Tez özetleri Astronomi ve Uzay Bilimleri Anabilim Dalı

İstanbul’da Orman Sınırları Dışına Çıkarma Uygulamalarının

Ormancılık Politikası Yönünden İrdelenmesi
Ormanların korunması için kanun koyucu tarihi süreçte orman halk ilişkileri arasındaki dengeyi kurmaya çalışarak yeni yeni düzenlemeler getirmiştir. Ancak getirilen düzenlemeler yetersiz kalmış ve hâlâ da kalmaktadır. Orman ve bitki örtüsü varlığının korunması ve güvenliğinin sağlanması konusunda, ülkemizde ilk önlem alınması gereken alan İstanbul’dur. Bunun pek çok nedeni vardır. Hızlı nüfus artışı ve sağlıksız kentleşme, bu nedenlerin ön sıralarında gelmektedir.
Bu tez çalışmasının başlıca amaçları; (1) Orman sınırları dışına çıkarma işlemlerine yönelik olarak gerçekleştirilen kadastro çalışmalarını ormancılık tekniği yönünden analiz etmek, (2) Bu çalışmaların mevzuat bakımından öngörülen amaçlara uygunluğunu irdelemek, (3) Kadastro ekipleri, orman idareleri ve orman köylülerinin bakışıyla bu çalışmalara yönelik sorunları belirlemek ve çözümüne ilişkin öneriler getirmek (4) Orman sınırları dışına çıkarma uygulamalarının ülkemiz ormancılığı açısından doğurabileceği sonuçları tartışmaktır.
Bu amaçlar çerçevesinde İstanbul İli araştırma alanı olarak seçilmiştir. Ancak zaman ve çalışabilirlik açısından İstanbul’daki bütün orman sınırları dışına çıkarılan alanların tek tek ele alınıp değerlendirilmesi olanaklı olamayacağından, yöresel ölçekte bir örnek alanın seçilmesi uygun görülmüştür. Orman kaynakları, orman halk ilişkileri yönlerinden önemli bir alan olması ve yörede bu zamana kadar orman sınırları dışına çıkarma uygulamalarının yapılmış olması, ayrıca araştırıcının Şile Orman İşletme Müdürlüğü (ŞOİ)’nde görev yapması nedenleriyle, İstanbul İli Şile İlçesi’nde Ahmetli, İmrendere, Karamendere, Korucuköy ve Ovacık Köyleri orman sınırları dışına çıkarma uygulamaları açısından örnek alanlar olarak seçilmiştir. Ayrıca Darlık Barajı nedeniyle Darlık Köyünün eski yerleşim yerinden başka bir yere zorunlu olarak göç ettirilmesi, bugünkü yerleşim yerinin de bir kısmının orman sınırları içinde kalması, bu köyde yaklaşık 30 yıldır köyün yerleşim yeri ile ilgili problemlerin çözülememesi nedenleriyle Darlık Köyü 2/A uygulaması açısından örnek alan olarak seçilmiştir.
Bu araştırma beş aşamalı bir süreçte gerçekleştirilmiştir. Birinci aşamada araştırmaya ilişkin ilgili literatür ve belge temin edilerek değerlendirilmiştir. İkinci aşamada araştırma alanında orman sınırları dışına çıkarma işlemi bakımından 6831 Sayılı Orman Kanunu ve söz konusu kanunda değişiklik yapan diğer kanunlar tarih sıralamasına göre ayrı ayrı ele alınmıştır. Bu kanunlara göre, 2. Madde ve 2/B Madde uygulamaları ile orman dışına çıkarılan alanlar İstanbul’da ilçeler ve orman işletme müdürlükleri bazında değerlendirilmiştir. Üçüncü aşamada, İstanbul’da Şile İlçesi Ahmetli Köyünde 8, İmrendere Köyünde 7, Karamandere Köyünde 4, Korucu Köyünde 9, Ovacık Köyünde 12 adet parsel üzerinde çalışılmış, araştırma alanında seçilen tüm örnek alanlar incelenmiştir. Böylece 2/B uygulamalarına ilişkin karşılaşılan teknik sorunlar ortaya konulmaya çalışılmıştır. Dördüncü aşamada, Darlık Köyünün eski yerleşim yerinden başka bir yere zorunlu olarak göç ettirilmesi, bugünkü yerleşim yerinin bir kısmının da orman sınırları içinde kalmasından dolayı, köyün yerleşim yeri ile ilgili sorununa çözüm bulunabilmesi amacıyla, Darlık Köyü 2/A uygulamalarında çalışmamızda ele alınmıştır. Beşinci aşamada, 2/B arazi kullanıcıları ile ormancılık örgütü çalışanlarının, 2/B uygulamalarına ilişkin bakış açılarını öğrenmek amacıyla anket çalışması yapılmıştır. Bu şekilde 2/B uygulamalarında karşıt iki kesimin bakış açıları ortaya konulmaya çalışılmıştır. Yine 2/A uygulaması düşünülen köyde yaşayanlarla yüz yüze görüşmeler yapılarak, sorunun çözümünde köylünün düşünceleri belirlenmeye çalışılmıştır. Arazide elde edilen veriler büroda değerlendirilmiş ve ilgili literatür bilgileri desteğiyle tartışılarak tez metni oluşturulmuştur.
Araştırma kaynaklar dahil 6 ana başlıktan oluşmaktadır. Birinci ana başlık “giriş” bölümünden oluşmaktadır. İkinci ana başlık olan “genel bilgiler” bölümünde kadastro ve mülkiyet kavramalarının tanımları verilmiş olup, orman alanlarının belirlenmesi ve orman sınırları dışına çıkarma uygulamalarında yasal ve hukuki süreç ana hatlarıyla ortaya konulmaya çalışılmıştır. Üçüncü ana başlıkta verilen “materyal ve yöntem” bölümünde, araştırmada kullanılan materyallerin neler olduğu, nasıl elde edildiği ve araştırmada hangi yöntemler kullanıldığına dair bilgiler verilmiştir. Dördüncü ana başlıkta “bulgular” bölümünde verilen 2/B ve 2/A uygulamalarına ilişkin yapılan çalışmalardan özlü bilgiler sunulmuş ve bu bağlamda araştırmanın literatürdeki yeri belirlenmeye çalışılmıştır. Beşinci ana başlıkta da “sonuç” bölümünde ortaya çıkan sonuçlar ve şekillenen önerilerimize yer verilmiştir.
Araştırma sonucunda 1744, 2896 ve 3302 sayılı yasalarla değişik 2B uygulamalarının, son yapılan ve kesin olan 5831 sayılı yasa uygulamalarıyla değerlendirildiğinde; araştırma alanında sınır taşlarının araziye tesisi ve haritaya tersimi sırasında önemli teknik hataların oluştuğu, uygulamalara konu edilen arazilerin bir kısmının bilim ve fen bakımından orman niteliklerini kaybetmedikleri ve ilgili mevzuatta öngörülen ölçütlere uymadığı belirlenmiştir. 2/B’ ye konu olmuş sahaların önemli bir kısmı ise; eskiden beri sahipli olan orman dışı tapulu araziler olduğu, orman kadastrosunun yapıldığı yıllarda bile tarım arazisi olarak kullanılan, hatta tapulu olan bu arazilerin orman tahdit sınırları içine alınmış ve süresi içinde itiraz edilmediğinden dolayı kesinleşmiş olduğu anlaşılmıştır. Böyle yerler 2/B Madde uygulaması ile orman sınırları dışına çıkarılarak, eski tahditte yapılmış olan hatalı işlemlerin bu şekilde düzeltilmekte olduğu belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Orman Kadastrosu, 2/B uygulamaları, kanun koyucu, araştırma objesi, ormancılık politikası.