Tadqiqot metodologiyasi fanidan 1-Oraliq nazorat O’qituvchi : professor . U.Yakubov
O’quvchi : Toshtemirov M (BT-70)
Oraliq Nazorat savoli : Tadqiqot metodologiyasini yoki tadqiqot qanday oʻtkazilishini bilishning muhimligi nimalardan iborat? - bu inson faoliyatining mantiqiy tashkil etilishi bo‘lib, tadqiqotning maqsadi va predmetini, uni o‘tkazish bo‘yicha yondashuvlar va moljallarni, eng yaxshi natijani aniqlaydigan vositalar va usul (metod)larni tanlashni o‘z ichiga oladi.
Metodologiya o’zi nima?
Metodologiya
Metod (grekcha “methodos” — tadqiqot o’tkazish yoki o’rganish yo’li, nazariya, ta’limot) - tabiat hamda jamiyatda sodir bo’ladigan hodisalarni, jarayonlarni o’rganish va bilish usuli hisoblanadi.
TADQIQOTLAR QANDAY OʻTKAZILISHINI BILISHNING MUHIMLIGI VA TADQIQOT MEZONLARI
Tadqiqot metodologiyasini va tadqiqotning qanday oʻtkazilishini bilishning muhimligini quyidagilar qatorida ko’rishimiz mumkin: tadqiqot metodologiyasini bilish hayotdagi narsalarga obyektiv qarash uchun vositalarni beradi. Shu o’rinda Obyekt (lot. objectum — narsa, anjom) — falsafiy toifa, epistemologiya doirasida haqiqatda mavjud boʻlgan, kuzatuv (oʻrganish) jarayonining va subyektning (kuzatuvchining) eʼtibori qaratilgan predmet, voqea, hodisadir. Tadqiqot metodologiyasini bilish subyektning obyektga bo’lgan qarashlarini Samarali qilishga yordam beradi va yaxshilaydi tadqiqotlarni qanday o ʻtkazishni bilish tadqiqot natijalarini tog’ri baholash va ulardan foydalanish qobiliyatini yuzaga chiqaradi. Misol uchun tadqiqot metodologiyasini bilgan Shaxs o’tkazilgan tadqiqotni tog’ri baholay oladi. TADQIQOTLAR QANDAY OʻTKAZILISHINI BILISHNING MUHIMLIGI VA TADQIQOT MEZONLARI Metodologiyani bilish, ayniqsa, yangi tadqiqotchi uchun yaxshi tayyorgarlikni ta’minlaydi va ularga yaxshiroq tadqiqotlar o ʻtkazishga imkon beradi. Misol uchun birinchi ishini olib borayotgan yangi tadqiqotchi tadqiqot metodologiyasini bilish orqali tadqiqotiga to’g’ri va mukammal yondashadi , Ikkinchidan tadqiqotini yaxshilaydi Metodologiyani bilish iste’molchiga tadqiqot natijalarini baholashga yordam beradi va oqilona qarorlar qabul qilishga imkon beradi. TADQIQOT MEZONLARI Ilmiy tadqiqotlar quyidagi mezonlarga javob berishi kerak:
1. Tadqiqotning maqsadi aniq belgilanishi va umumiy konsepsiyalardan foydalanish kerak. 2. Amaldagi tadqiqot protsedurasi boshqa tadqiqotchiga allaqachon erishilgan narsalarning uzluksizligini saqlab, keyingi rivojlanish uchun tadqiqotni takrorlashiga imkon beradigan darajada batafsil tavsiflanishi kerak. 3. Tadqiqotning protsedura rejasi iloji boricha obyektiv natijalarga erishish uchun obdon rejalashtirilgan boʻlishi kerak.
4. Tadqiqotchi protsedura dizaynidagi kamchiliklar toʻgʻrisida toʻliq ochiqlik bilan xabar berishi va ularning natijalarga ta’sirini baholashi kerak. 5. Ma’lumotlarni tahlil qilish ularning ahamiyatini aniqlash uchun yetarlicha adekvat boʻlishi kerak va ishlatilgan tahlil metodlari muvofiq boʻlishi kerak. Ma’lumotlarning haqqoniyligi va ishonchliligi diqqat bilan tekshirilishi kerak. 6. Xulosalar tadqiqot ma’lumotlari bilan tasdiqlangan va yetarli asos boʻlgan ma’lumotlar bilan cheklanishi kerak. 7. Agar tadqiqotchi tajribaga, tadqiqot sohasida yaxshi obroʻ ga ega va halol odam boʻlsa, tadqiqotlarga koʻ proq ishonch kafolatlanadi. EMPIRIK BO’LISH TIZIMLILIK TAKRORLANISHLIK MANTIQIYLIK YAXSHI TADQIQOT SIFATLARI E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT
