Sunay Demircan Proje Nedir?
Yüklə 353,68 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Planlamaya Giriş Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı
- 1. Sütun – Müdahale Mantığı
- Proje Amacı/Uygulama amacı/Proje Hedefi/Özel Hedef
- Proje Sonuçları/Çıktılar
|
Yukardaki tablo üzerinden bir paydaşlar analizi yapmak mümkündür. Her bir sütun için, sağ tarafa yazılacak olan farklı paydaşlar sorgulanabilir. Çoğu kez paydaş projede işbirliği yaptığımız taraflar olarak kabul edilirler. Oysa paydaş tanımı (ilgi grubu) projenin değiştirmek istediği sorunla doğrudan veya dolaylı ilgili olan tüm kişi ve kurumları kapsar. Sorunu çözmek isteyenler olduğu kadar, sorunu yaratan, sorundan beslenenler de paydaştır. Sorundan ilerde etkilenecek olanlar da, ilerde sizi destekleyecek veya engelleyecek olanlar da paydaştırlar. Projeler sorun çözme araçları olmakla birlikte, iyi tasarlanmamış, paydaş analizine yeterince özen gösterilmemiş projeler sahaya sorun çözmek için girip, yeni sorunlar oluşturup çıkma şansına da sahiptirler. Bu nedenle projelere başlarken en önemli aşamalardan biri paydaşların analizinin yapıldığı aşamadır. Bu aşamada şu soruların yanıtları verilmelidir.
Dikkat! Sıklıkla yapılan vahim bir hata hedef grubun ve önemli paydaşların projenizden proje hazırlandıktan, hatta başladıktan sonra haberdar olmalarıdır. Bu projenin hedef grup tarafından benimsenmesini güçleştirir. Katılımcılığın önündeki en büyük engel paydaşların projeye sonradan dâhil edilmeye çalışılması fikridir. Hedef Analizi Hedefler hiyerarşisi, faaliyetlerin ve çıktıların proje amacına ve hedeflerine nasıl ulaşılacağını gösteren ağaç tipi bir yapıdır. Hedefler Ağacı, sorun ağacı tamamlandıktan ve ön paydaşlar analizi yapıldıktan sonra hazırlanmalıdır. En basit biçimiyle, hedefler ağacı sorun ağacının aynısıdır. Ancak olumsuz sorun tanımlamaları olumlu hedef tanımlamalarına dönüştürülür. Sorun ağacı, sorunlar arasındaki neden-sonuç ilişkisini gösterirken, hedefler ağacı, hedefler arasındaki araç-etki ilişkisini gösterir. Bu da bizi mantıksal çerçevedeki proje nin yazılı tanımının geliştirilmesine yönlendirir. Sorun ağacındaki olumsuz tanımlamalar olumlu hale getirildiğinde, aşağıdaki noktaların kontrol edilmesi gerekir: • Tanımlamalar açık ve belirli mi? • Her tanımlama arasındaki bağ mantıksal ve makul mü? (birinin başarılması hiyerarşide bir üstte yer alanın meydana gelmesine yardım ediyor mu?) • Başka olumlu eylem ve/veya tanımlama eklemeye gerek var mı? Daha fazla detay gerekebilir. • Hedeflere ulaşmada riskler bertaraf edilebilir mi ve sürdürülebilir sonuçlar sağlanabilir mi? • Bir düzeydeki olumlu eylemler bir üstteki sonucun ortaya çıkması için yeterli mi? • Bütün yapı yeterince baist ve açık mı? Olanaklı ya da gerekli ise basitleştirin. Yukarıda anılan temel noktalar kontrol edildiğinde öneri hedef ağacı yapısı, yorum ve geribildirim için katılımcıların görüşüne sunulur.
Strateji analizi, hangi hedeflerin proje içinde kullanılacağına ve hangi hedeflerin dışarıda kalacağına karar verme sürecidir. Bu süreçte aynı zamanda projenin genel hedefleri ve proje amacı da tanımlanır. Hedef ağacı genelde öngörülen projeyle erişilemeyecek bazı hedefleri de kapsayacağından, hangi hedeflerin gerçekleştirileceği konusunda bir tercihin yapılması gerekir. Güllühisar örneğimizde çocuk ölümleri oranının azaltılması hedefine bizi yaklaştıracak en uygun müdahale kümesinin bulunması bizim buadaki stratejimizi belirler. En üst seviyedeki sonuç olan çocuk ölümleri, mevcut durumda bizim için ulaşılması gereken bir genel hedeftir. En tepedeki bu “üst seviye” hedefin altındaki nedenler ise bizi en üstteki genel hedefe yaklaştıran alt hedeflerdir (proje hedefleri veya amaçları). Genel hedefe ulaşmak için kuşkusuz alt seviyedeki tüm hedeflere ulaşmak gerekir. Buradaki anahtar soru şudur: “tüm hedeflere ulaşmak mümkün müdür?” Mümkün olabilir veya olmayabilir de. Bu tümüyle bazı koşulların yerine gelmesine bağlıdır. Daha açık ifade etmek gerekirse, soruna müdahale edecek olan tarafların kapasitelerine bağlıdır. Güllühisardaki projeyi T. C. Hükümeti uygularsa elbette en üst seviyedeki hedef ulaşılabilir bir proje hedefi haline dönüşebilir. Ancak müdahaleyi yapacak olan bölgedeki bir sivil toplum örgütüyse o halde daha aşağılardan bir hedef seçilmesi kadar gerçekçi bir strateji olamaz. Bu nedenle strateji analizi için soruna müdahaleyi yapacak olan tarafların kendilerini tanıdıkları ve kapasitelerini ölçtükleri aşama diyebiliriz.
Planlamaya Giriş Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı Proje Döngü Yönetimi’nin (PDY) birinci aşamasını oluşturan analizler bölümünün ardından elde edilen verilerle birlikte planlamanın başladığı aşamaya Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı (MÇY) diyebiliriz, zira ilk bölümde elde edilen veriler bu aşamada bir tabloya yerleştirilerek uygulanması tasarlanan projenin omurgası oluşturulur. MÇY planlama sürecinde daha önce strateji analizinde seçilen stratejiyi nasıl ve hangi kapsamda gerçekleştireceğimizi ve proje için önemli olan dışsal faktörlerin değerlendirilmesi esasına dayanır. Diğer bir deyişle planlama aşamasında, analiz sürecinde yapılan değerlendirmenin tüm sonuçlarını projenin bütününe yansıtarak:
ortaya koyan ve MÇY’nin temel çıktısı olan bir Mantıksal Çerçeve Tablosu (Logical Framework) hazırlanır. 
Mantıksal Çerçeve Tablosuna projenin özetini sunan bir doküman gözüyle bakmak olasıdır. Dört sütun ve dört sıradan oluşan bu tabloda birinci sütuna projenin müdahale mantığı olarak bakılabilir. Bu sütunda projenin temelini teşkile eden strateji yani, diğer bir deyişle projenin kapsamı gösterilir. Değiştirilmek istenilen duruma dair bir yolu bu sütun üzerinde görmek mümkündür.
