Toshkent tibbiyot akademiyasi

Energiya almashinuvinibg boshqarilishi

Guruh:4522

Bajardi: Saydaliev Vahhobjon

Moddalar almashinuvi bir-biriga chambarchas bog’liq bo’lgan ikki jarayon ya’ni assimilyasiya (anabolizm) va dissimilyasiya (katabolizm) orqali o’tadi. Ovqat moddalari tarkibiy qismlarining hujayralarga o’tishi assimilyasiya yoki anabolizm deyiladi. «Assimilyasiya» termini lotincha «assimilo» - o’xshataman so’zidan olingan bo’lib, lug’aviy tarjimasi «o’xshatish», «o’zlashtirish» degan ma’noni anglatadi. Assimilyasiya – atrofdagi muhitdan organizmga tushadigan moddalarni o’zlashtirish, hazm qilish jarayoni

• Moddalar almashinuvi bir-biriga chambarchas bog’liq bo’lgan ikki jarayon ya’ni assimilyasiya (anabolizm) va dissimilyasiya (katabolizm) orqali o’tadi. Ovqat moddalari tarkibiy qismlarining hujayralarga o’tishi assimilyasiya yoki anabolizm deyiladi. «Assimilyasiya» termini lotincha «assimilo» - o’xshataman so’zidan olingan bo’lib, lug’aviy tarjimasi «o’xshatish», «o’zlashtirish» degan ma’noni anglatadi. Assimilyasiya – atrofdagi muhitdan organizmga tushadigan moddalarni o’zlashtirish, hazm qilish jarayoni

Asosiy almashinuv

 Odamda umumiy almashinuv asosiy almashinuv bilan ichki qo'shimcha almashinuvdan iborat. Asosiy almashinuv odam ovqat yeganidan 12— 14 soat o'tgach (nahorda) muskullami bo'shashti- rib, 18—22° С li xonada harakatsiz yotganda bir kecha-kunduzda sarf bo'ladigan energiya bilan o'lchanadi. Ayni vaqtda asosiy almashinuv quvvati odamda o'rta hisobda 1600 kkal ga teng bo'lib, u organizm hayot faoliyatiga, uning ishlashiga va gavda haroratining bir me’yorda saqlanib turishiga sarf qininadi. Asosiy almashinuv kuchi odamning yoshiga, bo'yiga, gavda vazni va jinsiga bog'liq. Bo'yi, vazni teng bo'lgan erkaklarga nisbatan ayollarda asosiy almashinuv qariyb 10 foiz kam bo'ladi. Bu almashinuv keksalik davrida kamayadi, bolalarda esa kattalarga nisbatan ko'proq bo'ladi. 

ATF - energiyaga boy molekuladir, chunki uning tarkibida ikki

• ATF - energiyaga boy molekuladir, chunki uning tarkibida ikki
• fosfoangidridli bog‘ mavjud. ATF uchidagi fosfoangidrid bog‘i
• gidrolizlanganda adenozindifosfat (ADF) va fosfat kislota hosil
• bo‘ladi. Bunda, hujayradagi normal sharoitlarda (pH-7,0, harorat
• 37°C) erkin energiyaning o‘zgarishi 7,3 kkal/mol ga teng bo‘ladi.
• ATF ko‘plab anabolik jarayonlarning endergonik reaksiyalari uchun
• energiya manbayi boMib xizmat qiladi. ATF ning erkin energiyasi
• tufayli organizm hayot faoliyati asosida yotgan turli xil ishlar
• (mushaklarning qisqarishi, moddalarning faol tashilishi va shu
• kabilar) bajariladi.