Tekshirdi

Asosli tuzlar nomeklaturasi va olinishi.

Asosli tuzlar – tarkibida metall atomi, gidroksid guruhi va kislota qoldigʻi saqlagan murakkab moddalar. Gidrokso-tuzlarni nomlashda avval metall nomi aytilib, «Gidrokso» soʻzi qoʻshiladi, soʻngra kislota nomi aytiladi. Masalan: (CuOH)₂CO₃, Mg(OH)NO₃, Al(OH)₂Br, Cr(OH)₂NO₃, Mn(OH)Cl, [Fe(OH)₂]₂SO₄, Cr(OH)(CH₃CO₂)₂, Al(OH)SO₃ va h.k. Asosli tuzlarni nomlash: metall nomi (metall oʻzgaruvchan valentli boʻlsa rim raqamda qavs ichida valentlik koʻrsatiladi)ga molekulada bitta gidroksid guruhi boʻlsa ―gidrkosi soʻzi, ikkita gidroksid guruhi boʻlsa ―digidroksi soʻzi va kislota qoldigʻi nomi qoʻshib aytiladi. Masalan: (CuOH)₂CO₃ – mis (II) gidroksi karbonat, Mg(OH)NO₃ – magniy gidroksi nitrat, Al(OH)₂Br alyuminiy digidroksibromid, Cr(OH)₂NO₃ – xrom (III) digidroksinitrat, Mn(OH)Cl – marganets (II) gidroksixlorid, [Fe(OH)₂]₂SO₄ – temir (III) digidroksisulfat, Cr(OH)(CH₃CO₂)₂ – xrom (III) gidroksiatsetat, Al(OH)SO₃ – alyuminiy gidroksisulfit, Fe(OH)₂Cl-temir digidroksoxlorid, Ti(OH)₃Cl- titan trigidroksoxlorid, Ni(OH)NO₃– nikel gidroksonitrat.
Gidrokso–tuzlar qizdirilganida yoki umuman vaqt oʻtishi bilan tarkibida suv molekulalarini chiqarib, okso-tuzlarga aylanadi: 2Mg(OH)Cl → Mg₂OCl₂ + H₂O Oksotuzlar ham asoslar xosasini namoyon qiladi. Binobarin, kislota ta’sirida okso- tuzlarni normal tuzga aylantirish mumkin
Gidroksotuzlar dissotsilanganda metall kationi, kislota qoldigʻi va gidroksil anioniga dissotsilanadi; masalan:
Cu₂(OH)₂SO₄ = 2Cu₂+ + 2OH– + SO₄–
Bi(OH)₂NO₃ = Bi₃+ + 2OH– + NO₃–
Bi(OH)₂NO₃ = BiOH₂+ + OH– + NO₃–
BiOH₂+ = Bi₃+ +OH–
Gidrokso-tuzlarning olinishi:
1.Oʻrta tuzlarga ishqor ta’sir ettirganda yangi asosli tuz va oʻrta tuz hosil boʻladi.
FeCl₃+2NaOH=Fe(OH)₂Cl+2NaCl
AlCl₃+2KOH=Al(OH)₂Cl+2KOH
2.Gidrokso-tuzlar normal tuzlarning gidrolizi natijasida hosil boʻladi.
CuCl₂+ H₂O=Cu(OH)Cl+HCl
Al₂(SO₄)₃+H₂O=Al(OH)₂SO₄+H₂SO₄
3.Asoslarga oz miqdorda kislota ta’sir ettirib gidrokso-tuzlarning olinishi.
Fe(OH)₂+H₂SO₄=Fe(OH)SO₄+2H₂O
Cu(OH)₂+H₂SO₄=Cu(OH)SO₄+2H₂O

5.