DIŞ TİCARET
İhracatının büyük kısmı ham petrolden oluşan ve ağırlıklı olarak makine ve elektrikli ekipman ile ulaşım aracı ithal eden BAE’nin 2011 yılında ihracatı 215 milyar dolar, 2012 yılında ise 302 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Economic Intelligence Unit verilerine göre, 2013 yılında ihracatın 320 milyar dolar olması tahmin edilmektedir. BAE’nin ithalatı 2011 yılında 171 milyar dolar, 2012 yılında ise 220 milyar dolardır. 2013 yılında ithalatın 237 milyar dolar olması beklenmektedir.
BAE’nin en önemli ihracat pazarı olan Japonya petrol ihtiyacının dörtte birini ve doğal gaz ihtiyacının %9’unu BAE’den karşılamaktadır. BAE’nin diğer ihraç pazarları ise Güney Kore, Hindistan ve Tayland olarak sayılabilir. Bu pazarlara gönderilen ihraç ürünlerinin büyük bir kısmını hidrokarbonlar oluşturmaktadır. İthalatta ise ülkenin en önemli partnerleri sırası ile Çin, Hindistan, ABD ve Almanya’dır.
BAE Körfez İşbirliği Konseyi üyesidir ve üye ülkeler arasında 2003 yılında uygulamaya konulan Gümrük Birliği’ne de dahildir. Gümrük Birliği dahilinde üye altı ülke ( Katar, Kuveyt, Oman, Bahreyn, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri) arasında ortak bir gümrük politikası ve %5 oranında bir gümrük tarifesi uygulanmaktadır.
Serbest Bölgeler
BAE hükümeti yabancı yatırımları teşvik etmek için şu an itibariyle 29 adet serbest bölge kurmuştur (www.uaefreezones.com) ve bu bölgelere 9 yeni bölgenin daha eklenmesi beklenmektedir. Serbest bölgelerde 3 tip ticari firma kurulabilmektedir: Serbest Bölge Kuruluşu (Free Zone Establishment), Serbest Bölge Şirketi (Free Zone Company) ve Yabancı Şirket Şubesi. Bu bölgelerde kurulacak şirketlerde yerel ortağa ihtiyaç bulunmamakta, %100 yabancı sermayeli şirket kurulabilmekte ve ithalatta gümrük vergisi alınmamaktadır. Serbest bölgelerin genel olarak sağladığı avantajlar şunlardır:
-
%100 yabancı mülkiyet
-
Tüm ithalat ve ihracat vergilerinden %100 muafiyet
-
Ticari vergi ve rüsumdan %100 muafiyet
-
Sermaye, kar gibi kazançların tamamen transfer edilebilmesi
-
İşgücü istihdamında yardım
-
Ucuz fiyatlarla yerel enerji temini
1985 yılında Dubai’nin Jebel Ali Limanı’nda kurulan serbest bölgenin (www.jafza.ae) başarısı diğer emirlikleri de serbest bölge kurmaya yöneltmiştir. Jebel Ali’den sonra kurulan diğer serbest bölgeler arasında yer alan Sharjah’daki Hamriyah Serbest Bölgesi (www.hamriyahfz.com), özellikle tekstil ve deri alanında faaliyet gösteren firmaların yoğunlaştığı bir merkezdir. BAE’nin imalat sektöründeki toplam üretiminin üçte biri bu serbest bölgeden kaynaklanmaktadır.
Ajman Emirliği’nde bulunan serbest bölge ise 1987 yılında açılmış olup, Jebel Ali’de olduğu gibi 15 yıl boyunca kurumlar vergisinden firmalar muaf tutulmakta, bu süre sonunda muafiyet, konjonktüre göre bir 15 yıl daha uzatılabilmektedir. Fujariah Emirliği’nde ise 1987 yılında kurulan ve benzer koşullarda faaliyet olanağı tanıyan bir serbest bölge mevcuttur. Ras el-Khaimah ve Umm Al Quwain Emirlikleri’nde serbest bölgeler kurulmuştur.
