Tatunf telekommunikaciya texnologiyaları baǵdarı 4-kurs sırtqı tálіm student Bekmurzaeva Nuraynanıń islegen ámeliyat jumısı Tema: Python programmalastırıw tili Joba

TATUNF Telekommunikaciya texnologiyaları baǵdarı 4-kurs sırtqı tálіm student Bekmurzaeva Nuraynanıń islegen ámeliyat jumısı

Tema: Python programmalastırıw tili

Joba:

1. 
   Python programmalastırıw tili jaratılıwı tariyxı,
   
2. 
   Python programmalastırıw tili múmkinshilikleri jáne onı ornatıw
   
3. 
   Python tili sintaksisi, tiykarǵı operatorları
   

Python programmalastırıw tilin jaratılıwı 1980-jıl aqırı 1990 -jıl baslarınan baslanǵan. Sol payıtlarda onsha belgili bolmaǵan Gollandiyanıń CWI institutı jumısshısı Gvido van Rossum ABC tilin jaratılıw proektinde qatnasqan edi. ABC tili Basic tili ornına studentlerge tiykarǵı programmalastırıw konsepsiyaların úyretiw ushın mólsherlengen til edi. Bir kún Gvido bul jumıslardan charchadi hám 2 hápte dawamında óziniń Macintoshida basqa ápiwayı tildiń interpretatorini jazdı, bunda ol álbette ABC tiliniń birpara bir ideyaların ózlestirdi. Sonıń menen birge, Python 1980-1990 - jıllarda keń paydalanılǵan Algol-68, C, C++, Modul3 ABC, SmallTalk tilleriniń kóplegen qásiyetlerin ózine alǵandı. Gvido van Rossum bul tildi internet arqalı tarqata basladı. Bul waqıtta óziniń “Programmalastırıw tilleriniń salıstırıwiy recenziyai” veb beti menen internette tap 1996 -jılǵa shekem Stiv Mayevskiy atlı kisi belgili edi. Ol da Macintoshni yoqtirardi hám bul zat onı Gvido menen jaqınlashtirdi. Sol payıtlarda Gvido BBC dıń “Monti Waqıtonning hawa sirki” komediyasining ıshqıpazı edi hám ózi jaratqan tildi Monti Waqıton atına Python dep atadi (ilon atına emes). Til demde ommalashdi. Bul programmalastırıw tiline háwesker hám túsinetuǵın paydalanıwshılar sanı kóbeydi. Basında bul júdá ápiwayı til edi. Jaysha kishi interpretator bir neshe funksiyalarǵa iye edi. 1991-jıl birinshi OYD (Obiektke Baǵıtlanǵan Programmalastırıw ) quralları payda boldı. Bir qansha waqıt ótip Gvido Gollandiyadan Amerikaǵa kóship ótti. Onı CNRI korparatsiyasiga islewge usınıs ettiler. Ol sol jerde isledi hám korparatsiya shuǵıllanap atırǵan proektlerdi Python tilinde jazdı hám bos jumıs waqıtlarında tildi interpretatorini rawajlantirib bardı. Bul 1990 -jıl Python 1. 5. 2 versiyası payda bolaman degenge shekem dawam etdi. Gvidoning tiykarǵı waqtı korparatsiyani proektlerin jaratılıwma ketardi bul bolsa oǵan yoqmasdi. Sebebi onıń Python programmalastırıw tilin rawajlandırıwǵa waqtı qalmayotgandi. Sonda ol ózine tildi rawajlandırıwǵa múmkinshilik jaratıp bere alatuǵın qáwender izladi hám onı sol payıtlarda endi tashkil etilgen BeOpen firması qollap quwatladi. Ol CNRI den ketti, lekin shártnamaǵa qaray ol Python 1. 6 versiyasın shıǵarıp beriwge májbúr edi. BeOpen de bolsa ol Python 2. 0 versiyanı shıǵardı. 2. 0 versiyası bul aldınǵa qoyılǵan úlken qádemlerden
edi. Bul versiyada eń tiykarǵısı til hám interpretatorni rawajlanıw procesi ashıq
túrde boldı. Sonday etip 1. 0 versiyası 1994-jıl shıǵarılǵan bolsa, 2. 0 versiyası 2000- jıl, 3. 0 versiyası bolsa 2008-jıl islep shıǵarıldı. Házirgi waqıtta úshinshi versiyası keń qollanıladı.
Python programmalastırıw tili múmkinshilikleri
Python - bul úyreniwge ańsat hám usınıń menen birge múmkinshilikleri joqarı bolǵan az sanlıq zamanagóy programmalastırıw tilleri qatarına kiredi. Python joqarı dárejedegi maǵlıwmatlar strukturası hám ápiwayı lekin natiyjelili obiektke jóneltirilgen programmalastırıw usılların usınıs etedi.
Pythonning ayriqshalıǵı
• Ápiwayı, úyreniwge ańsat, ápiwayı sintaksisga iye, programmalastırıwdı baslaw ushın qolay, erkin hám ashıq kodlıq programmalıq támiynat.
• Programmanı jazıw dawamında tómen dárejedegi detallarni, mısal ushın yadtı basqarıwdı esapqa alıw shárt emes.
• Kóplegen platformalarda hesh qanday ózgertiwlersiz isley aladı.
• Interpretatsiya (Interpretiruemiy) etiletuǵın til.
• Keńeyiwge (Rasshiryaemiy) beyim til. Eger programmanı qandayda bir jayın tezirek islewin xoxlasak sol bólekti C yamasa C++ programmalastırıw tillerinde jazıp keyin sol bólekti python kodı arqalı jumısqa túsirse (shaqırsa ) boladı.
• Oǵırı kóp túrme-túr kitapxanalarǵa iye.
• xml/html fayllar menen islew
• http sorawları menen islew
• GUI (grafik interfeys)
• Web ssenariy dúziw
• FTP menen islew
• Súwretli audio video fayllar menen islew
• Robot texnikada
• Matematikalıq hám ilimiy esaplawlardı programmalastırıw
Pythonni úlken proyektlarda isletiw múmkin. Sebebi, onı shegarası joq, múmkinshiligi joqarı. Sonıń menen birge, ol ápiwayı jáne onıversalligi menen programmalastırıw tilleri arasında eń jaqsısı bolıp tabıladı.
Python tili sintaksisi, tiykarǵı operatorları.
Python tili sintaksisi ózi sıyaqlı ápiwayı
• Qatar aqırı instruksiyaning aqırı esaplanadı (noqat útir shárt emes)
• Hár bir qatar bası daǵı bos jay (otstup) zárúrli áhmiyetke iye. Kiritilgen
ámeller bos jaylardıń úlkenligine qaray bloklarǵa birlesedi. Bos jay
qálegenshe bolıwı múmkin tiykarǵısı bir kiritilgen blok shegarasında bos jay bir
qıylı bolıwı kerek. Nadurıs qoyılǵan bos jaylar qátelik júz beriwine alıp keliwi
múmkin. Bir probel menen bos jay ónim qılıw jaqsı qarar emes onı ornına
tórtew probel yamasa Tab belgisin isletiw kerek.
• Pythonga kiritilgen ámeller birdey shablonda jazıladı. Bunda tiykarǵı ámel eki
noqat menen tamamlanıladı hám onıń artınan kiritilgen blok kodı da jaylasadı.
Ádetde, tiykarǵı ámelniń astındaǵı qatar bos jay menen ajratıladı. Bir neshe arnawlı jaǵdaylar
• Bazan bir neshe ámeldi bir qatarǵa noqatlı útir menen ajratgan halda jazıw múmkin.
a = 1; b = 2; print (a, b)
Bunı kóp da qollamang! Jaqsısı bunday etpeń, oqıwǵa qolaysız.
• Bir ámeldi bir neshe qatarǵa jazıw múmkin tek sheńber, tórtmuyush hám
figurali qawıslardan paydanıw kerek.
if (a == 1 and b == 2 and
c == 3 and d == 4):
print ('spam'*3)
Gilt sózler
False - ótirik, True - ras, None - “bos” obiekt, and - logikalıq vA ámeli. with / as - konteks menejeri, break -cikldan shıǵıw, class - metod hám atributlarda ibarat, continue - cikldan keyingi iteratsiyaga ótiw, def - funksiyanı anıqlaw, del - obiektti joytıw, elif - keri jaǵdayda, eger, else - for/else yamasa if/elsega qarang, for - for ciklı, from - moduldan bir neshe funksiyanı import qılıw, if - eger, import - moduldan import.

