Texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi toshkent axborot texnologiyalari

 
 

---

51 
Nazorat savollari
 
1.
Tarmoqlar konvergensiyasi deganda nimani tushunasiz? 
2.
Xizmatlar konvergensiyasi deganda nimani tushunasiz? 
3.
Qurilmalar konvergensiyasi deganda nimani tushunasiz? 
4.
Keyingi avlod konsepsiyasi asosida qurilgan elektr aloqa tarmog’i, 
odatdagi elektr aloqa tarmoqlariga nisbatan qanday afzalliklarga ega? 
5.
Keyingi avlod tarmog’ining qanday tamoyillarini bilasiz? 
6.
Keyingi avlodning aloqa tarmoqlarini qurish konsepsiyasi 
deganda nimani tushunasiz? 
7.
Multiservisli tarmoq deganda nimani tushunasiz? 
8.
Keyingi avlod konvergent tarmoqlarining arxitekturasi qanday 
tuzilgan? Xar bir satxining vazifasini tushuntiring. 
9.
Keyingi avlod tarmog’i qanday elementlardan tashkil topgan? Misol 
asosida tushuntiring. 

---

52 
3.
 
KEYINGI AVLOD KONVERGENT TARMOQLARI 
TEXNOLOGIYALARI
 
NGN tarmog’ining transport pog’onasi berilgan xizmat ko’rsatish 
sifati (QoS)ni ta’minlovchi, turli xildagi ma’lumotlarni paket 
ko’rinishida uzatish uchun to’liq bog’langan infrastruktura yaratishni 
ta’minlaydi. An’anaviy tarmoqlarda qabul qilingan, abonentlar orasidagi 
bog’lanish 
nuqta-nuqta 
tamoyiliga 
asosan 
quriladigan 
kanal 
yondashuvi o’rniga, NGNda oxirgi foydalanuvchiga xizmatlarni IP 
protokoli orqali etkazib berishni amalga oshiruvchi virtual tarmoqlar 
g’oyasiga o’tish amalga oshiriladi. 
Transport pog’onasi foydalanuvchining turli xildagi axborotini 
(tovush, video, ma’lumotlar) tiniq uzatilishiga javob beradi. Bunda 
manba va belgilangan nuqta orasida axborot almashinuvi ulanish turi 
(telefon chaqirg’i, Internet tarmog’ida ish seansi, videoni uzatish, bir 
qancha 
o’yinchilar 
ishtirokidagi 
tarmoqli 
o’yin 
yoki 
film 
translyasiyasi)ga bog’liq bo’lmagan holda shunday tamoyil bo’yicha 
amalga oshiriladi. Axborotni uzatishda transport texnologiyasi sifatida 
vaqt bo’yicha ajratishli (TDM), multipleksorlash, uzatishning asinxron 
rejimi (ATM) yoki Internet-protokoli (IP) ishlatilishi mumkin. Biroq, 
paketli kommutatsiyaga xos bo’lgan o’tkazish polasasini ishlatishdagi 
samaradorlik nuqtai nazaridan, yangi avlod tarmoqlarida, asosan, ATM 
va IP/MPLS kabi paketli texnologiyalar ishlatiladi. 
NGN transport tarmog’ini o’zi bir qancha tarmoq uzellarini (TU) 
birlashtirgan zvenolar (ikki taraflama ma’lumot almashish traktlari) 
majmui sifatida ifodalanishi mumkin. NGN transport tarmoqlarining 

---

53 
topologiyasi ierarxiya darajasiga bog’liq holda ajratiladi. Halqa, to’liq 
bog’langan, daraxtsimon, yulduzsimon topologiyalar va ularning 
kombinatsiyalari ishlatilishi mumkin. Halqa topologiyasi - sinxron 
raqamli ierarxiya (SDH) qurilmasi ishlatilganida mavjud regionlararo, 
regional va shaxar transport tarmoqlari uchun asosiy tuzilmadir. 
SDHning asosiy tamoyili tovushli trafikni o’tkazishdagi samaradorlikni 
oshirish uchun ishlab chiqilgan edi. Bunda NGN tarmog’idagi uch 
turdagi axborot (tovush, ma’lumot va video) ni uzatish zaruriyatidagi 
trafik tabiati o’zgarishi inobatga olinmagan. Tabiiyki transport 
tarmog’ida NGN tarmog’i operatori uchun hech bo’lmaganida bitta 
tizimni yaratish va ishlatish foydaliroqdir. Barcha turdagi xizmatlarni 
taqdim etishga asoslangan NGN ning umumiy transport tarmog’iga SDH 
texnologiyasi maqbul echim hisoblanmaydi.