Abu Dhabi hariç tüm emirliklerin serbest ticaret bölgeleri ve hemen tüm emirliklerin kendine ait limanı ve havaalanı bulunmaktadır. Uzak Doğu ve Avrupa arasında uluslararası deniz taşımacılığı yapan firmalar, Körfez’de yükleme ve boşaltma işlemlerini yapmakta ve Dubai bu konuda büyük pay almaktadır. Dubai Limanı’nın gelişmiş tesis ve hizmetleri uluslararası deniz taşımacılığı firmalarının tercihi olmaktadır. Dubai’de boşaltılan mallar deniz yoluyla İran’a oradan tren ve karayoluyla Orta Asya Cumhuriyetleri’ne taşınmaktadır. Dubai Havalimanı kargo taşımacılığı alanında bölgenin en gelişmiş havaalanı olup, Uzak Doğu’dan deniz yoluyla gelen kargoların büyük bölümü daha sonra Avrupa’ya havayoluyla taşınmaktadır.
Serbest Bölgelerde Şirket Kurulması
Serbest bölgelerde kurulacak şirketlerde yerel ortağa ihtiyaç bulunmamakta, %100 yabancı sermayeli şirket kurulabilmektedir. Yerel sponsor görevi serbest bölge idaresi tarafından yerine getirilmektedir. Şirket kuruluş işlemleri serbest bölgelerde yapılmaktadır.
İthalat, re-export ve ihracatta gümrük vergisi alınmamakta, kar ve sermaye transferine engel bulunmamaktadır. Bölge İdareleri tarafından; ucuz enerji ve personel sağlanabilmekte, ayrıca çalışan personelin barınma ihtiyaçları karşılanabilmektedir. Her türlü prosedür yerinde ve kısa sürede tamamlanmaktadır.
BAE’de 15 serbest bölge bulunmaktadır (www.uaefreezones.com.) En önemli serbest bölgeler Dubai ve Sharjah Emirliklerinde yer almaktadır. Ras Al Khaimah ve Fujairah’ta da gelişme yolunda olan serbest bölgeler mevcuttur. Her serbest bölgenin kuruluş izinleri, masrafları ve kira bedelleri farklı olmaktadır.
TÜRKİYE-BAE EKONOMİK VE TİCARİ İLİŞKİLERİ
Anlaşma ve Protokoller
Ülkemiz ile BAE arasında 1984 yılında Ekonomik ve Teknik İşbirliği Anlaşması, 1993 yılında Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması yapılmış olup, GCC ülkeleri ile birlikte Serbest Ticaret Anlaşması yapılması yolunda çalışmalar devam etmektedir. KEK 6. dönem toplantısı 2000 yılında yapılırken, 7.Dönem KEK toplantısı ise 10 Şubat 2011’de Abu Dhabi’de gerçekleştirilmiştir.
BAE-Türk İş Konseyi (Turkish Business Council in the UAE) çoğunluğu Dubai'de olmak üzere, BAE'de yaklaşık 150 Türk firması (şirket, şube, temsilcilik ofisi kapsamında) faaliyet göstermektedir.
Ülkede faaliyet gösteren Türk işadamları ve profesyonellerinin oluşturduğu Türk İş Konseyi 2005 yılı Şubat ayında Dubai Ticaret ve Sanayi Odası'nın himayesinde ve gözetiminde seçimlerini yapmış, 21 Mart 2005 tarihinde de anılan Oda'ya tescil edilmiştir.
Konsey'in 58 üyesi bulunmakta olup, üye sayısının artması beklenmektedir. "Konsey" Dubai Ticaret ve Sanayi Odası'nın bir alt kuruluşu niteliğinde olup, aslında bir dernek mahiyetindedir. Dubai Ticaret Odasına kayıtlı toplam 31 İş Konseyi faaliyet göstermekte ve sayıları artmaktadır.