Kommentariy # simvolidan keyin jazıladı hám programma kodın

oqıtıp atırǵan programmist ushın esletpe bolıp xızmet etedi. Mısal ushın :
print ('salom dúnya! ') # print — bul funksiya
yamasa :
# print — bul funksiya print ('salom dúnya! ')
Komentariy programma kodın oqıtıp atırǵanlar ushın paydalı boladı hám programma ne etiwin ańsat túsiniwge járdem beredi. Oǵan sheshim degi zárúrli jaylardı, zárúrli bolǵan bólimlerdi jazıw múmkin.
Ózgeriwshiler
Qandayda bir maǵlıwmattı saqlaw jáne onıń ústinde túrli ámellerdi orınlaw ushın bizge ózgeriwshiler járdem beredi. Ózgeriwshiniń ma`nisi, óz atı menen aytıp
turıptı, olda, ózgeriwi múmkin. Ol jaǵdayda qálegen bahanı saqlaw múmkin.
Ózgeriwshiler kompyuter yadı daǵı jay bolıp, ol jerde siz qandayda bir maǵlıwmattı saqlaysiz. Ózgeriwshiniń konstantadan parqı, ózgeriwshige programma islewi dawamında (run time) shaqırıq etip, onıń ma`nisin ózgertira alamız. Konstantaga bolsa aldınan málim bir baha beriledi jáne bul bahanı ózgertirip bolmaydı.