Bu sütun aslında bize hedeflerin seviyelerini verir. Bu dört aşamalı sütun aslında hedefler analizi sırasında elde edilen hedef ağacından bir blok olarak alınmıştır. Dolayısıyla ilk olarak sorun ağacında ortaya çıkan hiyerarşi, strateji analizinde netleşir ve dört seviyeli bir blok olarak Mantıksal Çerçeve Tablosu’na dönüşür. Genel Hedefler: Projenin yönünü belirleyen en üst seviyedeki uzun dönemli hedeftir. Projeler genel olarak ana hedefe ulaşamazlar, sadece gercekleşmesine katkıda bulunurlar. Bu durumda, ana hedef soyut, gercekleşmesini dilediğimiz, ideal bir hedef yada hayalimizdir. Ana hedefin, proje stratejisi içinde yer alması, projenin hangi yöne baktığı, nasıl bir soruna çözüm arayışı içinde olduğunu ve çözümün hangi parçasını üstlendiğinin ortaya konması bakımından gereklidir ve söz konusu proje dışında, çözüm için başka proje fikirlerine olan ihtiyacın görülmesi açısından da değerlidir. Proje Amacı/Uygulama amacı/Proje Hedefi/Özel Hedef: Proje hedefi, ana hedefe göre, çok daha iyi, net tanımlanmış, ulaşılabilir bir hedef olmalıdır. Burada bizden beklenen, burada yapılması gereken İngilizcedeki karşılığı ile SMART bir hedef oluşturmaktır. Yani: S (specific) özgül; M(measurable) ölçülebilir, A (achievable) ulaşılabilir, R(realistic) gerçekçi, T (time related) zaman belirten. Mantıksal çerçeve içinde proje hedefini SMART hale getiren, biraz sonra göreceğimiz, hedefin göstergeleri ve varsayımlarıdır (dışsal koşullar da denilebilir). Proje hedefi proje sonunda ulaşılacak yeri veya durumu çok net tanımlayabilecek bir cümle olmalıdır. Proje Sonuçları/Çıktılar : Sonuçlar, proje süresi içinde ulaşılabilecek kısa dönemli hedeflerdir. Bu kısa dönemli hedeflere ulaşmak için ölçülebilir, gerçekçi, özgül, zamana dayalı ürün ve hizmetlerin elde edilmesi gerekir. Planlanmış faaliyetlerin gercekleştirilmesi sonucunda elde edilecek ürün ve hizmetler de çıktılardır. Her projenin birden fazla sayıda sonucu vardır. Proje sonuclarının toplamı projeyi hedefine götürür.
edileceği, hedef ve strateji analizleri sonucunda belirlenir. Projelerde sonuçları çıktı terimleriyle yazmak gibi bir hataya sık sık düşülür. Çıktılar sonuçların elde edilmesine katkıda bulunurlar ama kendileri bir sonuç değildir. Örneğin, çevrenin durumu konusunda artan anlayış ve duyarlılık bir sonuç iken, çevrenin durumuna ilişkin rapor bir çıktıdır. Çıktılar, ihtiyacı karşılamak için bir faaliyetin üretmesi beklenen ürünler ve hizmetlerdir. (eğitim, raporlar, yayınlar, danışmanlık hizmetleri vb.) Çıktılar olabildiğince somut, kesin ve sayısal değerlerde tanımlanmalıdır.
üreten bütün işlerdir. Bir projenin zaman çizelgesi ve bütçesinin temelini faaliyetler oluşturur. Her faaliyet somut bir işlemdir ve bu işlemin sonucunda elde edilmesi hedeflenen etki tanımlanmıştır. Dolayısıyla faaliyetlerin planlandığı gibi gerçekleştirilmesi ve bu süreç içinde hedef grupların ve yararlanıcıların yer alması beklenir. Faaliyetlerin ve Kaynakların Planlanması: Faaliyetler, proje amacına ulaşabilmek için üretilmesi gereken sonuçları (çıktıları) yaratır. Faaliyet tanımlaması için adımlar 1. Faaliyetin adını ve amacını tanımla (Hangi sonuçla ilişkili) 2. Her bir faaliyetin ögelerini ayrıntılı olarak tanımla 3. Her faaliyetin süresini tanımla 4. Faaliyetler arasındaki bağlantıyı tanımla 5. Faaliyetin kimin tarafından yürütüleceğini tanımla Planlanmış Faaliyetlerin ne zaman ve kimin tarafından yürütüleceğine ilişkin tablo proje teklifininde ayrıntılı olarak yer almalıdır. 12 aylık bir projenin etkinlik, etkinliği gerçekleştirmeden sorumlu taraf ve etkinliğin başlatılma ve bitmesini gösteren zaman tablosu örneği
Yüklə 353,68 Kb. Dostları ilə paylaş:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