Anlaşmanın Adı
|
İmza Tarihi
|
Ekonomik ve Teknik İşbirliği Anlaşması
|
09.08.1984
|
Türkiye – Birleşik Arap Emirlikleri Hava Ulaştırma Anlaşması
|
26.10.1986
|
Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması
|
29.01.1993
|
VI. Dönem KEK Toplantısı
|
19.11.2000
|
YKTK (Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması)
|
28.09.2005
|
VII. Dönem KEK Toplantısı
|
15.02.2008
|
VIII. Dönem KEK Toplantısı
|
10.02.2011
|
DIŞ TİCARET
Türkiye'nin BAE'ye İhracatında Başlıca Ürünler (Dolar)
Ürünler
|
2012
|
2013
|
Süt ürünleri, yumurtalar, tabii bal, diğer yenilebilir hayvansal menşeli ürünler
|
9.602.942
|
11.796.203
|
Yenilen meyveler ve yenilen sert kabuklu meyveler
|
16.520.935
|
25.876.721
|
Değirmencilik ürünleri, malt, nişasta, inülin, buğday gluteni
|
9.216.419
|
19.281.910
|
Kakao ve kakao müstahzarları
|
20.127.803
|
21.041.741
|
Hububat, un, nişasta veya süt müstahzarları, pastacılık ürünleri
|
25.368.143
|
27.183.527
|
Yenilen çeşitli gıda müstahzarları (kahve hülasaları, çay hülasaları, mayalar, soslar, diyet mamaları vb)
|
21.265.529
|
21.278.557
|
Tütün ve tütün yerine geçen işlenmiş maddeler
|
27.764.160
|
26.663.830
|
Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların damıtılmasından elde edilen ürünler, bitümenli maddeler, mineral mumlar
|
761.787.355
|
590.257.735
|
İnorganik kimyasallar, kıymetli metal, radyoaktif element, metal ve izotopların organik-anorganik bileşikleri
|
5.122.278
|
2.772.503
|
Uçucu yağlar ve rezinoitler, parfümeri, kozmetik veya tuvalet müstahzarları
|
20.099.662
|
24.321.842
|
Muhtelif kimyasal maddeler (biodizel, yangın söndürme maddeleri, dezenfektanlar, haşarat öldürücüler)
|
9.337.834
|
12.059.432
|
Plastikler ve mamülleri
|
33.496.681
|
43.428.074
|
Kauçuk veya kauçuktan eşya
|
24.551.594
|
19.393.779
|
Taş,alçı,çimento, amyant, mika veya benzeri maddelerden eşya
|
42.507.375
|
45.183.402
|
Kıymetli veya yarı kıymetli taşlar, kıymetli metaller, inciler, taklit mücevherci eşyası, metal paralar
|
5.629.231.858
|
2.504.127.046
|
Demir ve çelik
|
744.461.210
|
680.228.727
|
Demir veya çelikten eşya
|
49.167.332
|
47.664.037
|
Adi metallerden çeşitli eşya (kilit, kasa, mobilya tertibatı)
|
6.793.967
|
6.141.021
|
Kazanlar, makineler, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları
|
90.164.420
|
125.325.334
|
Elektrikli makine ve cihazlar, ses kaydetme-verme, televizyon, görüntü ses kaydetme-verme cihazları, aksam parça ve aksesuarları
|
103.459.736
|
96.782.802
|
Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve diğer kara taşıtları, bunların aksam, parça ve aksesuarları
|
26.669.838
|
34.071.086
|
Hava taşıtları, uzay taşıtları ve bunların aksam ve parçaları
|
29.375.493
|
9.240.998
|
Gemiler ve suda yüzen taşıt ve araçlar
|
25.429.149
|
16.725.971
|
Silahlar ve mühimmat, bunların aksam, parça ve aksesuarları
|
55.280.231
|
61.899.495
|
Mobilyalar, yatak takımları, aydınlatma cihazları, reklam lambaları, ışıklı tabelalar
|
27.883.450
|
47.454.018
|
Toplam ihracat
|
8.174.607.156
|
4.966.087.220
|
Kaynak: TÜİK
Türkiye'nin BAE'den İthalatında Başlıca Ürünler (Bin Dolar)
Ürün Adı
|
2012
|
2013
|
Mineral yakıtlar, mineral ağlar ve bunların damıtılmasından elde edilen ürünler, bitümenli maddeler, mineral mumlar
|
6.755.371
|
33.783.696
|
Organik kimyasal ürünler
|
30.840.828
|
18.614.038
|
Plastik ve mamülleri
|
74.814.858
|
89.770.419
|
Sentetik ve suni filamentler, şeritler ve benzeri sentetik ve suni dokumaya elverişli maddeler
|
7.047.023
|
8.891.150
|
Kıymetli veya yarı kıymetli taşlar, kıymetli metaller, inciler, taklit mücevherci eşyası, metal paralar
|
3.326.422.964
|
5.037.620.785
|
Alüminyum ve aliminyumdan eşya
|
104.425.671
|
125.521.833
|
Kazanlar, makineler, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları
|
3.308.456
|
10.923.171
|
Toplam İthalat
|
3.596.545.417
|
5.384.468.282
|
Dostları ilə paylaş: |