| Neshin Bölümleri:
Alimlerden bir kısmı neshi üç bölüme ayırır.
1) Neshin Kur’an’daki şer’i manalarından birincisi Arapçadan alınan şeklidir. “Güneş gölgeyi neshetti”, yani onu sildi ve kaldırdı, yayılarak onun yerini aldı. Bu mana Kur’an’da ya lafzını ve hükmünü silmesi ve onun yerine geçmesi şeklinde -Buna örnek olarak “Beş emzirme ayetini” gösterebiliriz- ya da lafzını değil de sadece hükmünü kaldırması şeklinde kullanılır.
2) Arapçadan alındığı şekliyle “Rüzgar izleri neshetti”. -Bunu silip götürdüğünde yağmur için de kullanabiliriz.- Bu silme kaldırma bakımından güneşin gölgeyi neshetmesi gibidir. Fakat yerine geçmek bakımından aynısı değildir. Çünkü rüzgar genellikle sildiği şeyin yerine geçmez. Bu mana ya lafzını silip hükmünü bırakma şeklinde -Recm ayeti gibi- ya da her ikisinin de kaldırılması şeklinde Kur’an’da da kullanılır.
3) Arapçadan alındığı şekliyle “Kitabı neshettim”, yani lafız ve hece harfleriyle beraber aktardım. Mekki lakabıyla bilinen Ebu Muhammed, en-Nasih ve’l-Mensuh isimli kitabında “Bu şeklin Kur’an’da bulunması doğru olmaz.” demiş ve Kur’an’da bunun mümkün olduğunu söyleyen Cafer Ahmed İbn Nehhas’a karşı çıkmıştır. Buna neshedenin, nesholunanla aynı lafızda olmayıp başka bir lafızla gelmesini delil göstermiştir. Kitabu’l-İcaz kitabının yazarı da İbn Nehhas’ı destekleyerek şöyle der: “Ebu Cafer’in dediğinin Kur’an’da kullanıldığı doğrudur.” Allah (c.c.) şöyle buyuruyor:
“Biz sizin yaptıklarınızı neshetmekteyiz.” (Casiye 45/29) Yani yazmaktayız.
“O katımızda bulunan ana kitaptadır.” (Zuhruf 43/4) Vahiyle Rasulullah’a indirilen, kitapların anası olan Levh-i Mahfuz’da bulunanın aynısıdır.
Dostları ilə paylaş: |
