Tez özetleri Astronomi ve Uzay Bilimleri Anabilim Dalı

Keywords: Forest Cadastre 2/B implementations, law-maker, object of study and forest policy

ÇAKIR Meriç
Tez Adı : Toprak Eklembacaklılarının, Kayın ve Meşe Ekosistemindeki Mevsimsel Değişimi ve Ölü Örtü Ayrışmasına Etkileri

Danışman : Prof. Dr. Ender MAKİNECİ

Anabilim Dalı : Orman Mühendisliği

Programı : Toprak İlmi ve Ekoloji

Mezuniyet Yılı : 2013

Tez Savunma Jürisi : Prof. Dr. Ender MAKİNECİ

Prof. Dr. M. Ömer KARAÖZ

Prof. Dr. Doğanay TOLUNAY

Prof. Dr. Temel SATIYILDIZ

Prof. Dr. Oktay YILDIZ

Toprak Eklembacaklılarının, Kayın ve Meşe Ekosistemindeki

Mevsimsel Değişimi ve Ölü Örtü Ayrışmasına Etkileri
Ölüörtü, kimyasal yapısı, fiziksel çevre ve ayrıştırıcı canlılar tarafından etkilenerek ayrışır. Birçok çalışmada tek türün ayrışması incelenirken, ölüörtü kalitesi ve iklimin ayrışma üzerinde etkisi araştırılmış fakat toprak canlılarının önemi dikkate alınmamıştır. Ölüörtü ve toprakta yaşayan eklembacaklıların ayrışma süreçlerinde çok önemli görevleri vardır. Değişen iklim ile çevrenin fiziksel ve kimyasal özelliklerine hızlı cevap verirler. Akarina ile Collembola taksonları toplam eklembacaklıların % 90-95 sini oluştururlar. Sayıca fazla olan bu canlılar ölüörtü ayrışmasında parçalayıcı olarak rol oynarlar.
Ölüörtü ayrışması, karbon ve besin döngüsünde anahtar rol oynamaktadır. Saf ve karışık alanlarda ölüörtü ayrışma oranı ile makro ve mikroeklembacaklıların miktar ve çeşitlilikleri meşe ve kayın ekosisteminde izlenmiştir. Ölüörtü ve toprak faunasının ayrışmaya olan etkilerini belirlemek için farklı gözenek açıklığına sahip keseler ile farklı boyutlardaki faunanın ayrışmaya etkisi belirlenmeye çalışılmıştır. Üç farklı gözenek açıklığına sahip ölüörtü keseleri (1) mikrofauna; 2) mikro ve mezofauna; 3) mikro, mezo ve makro fauna) meşe, kayın ve meşe-kayın alanlarına yerleştirilmiştir. Bütün keseler içerisine bakteri ve mantarlar girebilmektedir.
Ölüörtü keseleri çalışma alanlarına rastgele olarak ölüörtü ile temas edecek şekilde toplam 324 adet yerleştirilmiştir. Meşe, kayın ve meşe-katın alanlarına yerleştirilen her kese boyutundan aylık olarak üç adet toplanmıştır. Her alandan aylık olarak makroeklembacaklılar için çukur tuzak ile 9, mikroeklembacaklılar için çelik silindirler ile 3 adet örnek alınmıştır. Örneklenen mikroeklembacaklılar modifiye Berlese-Tullgren hunisi ile çıkarılmıştır.
2008-2009 yılları arasında yapılan bu çalışmada, meşe, kayın ve meşe-kayın alanlarında yaprak döküm miktarları sırası ile 325 g m^-², 320 g m^-² ve 343 g m^-² dir. Mikro, mezo ve makro keseler arasında ayrışma bakımından önemli fark belirlenmemiştir. Ayrışmanın meşe alanında ortalama 4,6 yıl, kayın alanında 5,5 yıl ve meşe-kayın alanında ise 5,4 yılda tamamlandığı belirlenmekle birlikte, aralarındaki fark önemsizdir. Bununla birlikte, makroeklembacaklılara ait 27 takson, mikroeklembacaklılara ait 34 takson belirlenmiş olup, makroeklembacaklıların komünite yapılarının büyük kısmını yırtıcıların ve mikroeklembacaklıların ise ayrıştırıcıların oluşturduğu tespit edilmiştir. Belgrad Ormanı şartlarında eklembacaklıların ayrışma üzerinde ki etkilerinin mantar ve bakteriler kadar etkili olmadığı görülmüştür.