, drenaj alanlarının, yağış sularını yüzeyden akıtabilecek derecede kısa ve dik olması halinde, zeminin kazıyı zorlaştıracak derecede sert ve kayalık olması halinde, mevcut kanalların sadece kullanılmış suları alabilecek kapasitede, fakat yağmur sularını alamayacak kadar küçük olması halinde, mali imkanların ancak kullanılmış su kanallarını inşa etmeye kafi fakat büyük çaplı birleşik sitem kanallarının inşası için yetersiz olması halinde, birleşik sistem kanal sularının binaların bodrum katlarını basma ihtimalinin fazla olması halinde
1. Şekil (dikey kanal şebekesi) sahil yerleşimlerinde uygulanabilen en ucuz kanal ağı şeklidir. Sular sahile dik toplama kanalları ile en kısa yoldan alıcı ortama verilir. Cadde kanalları sahile paraleldir. Ancak alıcı suyun çok akıntılı ve debisinin büyük olması gerekir. Yerleşim merkezinin nüfusu fazla olmamalıdır. Aksi halde bu sistem uygulanamaz. Sayılan şartların yerine getirilmemesi halinde, sular sahile paralel ana toplayıcı kanal ile toplanıp, yeterli derecede tasfiye edildikten sonra alıcı ortama verilebilir. Bu durumda ana kanalı sahile paralel kanal şebekesi ortaya çıkar. 2. Şekil, (yelpaze) düz yerleşim merkezlerinde uygulanabilir. Değişik yerlerden gelen aynı büyüklükteki toplayıcı kanallar bir noktada birleşir. Bu noktada toplanan sular (gerektiğinde tulumba ile) tasfiye tesisine veya alıcı ortama iletilir
