Texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi

---

O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT 
TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI 
RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI 
 
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI 
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI 
UNIVERSITETI SAMARQAND FILIALI 
 
"
Kompyuter injiniring
" 
fakulteti "Kompyuter tizimlari" 
kafedrasi 
"Kampyuter arxitekturasi" fanidan 
 

 
Bajardi: 21.15-guruh talabasi 
F.I.Sh: Maxmasaparov Asilbek 
Qabul qildi: Xusanov Kamollidin 
 

---

Mavzu
:
Parallel kompyuterlar: umumiy va ajratilgan xotirali multiprotsessorlar 
va multikompyuterlar 
Reja 
1Kirish 
2
 
Parallel kompyuterlar umumiy va ajratilgan xotirali multiprotsessorlar 
3 
Umumiy xotirali tizimlar 
4 
Ajratilgan xotirali tizimlar 
5
Parallel tizimlar arxitekturasi Flinn klassifikatsiyasi 
6 Xulosa 
7 Foydalanilgan adabiyotlar 
 
 
1 Kirish 
Parallel kompyuterlar, 1970-yillarda yaralib, intensiv hisoblash vazifalarini 
bajarish uchun ishlab chiqilgan. Bu turlar, bir nechta protsessorlarni bir vaqtda 
ishlatish orqali tezlik va samaradorlikni oshirish maqsadida yaratilgan. Bu 
protsessorlar o'zaro aloqasi bilan bir-biriga bog'liq bo'lib, ma'lumotlarni bir 
vaqtda bir nechta protsessorlar orasida bo'lagi bo'lmagan holda ishlab chiqish 
imkonini beradi. Multiprotsessorlar esa, 1980-yillarda yaratilgan. Ular, bir qator 
protsessorlarni bir xotira va boshqa resurslarni ulashish imkoniyatini beradi. Bu 
turlar, intensiv hisoblash, ma'lumotlar analizi, ishlab chiqish va boshqa 
sohalarda yuqori tezlik va samaradorlikni ta'minlash maqsadida ishlab 
chiqilgan. Multiprotsessorlar, har bir protsessorga o'z xotirasini beradi va 
ularning o'zaro aloqasi yo'q. Parallel kompyuterlar, umumiy va ajratilgan 
xotirali multiprotsessorlar va multikompyuterlar bilan amalga oshiriladi. Bu 
turlar parallel ishlovchi kompyuterlarning turli xususiyatlariga ega bo'lib, bir 
nechta protsessorlarni bir vaqtda ishlatish imkonini beradi.Umumiy xotirali 
multiprotsessorlar, bir qator protsessorlarni bir xotira va boshqa resurslarni 
ulashish imkoniyatini beruvchi bir qator interkoneksiyalar bilan bog'langan 
bo'lib, bu protsessorlar bir vaqtda bir xizmatni bajarish uchun ishlatiladi. Bu 

---

turlar kompyuterlar, parallel ishlovchi dasturlarni bajarishda samarali bo'lib, 
masalan, intensiv hisoblash jarayonlarida yoki katta ma'lumotlar bazalarini 
ishlatishda.Ajratilgan xotirali multiprotsessorlar esa har bir protsessorga o'z 
xotirasini beradi va ularning o'zaro aloqasi yo'q. Bu turlar kompyuterlar, har bir 
protsessorning o'zining xotirasini ishlatish imkoniyatini beradi va shuningdek, 
har bir protsessorga aloqasiz bo'lgan ma'lumotlarni barcha protsessorlarga 
taqsimlash imkonini beradi. Bu turlar kompyuterlar, ma'lumotlar parallel tarzda 
ishlaydigan dasturlarni bajarishda samarali bo'lib, masalan, ma'lumotlarni 
to'plash, qismdan qismga bo'lish va boshqa amallarni 
bajarishda.Multikompyuterlar esa bir nechta kompyuterlardan iborat bo'lib, ular 
o'zaro tarmoqlanish orqali ma'lumot almashinuvi va ish birliklarini o'rganish 
imkoniyatini beradi. Bu turlar kompyuterlar, katta miqyosdagi hisoblash 
jarayonlarini bajarishda samarali bo'lib, masalan, meteorologiya modellari, 
genetika hisoblashi va boshqa sohalarda foydalaniladi. 
Shuningdek, parallel kompyuterlar, intensiv hisoblash, ma'lumotlar analizi, 
ishlab chiqish va boshqa sohalarda yuqori tezlik va samaradorlikni ta'minlaydi. 
Bu turlar kompyuterlar, katta miqyosdagi hisoblash vazifalarini bir nechta 
protsessorlarni bir vaqtda ishlatish orqali tez va samarali bajarish imkoniyatini 
beradi.